دکتر حسین کریمی؛ متخصص توانبخشی اعصاب اطفال، عضو مرکز تحقیقات توانبخشی اعصاب اطفال
در دنیای مدرن توجه بیش از حد به اطفال گاهی آسیب رساننده است. از این جمله میشود به نحوه تغذیه کودکانمان در سالهای اخیر درباره استفاده ناجور از تنقلات (مثل پفک، چیپس و...) و غذاهای fast food نام ببریم. با در نظر گرفتن هدف اصلی متخصص اطفال (جلوگیری از پاتولوژیهای آینده برای افراد) ضروری است تا پزشک از مواد مختلف صدمهزننده، والدین را آگاه کند تا به کودک خود صدمه نزنند. از آنجا که فرایند تکاملی کودک بسیار حساس میباشد برای جلوگیری از صدمات تکنولوژیهای جدید و تکامل کودک ضروری است که به دانش Neurodevelopmental هر چه دقیقتر بپردازیم.
یکی از موارد صدمهزننده، نور شدید برای نوزادان و شیرخواران است که استفاده از این نوع نور در خانواده باعث تخریب فرایند توجه و تمرکز کودکان میشود. نوزاد شیرخوار تا سه ماهگی، برای دیدن از سلولهای استوانهای استفاده میکند و مسیری که از رتین نشات میگیرد تا مغز میانی Retinocollicullar (به این مسیر سلولهای بزرگ یا Magnocellnlar نیز میگویند) از طریق تالاموس به طرف لبoccipital هدایت میشود، همین مسیر است که در آینده در مسیر Dorsal شرکت خواهند داشت و برای دیدن اجسام 3 بعدی حقیقی که فرم، شکل، حجم، سرعت و عمق دارد مورد استفاده قرار میگیرد.
یکی از عادت غیر معمول ما استفاده از نور شدید به خصوص نور سقفی است. نوزاد یک سیصدوشصتم فرد بالغ قدرت جذب فوتون نوری را دارد، از طرف دیگر به اندازه یک فرد بالغ فوتون وارد چشم یک کودک شیرخوار میشود. در اثر عدم توانایی درست جذب فوتون نوری، 18 برابر پارازیت وارد چشم یک نوزاد میشود بدین معنی، در صورت نورشدید و آزاردهنده به دلیل اینکه دید نوزاد دید اجباری است و قدرت برداشتن چشم از نور را ندارد صدمات شدیدی به بینایی کودک وارد خواهد آمد.
نور لامپ بیشترین تاثیرش روی سلولهای مخروطی است در حالی که سلولهای مخروطی هم نمیتواند این مقدار نور را تحمل کنند. سلولهای استوانهای فقط تا حدود یک تا دو سالگی قدرت بالغ شدن دارد حال اگر در شرایطی قرار گیرد که محروم از امکانات سیگنال باشد، در نتیجه عدم بلوغ سلولهای مخروطی که مسوول ایجاد فرایند اولیه توجه و تمرکز کودک میباشند و از طرف دیگر این سلولها مسوول تشخیص کنتراست یا تمایزها است این محرومیت از سیگنال کودک به اکثریت خطوط و یا اشیاء و اجسام اطراف خود دقت کافی نخواهد داشت و در آینده این عدم توجه، ناخودآگاه در طول تحصیل کودک را تحت فشار روانی و روحی قرار خواهد داد. در حالی که اگر این شیرخوار در اطاق کم نور و یا نوری در سطح پایین در محدوده کف اطاق رشد کند این تخریب صورت نخواهد گرفت.
علاوه بر آن، کاربرد نابهجا و زودرس مانیتورها همچون تلویزیون، موبایل، کامپیوتر و... باعث عدم رشد مسیر Dorsal که بیشتر از Magnocellilar تشکیل شده که برای دیدن اجسام حقیقی استفاده میشود، این مسیر به وسیله به کارگیری و استفاده بیجا و بیموقع مانیتور بهویژه کامپیوتر (استفاده از مانیتور در اطفال زیر 3 سال) صدمات جبرانناپذیری در روند تکامل توجه و تمرکز و در روند تفکر حقیقی کودک خواهد داشت که در این خلاصه، بحث مفصل آن نمیگنجد.