وضعیت بحرانی دشت‌های رفسنجان، زرند، مشهد و قزوین

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: پدیده فرونشست موجب از بین رفتن تخلخل در لایه های آبرفتی زمین و از دست دادن توان نگهداری آب در دشت ها می شود.

به گزارش به نقل از خبرآنلاین، علی بیت‌اللهی در مورد فرونشست‌های نقاط مختلف کشور، دلایل و اثرات آن افزود: بر اساس برخی از گزارش‌های فرونشست زمین در برخی از مناطق اطراف تهران به بیش از 30 سانتی متر رسیده است. پدیده فرونشست موجب از بین رفتن تخلخل در لایه‌های آبرفتی زمین شده و آنها را نفوذناپذیر و ناتوان به جذب دوباره آب زیرزمینی می کند. در سطح زمین سیلاب‌ها و روان‌آب‌های گسترده رخ داده و دشت ها با از دست دادن توان نگهداری آب زیرزمینی از بین می‌روند.

وی با بیان اینکه فرونشست زمین در ایران سابقه سی و چند ساله دارد، افزود: اولین دشتی که آثار فرونشست زمین در اثر افت سطح آب زیرزمینی در آن گزارش شده است، طبق اعلام سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، دشت رفسنجان در سال 1346 است که به ازای هر10 متر افت سطح آب زیرزمینی، حدود42 سانتیمتر فرونشست سطح زمین برای آن گزارش شـده است. در سال‌های اخیر فرونشست زمین همراه با افت سطح آب‌های زیرزمینی در اکثر آبخوان‌های کشور گزارش شده است.

وضعیت بحرانی دشت‌های رفسنجان، زرند، مشهد و قزوین

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن وشهرسازی ادامه داد: بر اساس مجموعه بررسی‌های صورت پذیرفته توسط این سازمان تا سال 1387 دشت‌های رفسنجان، زرند، مشهد و قزوین به ترتیب با بیشینه نرخ فرونشست به میزان30، 25، 25 و 24 سانتیمتر بر سال دارای بیشترین نرخ فرونشست در پهنه دشت‌های مطالعاتی بوده‌اند.

بیت‌اللهی افزود: بر اساس مطالعات انجام شده در سال 1384 بیشینه نرخ فرونشست زمین در محدوده دشت تهران ‌- شهریار حدود 17 سانتیمتر بر سال بوده که برداشت‌های جدید این میزان را در سال‌های 1388 و 1390 به ترتیب حدود 24 و 36 سانتیمتر بر سال نشان می‌دهد.

تشکیل کانون‌های گردوغبار با فرونشست دشت‌ها

وی ادامه داد: در عین حال، سایر 300 دشت دیگر کشور نیز یا فاقد منابع آب زیرزمینی شیرین قابل توجه و یا دارای آب های شور و فاقد کیفیت مناسب است. استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی علاوه بر افت شدید سطح سفره‌های آب زیرزمینی و فرونشست دشت‌ها بحران دیگری را نیز به صورت کانون‌های گرد و غبار پدید آورده است.

ترک‌خوردگی ساختمان‌ها، پل‌ها و جاده‌ها، خطوط ریلی و لوله‌های نفت و گاز

وی ادامه داد: اثراتی همچون مرگ دشت‌ها و از دست رفتن خاصیت آبخوانی آنها، ترک‌خوردگی مستمر ساختمان‌ها، پل‌ها و کف جاده‌ها، خمش خطوط ریل راه‌آهن و لوله‌های نفت، گاز، آب و فاضلاب و ترک‌خوردگی و شکاف در سطح زمین و از بین رفتن کشاورزی از دیگر اثرات فرونشست زمین هستند.