عمل بینی همراه با عوارض آن
بینی فقط مجرایی برای عبور هوای استنشاقی نیست بلکه بینی ضمن عبور هوای استنشاقی آن را کاملاً تمیز، گرم و مرطوب می نماید و بدیهی است انسداد بینی فرد را از این امتیازات محروم می سازد.صورت در معرض دید ترین قسمت بدن ماست و بینی در مرکز آن واقع شده و برجسته است لذا اشکالات ساختمانی بینی برای تمام افراد بوضوح قابل رویت است.از طرف دیگر تنفس از طریق بینی برای سلامتی ما حائز اهمیت فوق العاده ای است، بینی فقط مجرایی برای عبور هوای استنشاقی نیست بلکه بینی ضمن عبور هوای استنشاقی آن را کاملاً تمیز، گرم و مرطوب می نماید و بدیهی است انسداد بینی فرد را از این امتیازات محروم می سازد.
توجه به دو ویژگی فوق الذکر یعنی اهمیت تنفس از طریق بینی و تأثیر شگرف ظاهر بینی بر روی چهرۀ فرد بیانگر این است که جراح بینی باید علاوه بر برخورداری از دانش لازمه از تجربۀ کافی نیز برخوردار باشد به نحوی که بتواند بین حفظ عملکرد بینی و رسیدن به بینی زیباتر تعادل برقرار کند و به عبارت دیگر جراح با تجربه قبل از اینکه هر تغییری را بر روی ظاهر بینی اعمال کند در نظر خواهد گرفت که این تغییر باعث مختل شدن عملکرد بینی و انسداد بینی نشود.
در گذشته ای نه چندان دور جراحی پلاستیک بینی محدود به کوچک کردن و جمع کردن بینی بود و بینی ای مورد قبول بود که کوچک وسر بالا و قوس دار و اصطلاحاً عروسکی باشد امّـــا امروزه علم جراحی پلاستیک بینی نیز دستخوش تحولی شگرف شده است به نحوی که « رینوپلاستی تقویتی » در حال از رده خارج کردن « رینوپلاستی سنتی » است.
در رینوپلاستی تقویتی عمل جراحی فقط محدود به کوچک کردن بینی نیست بلکه در این روش جراح ضمن اینکه قسمت هایی از بینی را برداشته و کوچک می کند ممکن است قسمت های دیگری را تقویت کند تا نتیجۀ نهایی دماغی باشد که در حالیکه زیبا شده امــا به عملکرد اصلی آن که همان تنفس است آسیبی وارد نشده باشد. روشن است که چنین دماغی دیگر خیلی کوچک و سربالا نیست ونمای بینی ای که به طور افراطی عمل شده را نخواهد داشت.
با رعایت موارد فوق احتمال پیدایش عارضه بدنبال عمل جراحی بینی بسیار کاهش خواهد یافت و البته جراح با معاینه بینی می تواند پیش بینی کند که اگر یک بینی خاص تحت عمل جراحی قرار گیرد ممکن است دچار یک عارضۀ خاص شود که در این صورت جراح باید این مطلب را با متقاضی عمل در میان گذاشته و تلاش نماید نامبرده را از انجام این عمل منصرف نماید.به طور کلی عوارض جراحی زیبایی بینی را می توانیم به دو گروه تقسیم نمائیم:
1- آسیب دیدن عملکرد بینی یا انسداد تنفسی
2- تغییرات نامطلوب ظاهر بینی
این شکلهای نامطلوب و دلایل آن عبارتند از:
1- غیر قرینه بودن سوراخهای بینی
شکل و اندازۀ سوراخهای بینی تحت تأثیر قسمت های مجاورش می باشد، بطوری که وضعیت غضروف های نوک بینی، قسمت جلویی و پایینی تیغۀ بینی، اتصال بینی به لب بالا ونحوه و میزان برداشتن از سوراخ های بینی همه و همه روی شکل سوراخ بینی تأثیرگذارند و اگر به سوراخ های بینی فردی که عمل نکرده بنگریم معمولاً دو سوراخ بینی دقیقاً عین هم نیستند امّـــا فردی که عمل می کند بعد از عمل انتظار دارد که سوراخ ها کاملاً قرینه باشند، جراح در طی عمل باید تلاش نماید که میزان غیر قرینگی را برطرف کرده و تا آنجا که ممکن است آنرا اصلاح نماید.
2- کجی بینی
در مواردی که انحراف تیغۀ بینی شدید باشد معمولاً بر روی شکل ظاهری بینی هم تأثیر می گذارد و ظاهر بینی هم قرینه و صاف نیست، اصلاح کامل انحراف تیغۀ بینی از کجی ظاهری بعد از عمل جلوگیری می کند و اگر انحراف تیغۀ داخلی بینی قبل از عمل خفیف باشد و جراح آنرا در طی عمل زیبایی بینی اصلاح نکند این کجی به جا مانده علاوه بر آنکه ممکن است باعث انسداد بینی شود می تواند باعث کجی بعد از عمل بینی نیز شود.
