زایمان بدون درد (۱)

دکتر سهیلا مکملی؛ متخصص بیهوشی؛ درد شناسی

یکی از شدیدترین دردهایی که انسانها همواره با آن روبرو بوده اند درد زایمان است که اغلب خانم ها برای رهایی از این درد، سزارین انتخابی را جایگزین زایمان طبیعی می کنند در حالی که فقط 15 درصد از زایمان ها نیاز به سزارین دارد و آن هم فقط در مواردی که سلامت مادر یا جنین یا هر دو در معرض خطر است به عنوان روش نجات بخش استفاده می شود.

با توجه به کاهش بیش از حد زایمان طبیعی در بین زنان جوان و ترس و دلهره آنان از روش طبیعی بر آن شدیم تا راه‌های زایمان طبیعی و بدون درد را در کشور ترویج کنیم.

در ایران در سال 79 حدود 35 درصد از کل زایمان ها به روش سزارین بود. در سال هاى بعد این رقم سیر صعودى پیدا کرد و در سال 82 آمار سزارین در بیمارستان هاى دولتى دانشگاهى 29 درصد ، در بیمارستان هاى دولتى غیر دانشگاهى 44 درصد و بیمارستان هاى خصوصى 88 درصد شد. 60 درصد زایمان هاى زنان ایرانى سزارین است. متأسفانه عمل هاى سزارین در برخى بیمارستان هاى خصوصى به 100 درصد رسیده است.

امروزه در اروپا حدود 80 درصد و در آمریکا 50 درصد زنان درخواست بی‌دردی حین زایمان را دارند اما در ایران چون خانم‌ها از این موضوع بی‌اطلاع هستند رو به سزارین می‌آورند.

درد زایمان دردى جسمانى است که فرایند فیزیولوژیک به حساب مى آید. این درد یکى از شدیدترین دردها است که مهم ترین و شایع ترین درد در سطح جامعه تلقى مى شود  تا حدی که شدت درد های دیگر با آن مقایسه می شوند و در بسیاری مواقع شدت و وخامت درد های جسمی با این ضرب المثل" که مثل درد زایمان می باشد" بیان می شوند.

درد از همان ابتدای خلقت با بشر بوده است و انسان ها همیشه سعی داشته اند به طرق گوناگون با آن مبارزه کنند. یکی از شدیدترین این دردها، درد زایمان است ؛ این روزها با زیاد شدن سزارین به رغم همه عوارضی که به دنبال دارد، اغلب خانمها تنها برای رهایی از درد زایمان، این روش را به صورت انتخابی جایگزین زایمان طبیعی می کنند.

اما انتخاب سومی نیز وجود دارد: زایمان طبیعی آن هم بدون درد. در اغلب کشورهای پیشرفته امریکایی و اروپایی بیش از 3دهه است که به دلیل خطر بی هوشی ، جراحی و عوارض عمل سزارین ، روش زایمان بدون درد متداول شده است.

در واقع پزشکان و متخصصان معتقدند با تکنیک های جدید و بدون عوارضی که برای انجام زایمان بدون درد در اختیار است ، دیگر هیچ خانم بارداری نباید هنگام زایمان درد شدید آن را متحمل شود. این روش همچنین از افزایش تعداد سزارین هایی که به دلیل ترس از درد زایمان انجام می شوند به تعداد چشمگیری کاسته است.

به طور کلی سزارین که در واقع درمانی برای زایمان های مشکل و خطرآفرین محسوب می شود، امروزه به علل مختلف در جوامع گوناگون و بویژه در شهرها رواج زیادی یافته است. دوره درد و ناتوانی طولانی مدت مادران، عوارض داروهای بیهوشی در نوزادان این مادران و نیز امکان پارگی رحم در زایمان های بعدی از معایب سزارین به شمار می آیند.

از سوی دیگر پزشکان معتقدند سزارین تنها در موارد عدم امکان انجام زایمان طبیعی یا مواردی که سلامت و زندگی مادر، جنین و یا هر دوی آنها در خطر است ، به عنوان روش زایمان نجات بخش است. سزارین عوارضی دارد که زایمان طبیعی ندارد. از آن جمله عفونت لگنی پس از سزارین تقریبا 30 برابر بیش از زایمان طبیعی است و شخصی که یک بار سزارین شده باشد، به احتمال زیاد دیگر قادر به زایمان طبیعی نخواهد بود و باید عمل جراحی مجددی را متحمل شود.

به همه اینها باید هزینه های سنگین سزارین را نیز اضافه کرد. متخصصان زنان و زایمان معتقدند، خطر زایمان سزارین بسیار بیش از زایمان طبیعی است و از این رو سزارین نباید اولین انتخاب باشد، مگر به تشخیص پزشک متخصص. هم اکنون در کشورهای پیشرفته نیز روز به روز از میزان سزارین ها کاسته و روش زایمان طبیعی با شیوه زایمان بدون درد جایگزین آن شده است.

کنترل درد چه در اعمال جراحی و پس از آن و چه در بیماری های مزمن به عهده متخصص بیهوشی است. امروزه ”درمانگاه های درد“ در نقاط مختلف دنیا و نیز در کشور ما راه اندازی شده و متخصصان بیهوشی با به کارگیری جدیدترین روش ها و با کمترین عارضه دردهای حاد و مزمن را تسکین می دهند.

حتی کار به جائی رسیده که دردآورترین پدیده فیزیولوژیک یعنی ”زایمان“ نیز ”بی درد“ اجراء می شود و این مهم به عهده متخصصان بیهوشی است. بسیاری از خانم هائی که تقاضای جراحی سزارین برای به دنیا آوردن فرزند خود دارند یکی از دلایل مهم ایشان ترس از درد زایمان است و معتقد هستند که چرا باید درد زایمان را با وجود روشی مثل سزارین که بدون درد است تحمل کنند.

تلاش برای کاهش درد زایمانی به زمان های بسیار دور در ملل و فرهنگ های کهن مثل مصر، چین و یونان باز می گردد. اقدامات زایمان بدون درد مدرن مربوط به آقای جیمز سمیسون پزشک اسکاتلندی است که در سال 1847 در دو مورد زایمان با استفاده از اترومکروفورم موفق شد درد زایمان را کاهش دهد...

برای خواندن بخش دوم- زایمان بدون درد- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم- زایمان بدون درد- اینجا کلیک کنید.

 برای خواندن بخش چهارم- زایمان بدون درد- اینجا کلیک کنید.