خوزستان و دیگر استان‌های غربی و جنوبی چندین روز از هفته گذشته را در گردوغبار شدید گذراندند.
به گزارش ، شرق نوشت: طبق پیش‌بینی هواشناسی، روزهای آینده هم با همین معضل وحشتناک دست‌به‌گریبان‌اند. در شرق کشور هم چند روزی است اهالی زاهدان و زابل در آلودگی گردوغباری ٦٠ تا ٩٠ برابر حد مجاز نفس می‌کشند. در چنین وضعیتی، روز پنجشنبه نشست ویژه رسیدگی به ریزگردها در مجلس شورای اسلامی و به ریاست رئیس قوه مقننه برگزار شد. در این جلسه، به غیر از علی لاریجانی، رئیس مجلس و نمایندگان استان خوزستان و دیگر استان‌های گرفتار گردوغبار از سمت دولت هم وزرای جهادکشاورزی و نیرو و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و استاندار استان خوزستان حضور داشتند.
بر اساس گزارش منتشرشده از این جلسه، رئیس مجلس در سخنانی با تأکید بر ضرورت همکاری همه دستگاه‌ها و قوا برای حل مشکل ریزگردها، گفت: مبالغ خوبی با اذن رهبری برای حل مسئله ریزگردها اختصاص می‌دهیم.
علی لاریجانی اظهار کرد: اکنون مسئله ریزگردها در استان خوزستان پیچیده‌تر شده است. رئیس سازمان محیط زیست معتقد است اگر ما حدود 600 میلیون مترمکعب آب داشته باشیم می‌توانیم مرطوب‌سازی برخی کانون‌های ریزگردها را انجام دهیم، مرطوب‌سازی باید با سرعت بیشتری انجام شود تا مشکل مردم حل شود. وزارت نیرو حقابه محیط زیستی را کامل اختصاص دهد تا مرطوب‌سازی کامل‌تری انجام شود. لاریجانی البته این را هم گفت که «منابع آبی در کشور کم است و جهاد کشاورزی هم باید مصرف بهینه را رعایت کند تا نتایج بهتری حاصل شود».
او با بیان اینکه مسئله رسیدگی به ریزگردهای خوزستان باید سرعت یابد، افزود: سازمان محیط زیست باید فکری به حال خوزستان، ایلام، سیستان و بلوچستان و سایر استان‌های درگیر بکند و برای هرکدام برنامه و مدلی خاص داشته باشد.
منطقه بحرانی در جنوب شرق اهواز
در این جلسه محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی، نیز در سخنانی گفت: «بعد از بحثی که در بهمن سال گذشته شد، دو منطقه شناسایی شد که منطقه بحرانی از منطقه جنوب شرق اهواز شروع می‌شد و در حد کمتری به هندیجان می‌رسید که منطقه‌ای با مساحت حدود 350 هزار هکتار است. منطقه فوق‌بحرانی مربوط به جنوب شرق اهواز بود که حدود 42 هزار هکتار است، کاری که شروع شد برای این بود که آب را به این منطقه برسانیم و نهال‌کاری کنیم و پنج هزار هکتار نهال‌کاری انجام شد ولی باید توجه داشت که نهال‌کاری پس از سه سال جواب می‌دهد».
او افزود: «هم‌زمان تلاش شد تا کانال 47 کیلومتری احداث شود و عملا این کانال آبگیری شد و آب از دو هفته پیش به تالاب منصوری رسید که این تالاب 14 هزار هکتار است. اکنون بیش از دو هزار و 700 هکتار در این دو هفته مرطوب شده است. آبی که ما برای این کانال می‌گیریم، از کانالی است که برای آبزی‌پروری آزادگان آبرسانی می‌کند و در واقع حقابه آنها را مصرف می‌کنیم و آنها نیز هر روز مشکل دارند ولی به آنها گفته‌ام که این آبگیری موقت است و در آینده آب را باید از کارون بگیریم».
به گفته این مسئول بلندپایه دولتی، در همین راستا تاکنون 12 هزار هکتار مالچ‌پاشی هم صورت گرفته است. حجتی در ادامه هم افزود: مشکل ما حقابه‌ای است که باید مشخص شود چقدر است، با‌این‌حال، ما کانالی را طراحی کردیم که باید به منتهی‌الیه جنوب شرق اهواز تا به سمت هندیجان برسد.
باید با کم‌آبی سازگار شویم
رضا اردکانیان، وزیر نیرو، هم دیگر سخنران این نشست بود، او در صحبت‌های خود این‌طور گفت: آبی که تخصیص داده شده حقابه زیست محیطی است و برای رهاسازی مهیاست، در این چهار ماه اخیر به‌دنبال حل مسئله فاز دوم طرح 550 هزار هکتاری بودیم و همین آب موجود است. در همکاری با وزیر جهاد کشاورزی مسئله حل شد و تأمین آب فاز دوم مشکلی ندارد و سازمان برنامه و بودجه نیز پشتیبانی مالی می‌کند. وزیر نیرو بیان کرد: منابع مالی و آبی جدیدی نیامده ولی بنا را بر این گذاشته‌ایم که بین سازمان محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت و وزارت نیرو موضوع آب را واحد بدانیم و تقسیمش نکنیم که همین امر سبب شده تا موضوع آب شکل خوبی را پیدا کند. او با بیان اینکه علت به نتیجه‌رسیدن در مورد فاز دوم 550 هزار هکتار همین مفاهمه بود و علت اینکه 14 طرح را این چهار دستگاه به نتیجه رسانده‌اند در نتیجه همین مفاهمه است و باید با کم آبی سازگار شویم. اردکانیان با بیان اینکه 345 هزار هکتار منبع تولید ریزگرد داخلی در خوزستان داریم و پاییز و زمستان گریبان‌گیر می‌شوند، گفت: نیازمند حداقل امکانات برای پایش این موضوع هستیم، سازمان برنامه حمایت کند تا مرکز مختصری ایجاد شود و پایش مرتبی انجام شود.
مشکل تخصیص آب است
در ادامه غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان، اظهار کرد: مشکل اکنون خوزستان کانال‌های انتقال آب نیست، زیرا کانال شیلات 35 مترمکعب بر ثانیه می‌تواند آب منتقل کند و به کارون نیز وصل است و 15 مترمکعب بر ثانیه نیاز فاز اول است که فعال است و فاز دوم که هنوز فعال نشده است، اکنون ما مشکل انتقال آب نداریم بلکه مشکل تخصیص آب داریم. استاندار خوزستان با بیان اینکه یکی از مشکلات ما خشک‌سالی است زیرا دِبی رودخانه کارون به 120 مترمکعب بر ثانیه رسیده و پایین آمده است، بیان کرد: وزارت نیرو نیز مشکلاتی دارد و امکان انتقال آب بیش از این را ندارند و باید این مشکل به نحوی حل شود. او با بیان اینکه آبی با 35 مترمکعب بر ثانیه که وزارت جهاد کشاورزی 20 مترمکعب آن را می‌خواهد و 15 مترمکعب بر ثانیه نیز برای شیلات است، تأمین نمی‌شود، افزود: در جاهایی که نهال‌کاری می‌کنیم نیاز به آب دائم نداریم ولی در جاهایی که مرطوب‌سازی می‌شود هر سال به آب دائم نیاز است.
شریعتی با اشاره به اینکه به کانون اصلی ریزگرد که در روزهای اخیر و سال گذشته فعال بوده هنوز دست نزده‌ایم که در مدینات در شرق اهواز و تالاب شریفیه به سمت مدینات واقع شده است، ادامه داد: «سال گذشته امکان این کار را نداشتند و کاری در آن حوزه نکردند و اکنون نیز این کانال کشیده شده و باید به سمت آزادراه اهواز بندر امام برود و از زیر آزادراه آب به سمت تالاب شریفیه پمپاژ شود که حداقل شش ماه زمان می‌برد، در آن حوزه حدود سه‌هزار هکتار از اراضی منطقه معارض دارد». در این جلسه که اکثر نمایندگان خوزستان در مجلس شورای اسلامی و برخی از نمایندگان سایر استان‌های درگیر ریزگردها حضور داشتند، تعدادی از نمایندگان در سخنانی نسبت به اهمیت موضوع و تعجیل در علاج واقعه صحبت کردند.
