پهن شدن سر نوزاد (علل و پیشگیری)
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با علت و درمان پهنی پشت سر نوزاد آشنا شوید.
مقدمه ای در مورد پهننی و صافی پشت سر نوزاد
پهن شدن وضعیتی سر نوزاد در روزهای اول زندگی به علت نوع خواباندن او، ممکن است رخ دهد یکی از علت های این پهن شدن سر، خواباندن نوزاد به پشت است. در دهه 1990 میلادی، یک بررسی بزرگ نشان داد که خواباندن نوزاد روی شکم، احتمال وقوع " نشانگان مرگ ناگهانی نوزاد" را بالا می‌برد. از آن هنگام به بعد به والدین توصیه شد که برای جلوگیری از این عارضه، نوزادان را به روی شکم نخوابانند و به پشت بخوابانند. در نتیجه به موارد " پهن شدن وضعیتی سر نوزاد " افزوده شده است.
با توجه این که ایمنی نوزاد شما در صدر اولویت ها قرار دارد، شما باید همچنان نوزادتان را به پشت بخوابانید، هر چند که سر او به طور گذرا تغییر شکل پیدا کند.وقتی کودک شما به اندازه کافی بزرگ شد که خودش روی شکم اش بچرخد، می توانید به او اجازه دهید در این وضعیت بماند اما حتی در این موقع هم باید او را در ابتدا به پشت بخوابانید.
برخی از موارد این نوع تغییر شکل جمجمه نوزاد نیاز به درمان دارد. برای درمان از وسیله ای به نام " باند جمجمه‌ای " استفاده می کنند که مانند یک کلاه خود کوچک روی سر نوزاد گذاشته می شود اما در بسیاری از نوزادان این تغییر شکل سر با رشد بیشتر سر و متحرک شدن بیشتر نوزاد خود به خود برطرف می شود.شایع ترین علت صافی سر نوزاد وضعیت خواب است. از آنجا که نوزادان ساعات زیادی را به پشت می خوابند، سر در یک نقطه صاف می شود.
قرار دادن نوزادان در وسایلی که در طول روز پشت به آنها می خوابند مانند صندلی ماشین، کالسکه و... این مشکل را تشدید می کند. نوزادان نارس بیشتر مستعد سر صاف هستند چون جمجمه نرم تری نسبت به نوزادان ترم دارند. آنها زمان زیادی را به پشت می خوابند بدون آنکه جابه جا شوند یا بلندشان کنند چون باید در دستگاه باشند یا وسایل پزشکی به آنها متصل است و باید در بخش مراقبت های ویژه نوزادان باشند.
چرا سر صاف می شود؟
نکته جالب اینجاست که اگر لگن مادر در زمان بارداری به جمجمه کودک فشار بیاورد یا مادر دوقلو باردار باشد، نوزاد ممکن است قبل از تولد کم کم دچار صافی سر شود. در واقع بسیاری از نوزادانی که از زایمان های چندقلویی به دنیا می آیند سر صافی دارند. تنگ بودن رحم مادر هم می تواند به سر صاف منجر شود. نوزادان تورتیکولی یا نوزادانی که گردن کج دارند، به دلیل سختی عضلات در یک طرف گردن، به سختی می چرخند و بنابراین سرشان را به سختی می چرخانند و در وضعیت درازکش سر را به یک طرف متمایل می کنند و همین منجر به سر صاف می شود. به این ترتیب بسیاری از نوزادانی که سندروم سرصاف دارند، ممکن است دچار تورتیکولی هم شوند چون به سختی می توانند سرشان را برگردانند.
از کجا بفهمید سر نوزاد صاف است؟
سندروم سر مسطح معمولا برای والدین قابل تشخیص است. به طور معمول پشت سر کودک یا همان استخوان پس سر در یک طرف تخت است و اغلب در همان سمت موی کمتری هم می روید. اگر فردی به سر نوزاد نگاه کند، ممکن است گوش در سمت مسطح کمی به جلو آمده باشد. در موارد شدیدتر ممکن است سر در طرف مقابل سمت مسطح، برآمده شود و پیشانی نیز ناهمواری پیدا کند. اگر علت تورتیکولی باشد گردن، فک و صورت هم ممکن است دچار ناهمواری شوند.
