۸۰۰ هزار ایرانی مبتلا به اسکیزوفرنی‌اند!

بیماری اسکیزوفرنیا به دنبال اختلال در عملکرد یک سیستم به وجود می آید. در اسکیزوفرنیا، سیستمی که مختل می‌شود دستگاه عصبی مرکزی و به ویژه مغز است اما متاسفانه تاکنون علت دقیق و چگونگی این تغییرات به دقت روشن نشده. درباره دلایل این موضوع می‌توان به عوامل زیستی ژنتیک، توارث، اختلالات ساختاری مغز، عفونت‌ها، سوء تغذیه، بیماری‌های دوران بارداری مادر، صدمات زایمانی، حوادث و ضربه‌های مغزی، هورمون‌ها، حوادث دردناک و استرس‌های زندگی اشاره کرد. این بیماری بیشتر در کسانی دیده می‌شود که در بستگان درجه یک آنها یعنی برادر، خواهر، پدر و مادر بیماری مشابه وجود داشته باشد اما استرس‌ها و فشارهای روانی هم می‌تواند در بروز یا تشدید آن نقش داشته باشد. این متن را به نقل از بخوانید.

متاسفانه در کشورمان آمار چندان دقیقی از مبتلایان به انواع بیماری‌های روان در دست نیست و همین موضوع، مشکل برنامه‌ریزی برای پیشگیری و درمان را سخت‌ می‌کند. با این حال آنچه می‌دانیم این است که حدود یک درصد جمعیت جهان به اسکیزوفرنی مبتلا هستند که شامل کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته می‌شود. در کشور ما هم در حال حاضر صد هزار نفر به عنوان بیمار مزمن روانی تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند در حالی که با احتساب این که پیش‌بینی می‌شود یک درصد جمعیت به این بیماری‌ها مبتلا باشند، باید هشتصد هزار نفر داشته باشیم. البته بعضی از افراد وضعیت مالی مناسبی دارند و به کمک بهزیستی نیاز ندارند اما با این حال، فاصله هشتصد هزار تا صد هزار نفر بسیار زیاد است و بعضی از اینها افرادی هستند که یا بیماری‌شان را نمی‌شناسند یا به دلیل انگ اجتماعی،‌ آن را انکار می‌کنند.

سن ابتلا معمولا پانزده سال به بالاست، البته معمولا حتی اگر زمینه‌ها و نشانه‌هایی از اسکیزوفرنی وجود داشته باشد به عنوان مثال دانش‌آموزی دچار افت تحصیلی شدید یا انزوای اجتماعی شود، باز هم به دلیل ناآگاهی از این نشانه‌ها، این بیماری ناشناخته می‌ماند و بالای هجده سال شناخته می‌شود.

چون در آن زمان مسائلی مثل کنکور، مهاجرت، سربازی و موارد مشابه اتفاق می‌افتد که فشار روانی و استرس روی فرد بیشتر می‌شود و بیماری شدیدتر می‌شود. متاسفانه تا آن زمان، حتی اگر نشانه‌هایی وجود داشته باشد، خانواده به جای کمک و حمایت، شرایط بیمار را درک نمی‌کنند و اغلب خود اشخاص هستند که به مشاور و روانپزشک مراجعه می‌کنند. در اغلب موارد، انگ اجتماعی باعث می‌شود بسیاری از افراد برای شناختن بیماری یا درمان مراجعه نکنند.

اسکیزوفرنی تا پایان عمر با فرد همراه می‌ماند اما می‌توان با درمان‌های دارویی آن را مهار کرد. در عین حال، در کنار استفاده از دارو، خدمات توانبخشی مانند موسیقی‌درمانی، تئاتر درمانی، انواع مشاوره‌ها، حمایت خانواده و افراد جامعه در کنترل این بیماری بسیار مهم است. اما متاسفانه در اغلب موارد تنها به ارائه خدمات دارویی به بیماران بسنده می‌شود چون امکانات کافی برای توانبخشی بیماران وجود ندارد.

بعضی از این علائم پنهان هستند و خود فرد می‌تواند آنها را تشخیص دهد اما نشانه‌هایی هم هستند که خانواده می‌تواند آنها را بشناسد. وقتی نوجوانی دوستانش را از دست می‌دهد و منزوی می‌شود، خانواده خوشحال می‌شوند که در خانه می‌ماند و درس می‌خواند و با کسی ارتباط ندارد، در حالی که این موضوع اتفاقا باید باعث نگرانی آنها شود. این که شخصی با خودش حرف می‌زند، بدبینی مفرط دارد، مدام می‌گوید کسی دنبال من است، با من دشمن هستند و ... همه این موارد نشانه هستند.

آماری که وزارت بهداشت منتشر کرده، نشان می‌دهد بیست و چهار درصد جامعه نیاز به خدمات جدی روانپزشکی دارند، یعنی از هر چهار نفر که در تاکسی می‌نشیند یک نفر نوعی از اختلال روانی را دارد که باید به خدمات درمانی و مشاوره دسترسی داشته باشد. اما متاسفانه این بیماری‌ها در کشور کمتر جدی گرفته می‌شود. بعد از بیماری قلبی، دومین بار بیماری‌ها روی اختلالات روان است که لازم است بیشتر به این مساله توجه شود. این کار هم فقط از عهده یک نهاد یا یک وزارتخانه برنمی‌آید بلکه همه باید اقداماتی انجام دهند که زیرساخت‌های جامعه به لحاظ اجتماعی درست شود، زمینه‌های اضطرابی کم شده و امنیت اجتماعی بیشتر شود. شما همین قضیه پلاسکو را در نظر بگیرید، در اثر چنین اتفاقی تنها چند آتش‌نشان شهید نشدند، تنها کسبه پلاسکو دچار خسران نشدند بلکه نوعی اضطراب عمومی ایجاد شده، ما مراجعانی داریم که اضطراب شدید پیدا کرده‌اند و می‌گویند فکر می‌کنیم اگر آتش‌سوزی شود باید چه کار کنیم؟ آتش‌نشان‌ نداریم و می‌سوزیم. مسائلی مانند پلاسکو را در جامعه زیاد داریم که آسیب‌ آنها فقط محدود به چند نفر نمی‌شود بلکه به کل جامعه آسیب می‌زند و نباید از کنارشان بی‌توجه گذشت.