بی اختیاری ادرار

20 راه مبارزه با بی اختیاری ادرار

بی اختیاری ادرار در حقیقت یک علامت است نه یک بیماری. اما عواقب بی اختیاری ادرار ممکن است موجب تضعیف اعتماد به نفس در فرد شده و زندگی اجتماعی و شغلی او را تحت تأثیر قرار دهد. دکتر «اسکل سینگر» بی اختیاری ادرار را یک بیماری اجتماعی نمی خواند. زیرا افرادی که به این مشکل دچارند به هر اقدامی متوسل می شوند تا زندگی خود را به نوعی با این معضل وفق دهند. وی در ادامه می افزاید: « خانمی را می شناسم که به علت احساس شرم از چنین مشکلی به مدت سه سال از خانه خارج نشده است.» بار دیگر به این جمله دکتر که می گوید:« مردم زندگی خود را با این مشکل تطبیق می دهند.» توجه کنید. واقعاً لازم نیست که افراد این گونه عمل کنند.
دکتر « اسکل سینگر » و سایر همکارانش معتقدند این قبیل افراد هرگز نباید به خاطر دچار بودن به چنین مشکلی از بقیه افراد جدا و متمایز شوند. می توان گفت: تقریباً تمامی کسانی که دچار بی اختیاری ادرارند قابل درمان کامل یا نسبی اند. اهمیت این موضوع وقتی روشن تر می شود که بدانید ده میلیون نفر از بالغین آمریکا به بی اختیاری ادرار مبتلایند. در بیشتر موارد، درجه بی اختیاری در افراد متفاوت است و نمی توان گفت یک عارضه طبیعی ناشی از افزایش سن است. این مسأله اجتناب ناپذیر نیست. گاهی حتی با کمترین کوشش می توان از شدت بی اختیاری کاست و یا از آن پیشگیری نمود. به جای وفق دادن زندگی با مسأله بی اختیاری، می توان بی اختیاری را با زندگی تطبیق داد. در زیر به راه هایی که در این خصوص به شما کمک می کنند اشاره می کنیم.

ثبت زمان های تخلیه مثانه

به مدت یک هفته به یادداشت کردن و ثبت غذاهایی که خورده و آشامیده اید و زمان های دفع ادرار و تعداد دفعات نشت ادرار بپردازید. این کار به شما و پزشک در کشف علت بی اختیاری کمک می کند.

عدم مصرف زیاد مایعات

ثبت زمان و دفعات تخلیه ادرار ممکن است این نکته را آشکار سازد که روزانه چند لیتر آب از بدن دفع می شود. این مشکل اغلب برای افرادی پیش می آید که به دلیل داشتن رژیم، مجبور به نوشیدن آب و مایعات زیادی هستند. اگر اندکی از مقدار مایعات مصرفی کاسته شود بی اختیاری تا حدودی برطرف می شود. بهترین زمان برای کاهش مایعات قبل از خوابیدن است.

بیش از حد از مصرف مایعات امتناع نکنید

کاستن بیش از حد حجم مایعات مصرفی آن هم بدون تأیید پزشک ممکن است عوارضی چون کاهش آب بدن، وخامت مشکلات ادراری و حتی بروز بیماری های جدی را در پی داشته باشد.

اجتناب از مصرف الکل

مشروبات الکلی از جمله عواملی هستند که موجب تشدید بی اختیاری ادرار در فرد می شوند.

اجتناب از مصرف کافئین

کافئین نیز یکی دیگر از موارد دیورتیک (یعنی موادی که ادرار را افزایش می دهند) کافئین نیز مانند الکل نه تنها در نوشابه ها بلکه در داروها یافت می شوند.
با ثبت زمان و دفعات تخلیه ادرار می توان به میزان تأثیر نوشابه در بی اختیاری ادرار پی برد.

پرهیز از آب گریپ فروت

آب گریپ فروت نیز یکی دیگر از مواد دیورتیک معروف است. به همین دلیل در گذشته از آن به عنوان ماده اصلی در رژیم های رایج آن زمان استفاده می شد.

جایگزین کردن عصاره قره قاط (یا آس بری صغیر)

عصاره قره قاط خاصیت اسیدی دارد و تأثیر آن بر مثانه مورد قبول بسیاری از افراد است.

درمان یبوست

علت بی اختیاری ممکن است مربوط به یبوست باشد. پس لازم است از الیاف گیاهی بیشتری در برنامه غذایی استفاده کرد و به مقدار کافی مایعات نوشید. یک توصیه به این افراد، مصرف روزانه ذرت بو داده است.

ترک سیگار

نیکوتین موجود در سیگار سبب تحریک جدار مثانه می شود. چنانچه به بی اختیاری فشاری(1) فشاری مبتلا باشید سرفه می تواند عاملی برای نشت ادرار باشد.

کاهش وزن اضافه

طبق گزارشات بدست آمده افراد چاقی که حتی چند کیلو از وزن خود کاسته اند در کنترل ادرار موفق تر بوده اند و در این خصوص مشکل کمتری داشته اند.

تخلیه مضاعف ادرار

تا وقتی تخلیه مثانه به طور کامل انجام نشده دستشویی را ترک نکنید. سپس بایستید و دوباره بنشینید، کمی به جلو خم شوید و ادرار را تخلیه کنید.

