دکتر سیدضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی نائب
چاقیهای ناشی از مشغله زیاد و عدم فرصت کافی
یکی از پدیدههای هزاره سوم بیماریهای متعدد سوخت و سازی یا گرسنگیهای پنهانی سلولی و سوءتغذیه بیماریهای مزمن ناشی از عدم تامین ریزمغذیهای 50گانه و متابولیتهای 20گانه به علت کمخوری و تکخوری و عدم تنوع غذایی و حذف این و یا آن وعده سهگانه ناشی از تراکم کار و قبول مسئولیتهای فراتر از ظرفیت تحمل مدیران و فرهیختگان سختکوش میباشد که قبل از اوجگیری کامل در مسیر موفقیت و بهرهمندی از توانمندیهای ذاتی و استعدادهای خدادادی خود بعلت عدم توجه به حفظ سلامتی و تامین نیازهای جسمی و روحی زودهنگام از پا افتاده و در معرض افول و سقوط قرار میگیرند. شرح حالی که در سطور آینده ملاحظه خواهید فرمود قطرهای است از دریا و ذرهای است از خروار از این قبیل مدیران ناکام.
ماجرای طلوع و غروب یک مدیر دانا و توانا
خانم مدیر و مدبر دیروز و رنجور و ناتوان امروز چنان آغاز سخن و شرح ماوقع نمودند:هر روز صبح زود بعد از گرفتن دوش بدون اینکه لقمه غذا و جرعهای چایی بنوشم با عجله عازم محل کارم میشوم و بعد از صرف وقت بسیار و تحمل مکافات راهبندانها و پیدا کردن راه گریز توسط راننده صبورم به دفتر کارم وارد شده مشغول مطالعه پروندهها، صدور دستورات و پاسخگویی به این یا آن تلفن مهم پذیرش افرادی که قبلا از منشی من وقت گرفته بودند و گوش سپردن به درخواست آنها چنان مشغول کار و فعالیت میشوم که حتی زمان و مکان را از یاد برده و فراموش میکردم فقط گاهی به علت افت قندخون و فشارخون و تهی شدن کامل نیرو و انرژی ذخیرهام که گذشت زمان را یادآوری و لزوم نوشیدن چای یا قهوه یا چند عدد بیسکویت و یا تکهای شکلات را جهت کسب انرژی وادارم مینماید.
گرچه کانتین شرکت با برنامههای متنوع برای هر زمانی از روز و بهطور مداوم در هر روزی از هفته انواع غذاها و سالادهای گوناگون و دسرهای رنگارنگی را آماده و مهیای سرویسدهی میباشد ولی برای اینکه فرصت را از دست ندهم ترجیح میدادم با یک ساندویچ مسئله ناهار را در دفتر کارم جفت و جور نموده و مجدداً به کندوکاو و جفت و جور کردن پروژههای در دست انجام بپردازم و یا اهداف جدیدی را سبک و سنگین و اولویتبندی نمایم و خوشحال بودم که هر روز فعالیت علمی و عملیم نتیجهبخش شده و روز به روز بیشتر مورد توجه بالادستیها قرار میگرفتم و خودم را خوشبختتر و توانمندتر فرض میکردم و از فرط غرور در عرش اعلی سیر مینمودم ولی...
آغاز احساس خستگی شدید توام با عدم تمرکز
هر روز بیشتر از روز قبل محدوده اختیارات و مسئولیتهایم گسترده میشد به همان نسبت از صرف وقت برای صرف صبحانه و ناهار خودداری مینمودم و کیک، بیسکویت و شکلات را بجای صبحانهام در ساعت ده و نوشیدن قهوه و عدم اختصاص زمان برای صرف ناهار که در حکم وقت تلف کنی طولانی مدت تلقی میشد مرا بر آن داشته بود که هر چه بیشتر از زمان صرف وقت ناهارم کاسته و سرعت غذا خوردنم را افزونتر سازم تا زمان اختصاص داده شده به این کار را کوتاهتر گردانم. گرچه در ته دلم آرزوی یک سفره رنگین و سرشار از انواع غذاها را داشتم ولی در عمل به هیچ وجه راضی نبودم وقتم را برای صرف غذاهای زمانبر مورد علاقهام تلف نمایم.
در گرماگرم مسئولیتهای شغلی و موفقیتهای پی در پی به دست آمدهام افول نیرو و افزایش شدید خستگی جسمی و روحیام را یا احساس نمیکردم و یا تغییرات ایجاد شده را طبیعی میانگاشتم ولی رفته رفته موضوع حالت جدیتری به خود گرفت و دیگر مثل سابق سبکبال و راحت از رختخوابم نمیتوانستم جدا شوم چرا که رخوت و سنگینی به موازات آنها خستگی گستردهتر و دلمردگی خزندهای تمام وجودم را به تدریج در تصرف خود درآورده بود.
