انسانها خطاکار هستند و این باعث میشود احساس شرم، گناه، اضطراب و ناراحتی کنیم. رهایی از اشتباهاتمان مساوی است با رهایی از آن حس گناه و ترس. یک شروع نو است و شانسی برای دوباره خوشحال بودن. در جوامع دینی، این شروع دوباره نیازمند از خود گذشتگی یا نوعی تنبیه است. در دنیای روان شناسی مدرن، رستگاری برای سلامت عاطفی مهم است و از طریق بخشیدن خود میتوان به آن رسید. کار اشتباهی میکنید، شاید عهدی که با دوستتان بسته بودید را شکستهاید، و پشیمان هستید. این اتفاق شما را آزار میدهد. خودتان را تا حدی سرزنش میکنید که «خوب» بودنتان زیر سوال خواهد رفت. میزان استرستان افزایش مییابد، عزت نفستان کاهش مییابد و دیگر از زندگی خود لذتی نمیبرید.
رستگاری دینی نیازمند بخشش خداوند است. ولی بازپس گرفتن سلامت عاطفی و فیزیکی نیازمند بخشش خودتان است.
مرلین کورنیش (استادیار مشاوره در دانشگاه آبرن آلاباما) الگویی 4 قسمتی برای بخشش نفس تهیه کرده است: مسئولیت پذیری، پشیمانی، ترمیم و تجدید. برای بخشیدن خود، این 4 سوال را بپرسید:
چرا این کار را انجام دادم؟
اگر مسئولیت کار خود را به عهده نگیرید، بخشش ممکن است تبدیل به فریب دادن خودتان شود. بهانه نتراشید، خودتان را توجیه نکنید و دیگران را مقصر ندانید. برای پیدا کردن ریشه رفتارتان، به درون خودتان نگاه کنید.
آیا دائما قصد راضی نگه داشتن دیگران را دارید، بیش از توانتان مسئولیت قبول میکنید و در نتیجه موجب ناامیدی دیگران میشوید؟ آیا عدم اعتماد به نفستان باعث میشود موفقیت دیگران را نابود کنید؟ وقتی مسئولیت کارتان را پذیرفتید، میتوانید جبران کنید و از تکرار کردن همان اشتباهات پرهیز کنید.
آیا بیشتر از کسی که آزارش دادم به خودم فکر میکنم؟
به جای قضاوت کردن خودتان، همدلی داشته باشید. همه ما اشتباه میکنیم و سرزنش کردن خودتان هیچ سودی ندارد. به احساسات طرف مقابل فکر کنید: آیا او آن قدر که فکر میکنم رنجیده است؟ چرا؟ آیا به وضوح رنجش خود را بیان کرده است؟
ممکن است شرم و پشیمانی شما بیش از حد نیاز باشد. اگر اینطور نیست، میتوانید جبران کردن کار اشتباه خود را شروع کنید.
چطور میتوانم جبران کنم؟
این مرحله دشوار است. اکنون که دلیل رفتارتان را فهمیدهاید و احساسات طرف مقابلتان را درنظر گرفتهاید، باید هر کاری از دستتان برمیآید را برای جبران اشتباه خود انجام دهید. بدون بهانه گیری عذرخواهی کنید. عهد ببندید که در آینده بهتر رفتار خواهید کرد.
اگر طرف مقابل مرا نبخشید چه کنم؟
امکان دارد این اتفاق بیافتد. پاک کردن گناهان شما وظیفه شخص دیگری نیست و برای بخشیدن خودتان نباید به کس دیگری تکیه کنید. اگر اشتباه خود را فهمیدهاید و هر کاری از دستتان برمیآید را برای جبران اشتباه خود کردهاید، وقت آن رسیده است که این مسئله را رها کنید.
ممکن است همیشه احساس گناه کار بودن بکنید، ولی سرزنش خودتان فقط جلوی پیشرفتتان را خواهد گرفت. کورنیش پیشنهاد میکند برای خودتان نامه عذرخواهی بنویسید و درسهایی که گرفتید و تغییرات مثبتی که اعمال کردهاید را یادداشت کنید. طی مطالعاتی، افراد مبتلا به اعتیادی که نامهای به خود نوشته بودند و آخرین دفعه مصرف، دلیل ترک کردن و پیشرفتی که پس از ترک کردن در خود مشاهده کردند را یادداشت کردند، شانس بیشتری برای درمان قطعی و دائمی داشتند.
در واقع، بخشیدن خود به نوعی ابراز همدلی با خود شما و دیگران است.