تخلیه به موقع مثانه

کاملاً منطقی است که تخلیه مثانه طبق یک برنامه منظم صورت گیرد. به عنوان مثال اگر مثانه شما واقعاً نیاز به تخلیه دارد به صورت نشستن سر میز غذا یا معذورات اخلاقی از رفتن به دستشویی صرف نظر نکنید. نگه داشتن ادرار موجب عفونت مثانه و کشیدگی بیش از حد آن می شود. به علاوه اگر مثانه بیش از حد پر شود و دریچه حلقوی دهانه مثانه ضعیف باشد، کوچک ترین حرکتی مثل سرفه، عطسه و خندیدن موجب نشست ادرار می گردد.
پس بهترین موقع برای دفع ادرار قبل و بعد از غذا و قبل از خواب است.

دفع منظم ادرار

ابتدا در فواصل زمانی کوتاه و به طور منظم مثانه را تخلیه کنید- برای شروع فاصله زمانی یک ساعت مناسب به نظر می رسد- سپس به تدریج این فواصل را افزایش دهید. در برخی از انواع بی اختیاری ادرار این روش بسیار مؤثر است ولی علت آن به درستی مشخص نیست. هنوز نمی دانیم که آیا این روش باعث حفظ و نگه داشتن عملکرد طبیعی مثانه می شود و یا موجب می شود مغز به گونه ای برنامه ریزی شود تا بر اختلال دایمی در عملکرد مثانه فائق آید.

رساندن فواصل تخلیه مثانه به 3 تا 6 ساعت

فاصله زمانی تخلیه ادرار به طور متوسط بین 3 تا 6 ساعت است. سعی کنید ظرف چند هفته فواصل زمانی تخلیه ادرار را به 3 تا 6 ساعت برسانید.

اعمال تغییراتی با افزایش سن

با افزایش سن باید مدت زمانی که صرف رسیدن به دستشویی می شود در نظر گرفته شود. با افزایش سن، فرد به زمان بیشتری برای رساندن خود به دستشویی نیاز دارد. بنابراین نقطه ای از خانه را که به دستشویی نزدیک تر باشد برای خوابیدن انتخاب کنید زیرا دیگر مانند دوران جوانی قادر نیستند خود را با یک پرش به دستشویی برسانید.

داشتن آمادگی برای موارد اضطراری

همیشه یک لگن یا توالت سیّار در دسترس داشته باشید.

انجام تمرینات مخصوص

این تمرینات که به تمرینات کِژِل (kegel) معروفند در دهه 1940 توسط «آرنولد کژل» برای زنانی که هنگام بارداری یا پس از آن دچار بی اختیاری فشاری بودند ابداع شدند. متخصصان می گویند: «با این تمرین ها می توان تا حدودی بی اختیاری را کنترل کرد و از بروز بعضی از انواع آن در زنان و مردان در همه گروه های سنی پیشگیری نمود.» این تمرینات به شرح زیرند: بدون منقبض کردن عضلات ران، لگن یا شکم تصور کنید که سعی دارید با انقباض ماهیچه حلقوی مقعد مانع از حرکت روده شوید. این حرکت موجب تقویت عضلات خلفی لگن می شود. دیگر آن که حین تخلیه ادرار سعی کنید مدت کوتاهی مانع از جریان ادرار شده و دوباره به تخلیه مثانه ادامه دهید. این کار باعث تقویت عضلات قدامی لگن می شود (زنان حین انجام این تمرین می توانند چنین تصور کنند که سعی دارند از افتادن یک تامپون از داخل مهبل به بیرون جلوگیری کنند). اکنون برای انجام کامل تمرینات آماده اید. از 1 تا 4 آهسته شمارش کنید و در همان حال عضلات را از عقب به جلو منقبض کرده، سپس آن ها را شل کنید. این تمرینات را حداقل سه بار در روز، هر بار 2 دقیقه انجام دهید (یعنی دست کم روزی 100 بار این حرکت باید تکرار شود).

داشتن آمادگی کافی

اگر احتمال می دهید عطسه یا سرفه خواهید کرد یا مجبور به بلند کردن شیئی هستید و یا به بالا و پایین خواهید پرید. قبلاً دریچه حلقوی را منقبض کنید تا از شدت ادرار پیشگیری شود.

از نداشتن پیش آگهی نترسید

افرادی که به بی اختیاری اضطراری دچارند معمولاً بدون هیچ گونه پیش آگهی نیاز به دفع ادرار پیدا می کنند. وحشت نکنید. در عوض به عنوان اولین اقدام خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید. سپس دریچه ی حلقوی مثانه را منقبض و ماهیچه های شکم را شل کنید. پس از رفع احساس دفع اضطراری، بدون ترس و وحشت، آرام به طرف نزدیک ترین دستشویی حرکت کنید.

استفاده از محصولات جذب کننده

امروزه در بازار محصولات جاذب مختلفی از قبیل نوارهای بهداشتی، لباس های زیر ضد آب و محافظ می توان یافت. این محصولات قادرند 50 تا 500 برابر وزن خود آب جذب کنند، بو را خنثی کنند و با سفت کردن آن مانع از نشت و چکیدن ادرار شوند. انتخاب نوع این محصولات بستگی به آناتومی بدن هر فرد و درجه بی اختیاری او دارد. البته باید اذعان داشت که خریدن این محصولات اندکی شرم آور است اما با یافتن یک داروخانه و داروساز قابل اطمینان و سفارش دادن آن قبل از رفتن به داروخانه می توان این مشکل را تا حدودی برطرف نمود.

پی نوشت :

1- بی اختیاری فشاری یا استرسی به حالتی گفته می شود که فرد به دنبال افزایش فشار داخل شکمی دچار نشت ادرار شود. این مسئله حین سرفه کردن، بالا رفتن از پله یا هر فعالیت بدنی دیگر ممکن است روی دهد. «ویراستار پزشکی»

منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان های خانگی، مترجم: مینا اسماعیلی، ویراستار پزشکی: نوید محمدی، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم