در کتاب هفته‌ی بنیتا سراغ «هوشنگ ابتهاج» رفته‌ایم. شاعری که تخلصش «سایه» است. وی متولد رشت است. در سال 1306 متولد شد و اکنون در دهه‌ی نهم زندگی‌اش است. شاعری است محبوب، که به عاشقانه‌هایش مشهور است. در سال 1391«میلاد عظیمی» و «عاطفه طیه» به سراغش رفتند تا زندگی‌اش را و عقاید سیاسی و اجتماعی‌اش را از زبان او بشنوند و بنویسند. حاصل این گفت‌وشنودها کتابی شد به نام «پیر پرنیان‌اندیش».
این هفته قصد داریم نگاهی به این کتاب داشته باشیم. در هفته‌های گذشته، بیشتر در مورد رمان‌نویسان صحبت شد و یکی از آثار بارزشان مورد بررسی قرار گرفت. کتاب هفته بنیتا در هفته‌ی سوم آبان 95 مزار/ در همین حوالی کاوه فولادی نسب بود. این مطلب را می‌‌توانید در بنیتا بخوانید.
سایه از سرمایه‌های ادبیات ایران است. او زندگی پرفراز و نشیبی از سر گذرانده و بارها طعم زندان و سختی را کشیده. یکی از دلایل معروفیت او را عضویتش در حزب توده می‌دانند. البته اخراجش از کانون نویسندگان نیز در شهرتش بی‌تأثیر نبوده است.همین زندگی پرفراز و نشیبش، اتفاقات تلخ و شیرین زندگی طولانی‌اش که امیدواریم طولانی‌تر نیز شود و البته دنیای زیبای شعرش بهانه‌ای شد برای نگارش کتاب پیر پرنیان‌اندیش.
در این کتاب هوشنگ ابتهاج به بیان عقاید و نظرات خود درباره بسیاری از چهره‌های به نام موسیقی، شعر و سیاست در زمان خود می‌پردازد. پیر پرنیان اندیش، کتابی است در دو جلد و 1560 صفحه (متن+نمایه+تصاویر). کتاب در قالب مصاحبه تنظیم شده.
بخش اول کتاب که عنوان «غفلت، پاکی بود» را بر خود دارد، به‌طور عمده به شکل‌گیری شخصیت و منش سایه در خانواده، مدرسه، و جامعه می‌پردازد. در این بخش کتاب به اتفاقات مهم تاریخی آن دوران که مقارن با نوجوانی و جوانی سایه است می‌پردازد. مانند حکومت رضاشاه، تحولات حزب کمونیسم، ورود ارتش متفقین به ایران، سقوط رضاشاه، تشکیل حزب توده ایران و ... در این بخش از خاطرات سایه، خواننده با فضا و شرایط آن دوران ایران، به‌ویژه شهر رشت، آشنا می‌شود. سایه نگاهی منصفانه و عادلانه نسبت به آن دوران دارد.
در بخش دوم کتاب، سایه به «محمدحسین شهریار» و رابطه‌اش با این شاعر می‌پردازد. خواننده در این بخش علاوه بر آشنایی با شعر شهریار، با گوشه‌های ناگفته و عجیبی از زندگی او نیز آشنا می‌شود که در کمتر جایی دیده و شنیده است. در بخش‌هایی از کتاب، سایه در مورد شهریار می‌گوید: «شهریار بی‌شک در یک دوره‌ای نسبت به حزب سمپاتی داشت. یه روز زار زار گریه می‌کرد که در جنگ جهانی دوم دو میلیون جوان روس کشته شدن و لپهاشون مثل گل انار بود ... یا اون «قهرمانان استالینگراد» رو ساخته دیگه ... بله 15 و 16 خرداد 1366 چندین سال بود، شهریار رو ندیده بودم. شهریار یه آدم قوزکرده و تا شده شده بود و دیدم که این آدم قوزکرده داره تو هوا می‌دوه و از این پله‌ها میاد پایین ... دو روز پیش شهریار بودیم. روز اول یکی یکی، حال همه رو پرسید: آقای کسرایی چطورن، نادرپور چطوره؟ اون یکی چطوره؟ آقای طبری زندانه هنوز؟ ...»
در بخش بعدی کتاب، سایه به خاطرات جالب حلقه‌ی پیرامون «مرتضی کیوان» یعنی «سیاوش کسرایی»، «احمد شاملو»، «نیما»، «نجف دریابندری»، «نادر نادرپور» و ... می‌پردازد که درواقع چگونگی شکل‌گیری بزرگ‌ترین شاعران معاصر کشور ما را روشن می‌کند. در این بخش، گفتگوکنندگان مصاحبه‌ی جالبی هم با «پوران سلطانی» همسر مرتضی کیوان داشته‌اند. سپس سایه از تیرباران افسران حزب توده ایران و مرتضی کیوان سخن می‌گوید: «نزدیکی‌های ظهر، مریم فیروز به من زنگ زد و گفت سایه جان! ظهر بیا پیش ما. رفتم دیدم همه رفقای ما اونجا جمعن و همه هم سراشون پایین. من همینطور ساکت نشستم. صاحبخونه ناهار آورد که من پا شدم رفتم کنار پنجره بیرونو نگاه کردم و اونجا شروع شد. بغضم ترکید. اول مریم اومد و به من دلداری داد که همه ما مثل تو هستیم و این درد رو داریم، خودتو نگه دار، تحمل داشته باش و خودش هم گریه می‌کرد ...
کتاب به این صورت بخش بندی شده و در هر بخش به گوشه‌هایی از زندگی سایه پرداخته است و او در آن نظرات خودش را در مورد مسائلی که در زندگی‌اش با آن‌ها روبه‌رو بوده شرح می‌دهد.
البته موضوعی که باید در نظر داشت و اکثر منتقدین هم به آن پرداخته‌اند، شیوه‌ی مصاحبه نویسندگان کتاب و اظهارنظرهای گاه و بی‌گاهشان و نیز آوردن تمام واکنش‌ها، دست تکان دادن‌ها و حتی سرفه‌ها و عطسه‌های شاعر! و به‌طورکلی رفتار او در طی مصاحبه است. همچنین اشکال بزرگ دیگری که به این کتاب گرفته شده، نشان دادن چهره‌ای عارف‌مسلک و گوشه‌ی عزلت گزیده از شاعر است که با توجه به شیوه‌ی شاعری او و مضامین اشعارش و فعالیت‌ها و اتفاقات زندگی سایه، چندان درست نمی‌نماید. اما به هر روی انتشار این کتاب را باید به فال نیک گرفت و آن را اتفاق مهمی در ادبیات کشور دانست. اینکه قدر یک شاعر بزرگ را در زمان حیاتش بدانیم و شرح زندگی‌اش را از زبان خودش بشنویم، بی‌شک لذتی دیگر خواهد داشت و اتفاق مبارکی است.
این کتاب در 1560 صفحه و در دو جلد توسط انتشارات سخن منتشر شده است. بهای دوره‌ی دوجلدی این کتاب 125000 تومان است.