اختلال در کشت بهاره و تابستانه
عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست هم دیگر سخنران این نشست بود، او با بیان اینکه ریزگردهای با منشأ داخلی حداقل تا یک ماه دیگر پایان می‌یابد و ریزگردهای خارجی شروع می‌شود، گفت: «مسئولان مربوطه از هم‌اکنون هفت ماه وقت دارند و از حالا باید بدانند برای امسال اگر 600 میلیارد تومان نیز اختصاص دهند، همین حالا نمی‌توانند کاری را انجام دهند، اما برای سال بعد هفت ماه وقت دارند». رئیس سازمان محیط زیست با بیان اینکه مسئله مهم‌تر این است که بحران گسترده‌ای در چهار ماه آینده خواهیم شد که همه کشور گرفتار آن می‌شوند، بیان کرد: مشکل این است که وزارت کشاورزی حداقل باید یک میلیون هکتار کشت بهاره خود را در کل کشور کاهش دهد تا بتوانیم بحران را در کل کشور حل کنیم. به‌همین‌دلیل باید به کشاورزان خسارت بدهیم و مابه‌التفاوت تولید را وارد کنیم، زیرا مسئله فقط ریزگرد نیست و در سال زراعی موجود نمی‌توان در خوزستان کشت نرمال انجام داد، به‌هرصورت اگر به‌دنبال حل جدی بحران هستیم، این انتظار را باید داشته باشیم که کشت بهاره و تابستانه کشاورزان مختل می‌شود».
جمع‌بندی نشست
پس از صحبت حاضران در این نشست، لاریجانی در بخش پایانی این نکات را به‌عنوان جمع‌بندی حاصل از این جلسه مطرح کرد، نکاتی که به این شرح بود: «مسئله بسیار مهم است و به کمک همه نیاز دارد و حتما باید همکاری و همفکری بین همه دستگاه‌ها و قوا باشد. وزارت نیرو هرچه سریع‌تر نسبت به تخصیص حقابه‌های محیط زیستی در خوزستان و سایر نقاط کشور اقدام کند و جهاد کشاورزی هم در جهت رسیدن این آب‌ها به کانون‌های بحرانی اقدام کند. در بودجه امسال هم با اذن مقام معظم رهبری و با همکاری مجلس و سازمان برنامه و بودجه مبالغ خوبی برای این منظور لحاظ می‌کنیم. در کمیته پیگیری امور ریزگردها نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی به‌عنوان ناظر حضور داشته باشند».
٣ سال زمان برای رفع معضل ریزگردهای خوزستان
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین روز گذشته در گفت‌وگویی با ایلنا در همین رابطه گفت: 80 درصد ریزگردهای خوزستان در زمستان منشأ داخلی دارد و سه سال برای نابودی منشأ داخلی ریزگردها زمان نیاز داریم. عیسی کلانتری در ادامه به حقابه تالاب‌ها و مناطقی که به کانون ریزگردها تبدیل شده‌اند، اشاره کرد و گفت: حقابه تالاب‌ها و مناطقی از استان خوزستان که باید به آن بازگردانده شود، محاسبه شده که حدود چهارونیم میلیارد مترمکعب است و باید تخصیص داده شود. کلانتری در واکنش به اظهارات برخی از دستگاه‌های متولی که منشأ ریزگردها و گرد و غبار استان خوزستان را عمدتا خارجی می‌دانند و اعلام می‌کنند سهم کانون‌های داخلی بین ١٠ تا ٢٠ درصد است، گفت: در فصل زمستان و پاییز عمده منشأ و کانون ریزگردها داخلی است و در فصل بهار و تابستان منشأ خارجی است. ریزگرد بالای 10 میکرون اصلا نمی‌تواند منشأ خارجی داشته باشد، چراکه حداکثر 50 کیلومتر می‌تواند در هوا منتقل شود.
کلانتری همچنین در بخش دیگری از صحبت خود در رابطه با تأثیر طرح ترافیک جدید در حل معضل آلودگی هوا، گفت: من موافق کاهش تعداد خودرو در تهران و کاهش میزان مصرف بنزین و گازوییل هستم، به‌طورکل با کاهش وسایل نقلیه عمومی در همه شهرها موافقم. البته لازمه آن تقویت وسایل حمل‌ونقل عمومی است و هر دو در یک مجموعه قرار دارند.
