درست یک روز بعد از انتشار اعترافات یکی از رانندگان تاکسی «اسنپ» درمورد تجاوز به زنی متاهل در تهران، خبری منتشر شد که حکایت از مجوز گرفتن یک شرکت تاکسیرانی روسی به عنوان چهارمین تاکسی اینترنتی پایتخت داشت.
به گزارش ، اعتماد نوشت: تاکسی‌هایی که 3 سال قبل فعالیت‌شان با اسنپ آغاز شد و بعد از مدتی شرکتی دیگر به نام «تپسی» نیزبه آن اضافه شد. اما استقبال بی‌نظیر شهروندان از خدمات این دو شرکت چنان بود که بالاخره شرکت تاکسیرانی را نیز بر آن داشت تا برای جلوگیری از کساد شدن بازار شبکه تاکسیرانی تهران و همچنین جلوگیری از پیوستن رانندگان تاکسی به این دو شرکت تاکسی اینترنتی جدیدی به نام «کارپینو» را تاسیس کند. استقبال از تاکسی‌های اینترنتی به حدی بوده که براساس برخی از آمار هم اینک در مجموع از وجود بیش از 50 هزار راننده درشبکه‌های خود استفاده می‌کنند. با این وجود و باگذشت بیش از 3 سال از آغاز به کار اسنپ هنوز قانونی بودن فعالیت دو شرکت اسنپ و تپسی و همچنین کارپینو نیز مورد اختلاف است.
چرا که به اعتقاد برخی از موافقین فعالیت این تاکسی‌های آنلاین، دو مجوز برای شرکت‌های فعال در خدمات آنلاین لازم است که یکی نماد اعتماد الکترونیک و دیگری پروانه کسب، برای کسب و کارهای آنلاین است که توسط اتاق‌های صنفی صادر می‌شود. اما مخالفین، براین اعتقادند که علاوه براین مجوزها، برای تامین امنیت شهروندان، باید مجوزهای نظارتی دیگری هم از سوی نیروی انتظامی و... گرفته شود.
درحال حاضر هر سه شرکت یاد شده این دو مجوز را گرفته‌اند بدون آنکه مجوزی از سوی نیروی انتظامی داشته باشند.
حالا و درچنین شرایطی شرکت روسی ماکسیم نیز اعلام کرده که مجوزهای لازم را برای فعالیت در تهران دریافت کرده، حتی سرویس سفارش آنلاین تاکسی «ماکسیم» تبلیغات خود را نیز در سایت‌های ایرانی آغاز کرده و نام تهران در فهرست شهرهای محل فعالیت این شرکت قرار گرفته است. پاول استنیکوف، نماینده سرویس «ماکسیم» که در 200 شهر روسیه و کشورهایی نظیر بلاروس، گرجستان، قزاقستان، تاجیکستان، اوکراین و بلغارستان فعال است، در این زمینه گفت: این شرکت گواهی کار در ایران را گرفته است و قرار است سرویس ما در پاییز امسال در تهران راه‌اندازی شود. وی خاطرنشان کرد: این شرکت روسی تعرفه ویژه‌ای را برای مسافران پیشنهاد کرده همچنین از رانندگان زن برای انتقال مسافر خانم استفاده می‌کند.
شورای شهرتهران نیز در دوره گذشته خود بارها این موضوع را بررسی کرده و درنهایت تنها اقدامی که انجام داد، تصویب مصوبه‌ای بود که براساس آن شرکت‌های تاکسی اینترنتی به عنوان یکی از کسب و کارهای مجازی، باید به شهرداری، مالیات پرداخت کنند. همان زمان محسن سرخو، رییس کمیته حمل و نقل شورای شهر با استقبال از فعالیت اسنپ و تپسی در تهران گفت: البته باید اهرم‌های نظارتی برای تامین امنیت مردم در حوزه فعالیتی آنها در نظر گرفته شود.
با این وجود به نظر می‌رسد هنوز هم هیچ یک از نهادهای نظارتی و امنیتی مسوولیتی را در قبال نظارت و کنترل این شرکت‌ها و تاکسی‌ها برعهده نگرفته است.
تاکسیرانی باید متولی باشد
با این وجود حساسیت‌های شهروندان و اعتراف یکی از رانندگان شبکه اسنپ به تجاوز به یک زن مسافر، باعث شد تا شورای شهر جدید تهران نیز به پرونده عملکرد این شرکت‌های اینترنتی ورود پیدا کند. محمد علیخانی، رییس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران در همین زمینه با اشاره به اینکه هرنوع خدمات مسافربری با خودروهای سواری در تهران باید زیرنظر سازمان تاکسیرانی باشد، گفت: تاکسی‌های برخط یا اینترنتی ابداع بسیار خوبی است که مخالف آن نیستیم، اما باید ضمن ساماندهی تحت نظارت نیز قرار گیرند. یکی از مواردی که باید مورد تاکید بررسی صلاحیت رانندگان است چرا که احتمال هرگونه تخلف یا مشکل وجود دارد و باید قبل از وقوع بر آنها نظارت شود.