شاید مشکل چیز دیگری باشد
پزشکان معمولا به سادگی سندروم سرصاف را تشخیص می دهند. برای بررسی تورتیکولی یا کجی گردن ممکن است پزشک حرکات سر و گردن نوزاد را بررسی کند و آزمایش، رادیوگرافی و سی تی اسکن تجویز کند. پزشک اغلب چندین بار نوزاد را معاینه می کند تا چگونگی تغییرات سر را بررسی کند. در صورتی که با جابه جایی موقعیت خواب، وضعیت صافی سر کودک بهبود پیدا کند مشکل احتمالا سندروم سرصاف است. اما اگر این اتفاق نیفتد، ممکن است دلایل دیگری وجود داشته باشد.
مانند کرانیوسینوستوزیس یا جوش خوردن و اتصال زودتر از موعد درزهای جمجمه که یک بیماری مادرزادی است. رشد مغز در این شرایط محدود شده و باعث تغییر شکل جمجمه می شود. کودکان مبتلا به این بیماری نیاز به درمان برای رفع مشکل دارند. اگر پزشک به کرانیوسینوستوزیس یا وضعیت های دیگر مشکوک باشد کودک باید نزد جراح مغز و اعصاب و جراح پلاستیک سر و صورت برود تا آزمایش های تخصصی برای او انجام شود.
روش های جلوگیری از صاف شدن سر نوزاد
دستورات زیر کمک می کنند که هم خطر بروز سندروم مرگ ناگهانی کم شود و هم سر نوزاد صاف نشود:
1. از وقتی که بچه به دنیا می آید به طور متناوب جهت سر او را تغییر دهید.
2. بعد از چند هفته اول، وقتی که نوزاد قادر شد خودش سرش را بچرخاند، هر شب او را در جهت مخالف در گهواره اش بخوابانید. اگر گهواره اش کنار دیوار است، او به طور طبیعی سرش را به سمت اتاق برمی گرداند. به همین خاطر باید هر شب او را به گونه ای بخوابانید که سرش همیشه در یک جهت نماند.
3. وقتی نوزاد شیر مادرش را می خورد، مادر به صورت ناخودآگاه او را جا به جا می کند و هر از چند گاهی او را به چپ یا به راست برمی گرداند. توجه کنید زمانی هم که با شیشه به کودکتان شیر می دهید هر از چند گاهی او را جا به جا کنید تا مدت زمان زیادی را روی یک جهت از سرش یا به پشت سرش نخوابیده باشد.
4. نوزاد را زمانی که در صندلی اش در ماشین، صندلی نوزاد، گهواره و هر جای دیگری که مدت ها بدون حرکت روی یک نقطه، سرش ثابت می ماند، تنها نگذارید.
5. در طول روز که نوزاد بیدار است او را روی شکم قرار دهید. اگر این وضعیت را دوست ندارد، به تدریج عادتش دهید، اول با یک یا دو دقیقه شروع کنید؛ البته به شرطی که قادر باشد برای این مدت سرش را نگه دارد. قرار دادن بچه روی شکم، در هفته های اول موجب قدرت گرفتن گردنش می شود.
6. برای نوزادانی که پلاژیوسفالی موضعی حاد دارند، پزشک یک کلاه سفارشی یا هدبند دست ساز تجویز می کند. این کلاه ها زمانی اثربخش هستند که از 4 تا 6 ماهگی به نوزاد پوشانده شوند، زیرا رشد جمجمه نوزاد در این ماه ها سرعت بالایی دارد و بعد از 10 ماهگی این کلاه ها عملاً فایده ای ندارند. اثر این کلاه ها بدین ترتیب است که فشار ملایم و مداومی بر جمجمه در حال رشد نوزاد وارد می کنند تا جهت رشد را تصحیح کنند.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