3- غیر طبیعی بودن بینی
اگر جراح به میزان زیادی از بافت های بینی بردارد نتیجۀ آن دماغی است که قوس زیادی دارد و اصطلاحاً سرسره ای است، زاویه زیادی دارد و اصطلاحاً خوکی است و در نمای رخ هم خیلی باریک است و روشن است که این بینی دیگر نمای نرمال و طبیعی را نداشته و ظاهری مصنوعی به فرد می دهد که مطلوب نیست، بنابراین جراح باید محتاط باشد و از ایجاد تغییرات زیادی که به بینی نمایی غیر طبیعی می دهد بپرهیزد.
4- منگنه ای شدن یا وجود فرو رفتگی هایی در دو طرف بینی
بروز این مشکل علاوه بر اینکه به ظاهر بینی نمای نامطلوبی می دهد باعث می شود قسمت فرو رفته مانعی در مسیر راه هوایی باشد و فرد دچار انسداد بینی شود و علت بروز این عارضه برداشتن بیش از حد از غضروف بینی است، به طور طبیعی غضروفی که نوک بینی را تشکیل می دهد امتداد یافته و در لابه لای قسمتی از دیوارۀ خارجی سوراخ بینی قرار می گیرد،
وجود این غضروف باعث می شود فشار منفی ای که به هنگام دم به قسمت های مختلف بینی وارد می شود نتواند پره های بینی را به داخل بکشد که در طی عمل جراحی معمولاً مقداری از این غضروف ها برداشته می شود تا نوک بینی جمع تر شود و اگر چنانچه بیش از مقدار لازم برداشته شود غضروف باقیمانده دیگر نمی تواند در مقابل فشار منفی هنگام دم مقاومت کند و به داخل کشیده می شود و سوراخ بینی تنگ شده و مسیر تنفسی با مشکل مواجه می شود.
5- کاهش حس بویایی
پایانه های اعصاب بویایی در سقف حفرۀ داخل بینی قرار گرفته اند، این ناحیه در طی عمل زیبایی بینی معمولاً دستکاری نمی شود بنابراین احتمال آسیب دیدن حس بویایی بعد از عمل جراحی وجود ندارد مگر در دو حالت:حالت اول: اینکه فردی که تحت عمل جراحی قرار گرفته است از قبل مبتلا به پولیپ وسیع و منتشر بینی بوده است و همزمان
با عمل زیبایی تحت عمل پولیپکتومی نیز قرار گرفته باشد و با توجه به اینکه ممکن است پولیپ ها در قسمت نزدیک به سقف حفره بینی قرار گرفته باشند برداشتن آنه ا و دستکاری آن قسمت ممکن است منجر به آسیب دیدن پایانه های بویایی شود و اگر فردی مبتلا به پولیپ وسیع بینی باشد بهتر است که ابتدا در یک عمل مجزا پولیپ ها برداشته شوند و سپس با فاصلۀ چند ماه بعد تحت عمل زیبایی بینی قرار گیرند.
حالت دوم: اگر به دلایلی که قبلاً ذکر کرده ام فردی در اثر عمل زیبایی بینی به درجاتی دچار انسداد بینی شود به همان میزان نیز دچار کاهش حس بویایی می شود زیرا برای اینکه بتوانیم بویی را حس کنیم باید مولکولهای فرّار آن ماده بتوانند از طریق بینی خود را به پایانه های اعصاب بویایی برسانند و چنانچه بینی مسدود باشد این مولکول ها قادر نیستند وارد بینی شوند تا بتوانند اعصاب بویایی را تحریک کنند.
از قدیم الایام شنیده ایم هر که خربزه می خورد باید پای لرزش هم بنشیند . حالا هر کسی که بینی اش را برای زیبایی به تیغ جراحان می سپارد باید عوارض بسیار زیاد و جدی و حتی گاهی جبران ناپذیرش را به جان بخرد. دکتر محسن نراقی رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی می گوید عوارض زیبایی جراحی پلاستیک بینی بسیار متنوع است.
بینی زینی شکل
وی بینی زینی شکل را از نخستین عوارض دانست و گفت: این عارضه در اثر برداشتن بیش از اندازة قوز استخوانی- یا غضروفی ( در نیمة پایینی بینی)- ایجاد میشود. برداشتن بیش از اندازه قوز استخوانی، معمولاً به دلیل تخمین نادرست جراح در مقدار لازم برداشتن قوز حاصل میشود. در روز‌های نخست پس از جراحی، تورم موجود در بافت‌ها، شاید مانع از آن باشد که این عارضه بهوضوح نمایان شود.