حتی دل و دماغ حفظ ظاهر برای حفظ موفقیتهایم را نیز از دست داده بودم بنا به توصیه دوستی جهت مشورت و چکآپ به متخصص طرف قرارداد شرکت مراجعه نمودم پس از معاینات بالینی و بررسیهای نشانههای قابل رویت و تحلیل شرححالیکه از روند زندگیم و خوابآلودگی در حین کارم بیان نمودم بعد از معاینات بالینی مجدد و کنترل رفلاکسها و عکسالعملهای اعصاب بنده آزمایشات متعدد و سونوگرافیهای جورواجور و دستورالعملهای متعددی برای بنده صادر و قویاً توصیه نمودند فعلاً تا مشخص شدن آزمایشات و بررسیهای دستور داده شده روش فعلی زندگی و منش غذا خوردنم را باید سریعاً دگرگون سازم.اولین نتایج به دست آمده از کندوکاوی که آغاز گردیده بود عبارت بودند؛ کبد چرب و نوروپاتی یا ناراحتی اعصاب، افزایش چربی، قند، فشارخون و...
با در دست داشتن نتایج آزمایشات و سونوگرافیها جهت گرفتن دستورالعمل درمانی مجدداً خدمت متخصص مورد اشاره رسیدم بعد از بررسیهای لازم اولین سوال ایشان استفاده از الکل یا مصرف مواد یا سابقه ابتلا به هپاتیت و بیماری متعدد دیگری بود که فعلا به یاد نمیآورم وقتی پاسخ همه آنها را منفی یافت اشاره نمود به تغذیه غلط و عدم تحرک و خواب به موقع و کافی در قبال سوال ایشان چه میل میکنید و میآشامید جواب دادم آنچه که به من لذت بدهد و فرصت دیر هم نباشد.
از قبیل انواع fast foodها و یا غذاهای حاضری رستورانی و برای میان وعدهها هله و هولههای مختلف. در قبال پرسش ایشان برای فعالیت بدنی اعلام نمودم بین کار و مسئولیت و شغلم هیچ فعالیت دیگری را انجام نداده و نمیدهم چرا که فرصت این کارها را ندارم و در جواب پرسش اختلالات خواب اعلام داشتم که خواب رفتن به موقع مشکل همیشگی من بوده و هست.
بعد از این گفتگوها جدیترین توصیه ایشان تغییر فوری کیفیت و کمیت تغذیه روزمره و خروج از دام در هم تنیده غذاهای رستورانی مخصوصا fast foodها، نوشابهها، کیک، شکلات و غیره و حذف کامل نوشابههای گازدار و بیگاز، بیرنگ و رنگین و استفاده بیشتر از غذاهای خانگی و تنوع بخشیدن به مواد غذایی و گنجانیدن سبزیجات تازه و پخته و حبوبات و غلات و نانهای سبوسدار و حذف کامل هله و هوله و روغنهای حیوانی و روغنهای نباتی جامد و گوشتهای قرمز و سفید روش پخت و پز استفاده از متدهای آبپز و فرپز، بخارپز، تنوری بجای سرخ کردنیها و غذاهای تفت داده شده در روغنهای جوشان و لزوم فعالیتهای بدنی سبک به مدت نیم ساعت در دو زمان مختلف صبحها و عصرها و عدم قبول مسئولیت شغلی فراتر از ظرفیت تحمل و ایجاد تعادل بین فعالیتهای شغلی و استراحت بازسازی و به حداقل رسانیدن میزان اضطراب و استرسهای کاری توام با کاهش تدریجی اضافه وزن ایجاد شده با ایجاد یک بیلان منفی سبک دریافت و مصرف انرژی چون ممکن است شما نیز از جمله این گروه از افراد باشید با جوابهای آری و نه سوالات زیرا پاسخ بدهید تا با خودآزمایی سادهای وضعیت خودتان را مشخص سازید.
آیا بعلت عدم فرصت کافی از صبحانه خوردن چشمپوشی میکنید؟
بیشتر ترجیح میدهید در خارج از خانه غذا میل نمایید؟
برای رفع گرسنگی احتمالی همواره تنقلاتی را خریده و به محل کار خود میآورید
در وقت ناهار به رستوران یا کانتین شرکت نمیروید.
آیا بیش از دو بار در هفته از غذاهای حاضری استفاده مینمایید؟
آیا برای ناهار خود به خورد خوراک از انواع fast food یا غذای حاضری اکتفا میکنید؟
اغلب آشپزخانه محل سکونت شما سرد و بدون استفاده میماند.
آیا بطور مرتب وعدههای اصلی و میان وعدهها را فراموش میکنید؟
ترجیح میدهید زود غذایتان آماده و سرو گردد.
تفسیر یافتهها: اگر شما به دو پرسش جواب بلی پاسخ داده باشید از جمله افرادی تلقی میشوید که برای تامین نیاز روزمره وجودتان کمترین زمان را در نظر میگیرید و بیشترین گرسنگیهای پنهانی را زمینهسازی مینمایید