این عضو شورای شهر با بیان اینکه وزارت کشور آیین‌نامه‌ای را با محوریت تاکسی‌های اینترنتی در دست تدوین دارد، اظهار کرد: معاونت حمل و نقل ترافیک شهرداری نیز به دنبال ساماندهی تاکسی‌های اینترنتی است.
وی با تاکید بر لزوم قانون‌پذیری شرکت‌های ارایه‌دهنده سرویس تاکسی اینترنتی، تصریح کرد: این شرکت‌ها الزاما باید تحت نظارت سازمان تاکسیرانی قرار بگیرند.
علیخانی همچنین مدعی شد، درصورت عدم موافقت این شرکت‌ها مدیریت شهری ابزارهایی دارد و می‌تواند با این شرکت‌ها برخورد کند.
پلیس راهور: ما مسوولیتی نداریم
مسوولیت کنترل تردد خودروها در شهرها برعهده راهنمایی و رانندگی است. با این وجود سرهنگ حسن عابدی، جانشین رییس پلیس پایتخت با ذکر اینکه وظیفه این نهاد، کنترل نظم و روان‌سازی حرکت خودروها در خیابان‌هاست گفت: تاکسی‌های اینترنتی جای مشخص و خاصی ندارند بلکه مثل سایر خودروها در سطح شهر در حرکتند و ما تنها درصورتی در مورد آنها اعمال قانون می‌کنیم که تخلفی در حیطه قوانین راهنمایی و رانندگی، از سوی راننده صورت گرفته باشد.
وی افزود: به عبارتی ما وظیفه نظارت امنیتی برعملکرد تاکسی‌ها را نداریم. بنابراین طبیعی است که این تاکسی‌های اینترنتی لازم نباشد که از ما مجوزی بگیرند.
به جای نظارت، ماهیت را زیر سوال نبریم
شهربانو امانی، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر نیز معتقد است که نباید مانع از فعالیت این شرکت‌ها شد: اصولا در جوامع رو به رشد و توسعه، معمولا بخش‌های سنتی درمقابل رخدادهای جدید و ابتکاری مقاومت می‌کنند. درست مثل مقاومتی که در قبال ورود ویدیو، ماهواره و... شد. ولی واقعیت این است که در کشور ما که با خیلی از نیروی جوان و دانش‌آموخته دانشگاهی بیکار یا مهاجرت نخبگان روبه‌رو است، طبیعی است که چنین کسب و کارهای جدیدی می‌تواند گره اشتغال را تا حدودی حل کند.
وی ادامه داد: در عین حال در شهری مثل تهران که بیش از 40 درصد ترددهای خودرو در آن، غیر ضروری است، فعال شدن شبکه‌هایی مانند اسنپ و تپسی و... می‌تواند نقش موثری در کاهش ترافیک داشته باشد.
امانی اما در عین حال معتقد است که باید پیش‌بینی‌های لازم برای تامین امنیت شهروندان برای استفاده از این تاکسی‌ها انجام شود: البته تا جایی که می‌دانم، این شرکت‌ها، برای استخدام راننده‌ها، اطلاعات کامل وی را می‌گیرند و حتی گویا حتی مسیر آنها نیز قابل ردیابی است و درپایان هم از شما می‌خواهند تا به راننده نمره بدهید. یعنی تا حدودی این مشکل حل شده است. ولی با این حل معتقدم که باید نهادهای نظارتی نیز نقشی در کنترل و نظارت برعملکرد این تاکسی‌ها داشته باشند.
عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهرتهران همچنین در مورد حضور شرکت‌های اینترنتی خارجی در ایران گفت: چه اشکالی دارد اگر این شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی به شرط رعایت قانون و اخذ مجوزهای لازم در ایران فعالیت داشته باشند. چه بسا به این طریق با افزایش فضای رقابتی، شرکت‌های خصوصی و حتی دولتی دست‌اندرکار حمل و نقل شهری نیزمجبور به بهبود شیوه خدمات‌رسانی خود شوند.
وی با اشاره به حادثه اخیر و جرمی که از سوی یکی از راننده‌های اسنپ رخ داده بود نیز گفت: البته در اینکه باید با شدت با چنین جرایم وناهنجاری‌هایی مقابله کرد شکی نیست ولی در عین حال نباید کل یک فرآیند خوب را به این خاطر انکار کرد. بلکه همان طور که گفتم باید زمینه را طوری فراهم کرد که احتمال وقوع چنین حوادثی به حد صفر برسد و شهروندان بتوانند از این امکانات نوین حمل و نقلی در کمال آسودگی و با اطمینان خاطر بهره‌مند شوند.
این عضو شورای شهر پنجم البته تاکید می‌کند که موضوع تاکسی‌های اینترنتی هنوز در دستور کارکمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر قرار نگرفته ولی در عین حال، از بررسی عملکرد این کسب و کار اینترنتی در این کمیسیون و در آینده‌ای نزدیک خبر می‌دهد.