دکتر نراقی تصریح کرد: جهت پیشگیری از این عارضه توصیه میشود از جراح خود درخواست نکنند بینیشان را کوچک کند. ایجاد قوس مقعر در پشت بینی، شاید نه تنها منجر به عوارض ظاهری ایجاد بینی زینی شکل و حالت مصنوعی آن شود، بلکه به دلیل ارتباط تنگاتنگ میان ظاهر و کارکرد بینی فضای تنفسی داخل بینی را نیز کم و مشکلات تنفسی ایجاد می کند.وی ادامه داد: از جمله اقدامات پیشگیرانه جراحان بینی، این است که برای کم کردن بافت استخوانی پشت بینی،
دقیق و حساب شده عمل کنند و قوز کاذب را از قوز حقیقی تمایز دهند. دقت در محاسبه، به تجربه و ارزیابی دقیق پیش و حین عمل بستگی دارد. در بسیاری از بینی‌ها، افتادگی نوک بینی موجب کوتاه بهنظر رسیدن جلوآمدگی انتهای بینی میشود.این امر می تواند قوز پشت بینی را بیش از حد واقعی، برآمده نشان دهد و این قوز کاذب در پشت بینی، جراح را به اشتباه بیندازدرئیس انجمن تحقیقات راینولوژی همچنین افزود: از طرف دیگر عمیق بودن ریشه بالایی بینی در بسیاری از بیماران ایرانی، شدت قوز کاذب را بیشتر نشان می دهد، به این سبب، تخمین مقدار واقعی کاهش
ارتفاع پشت بینی باید با توجه به رفع گودی غیر طبیعی ریشه بالایی بینی و اصلاح جلوآمدگی انتهای بینی انجام گیرد تا از افتادگی نوک بینی بکاهد و قوز کاذب با افزودن و نه با کاهش رفع شود.به گفته وی برای متناسب ساختن بینی زینیشکل، از روش افزودن بافتهای پیوندی در پشت بینی استفاده میشود. بافت پیوندی را می توان از محل خود بینی، یا خارج از بینی تأمین نمود. چنانچه فرورفتگی پشت بینی اندک باشد، شاید برداشت این بافت از تیغة بینی برای تأمین نقص موجود کفایت کند.
متأسفانه در بسیاری از موارد، نقص ایجاد شده به اندازهای است که بافت وام گرفته شده از غضروفهای تیغة بینی، برای جبران کفایت نمی کند. در این هنگام، میتوان از بافتهای خارج از بینی مانند غضروف گوش و یا غضروف دنده برای پیوند استفاده نمود و بینیهای زینیشکل شده را اصلاح کرد. جراحی مجدد بینی جهت رفع این عارضه بسیار دشوار و حساس است. با این همه، شاید اصلاح کامل این عارضه امکان پذیر نباشد.
بدشکلی هشتمانند
فلوی رسمی جراحان بینی امریکا بدشکلی هشت مانند در فاصلة هرم استخوانی و غضروفی را از عوارض دیگر عمل جراحی بینی دانست و تصریح کرد: شکاف عمیق اسکلت استخوانی و غضروفی بینی در اثر برداشتن بیش از اندازه بافتهای حمایت کننده بینی حالتی ایجاد میکند که در آن، بینی از روبه رو مانند عدد هشت بهنظر میرسد. این نمای هشتمانند در فاصلة بالایی استخوانی و بخش پایینی غضروفی، موجب دوتکه به نظر رسیدن بینی میشود. صاحبان چنین بینیهایی به علت فرورفتگی هشت مانند،
گرفتار مشکلات تنفسی هم هستنند،این فرورفتگی در داخل بینی، دریچه داخلی بینی را تنگ میکند.پیشگیری این رویداد، بسیار بهتر و ساده تر از اصلاح و درمان آن است. کافی است که حین عمل جراحی، اتصالات غضروفی استخوانی اسکلت بینی تا حد ممکن حفظ و در نتیجه از فروافتادگی این ناحیه جلوگیری شود.مدرس آکادمی جراحان پلاستیک و ترمیمی صورت امریکا با اشاره به آسیب پوست بینی به عنوان عارضه دیگر تصریح کرد: آسیب‌های شدید شبکة مویرگی زیرپوستی و استفادة نابجا از مواد پیوندی نامناسب، دو علت مهم ایجاد آسیب‌های پوستی بر روی قسمت استخوانی بینی حین عمل جراحی به شمار می روند.
وی افزود:
صدمات عمیق مویرگی پوستی موجب نرسیدن خون کافی به پوست و ایجاد مرگ سلولی پوست میشود. پس از مرگ سلولی پوست بینی، التیام پوست همراه با بافت جوشگاهی ناهماهنگ سبب بدشکلی پوست بینی میشود.گفتنی است برای پیشگیری از این عارضة وخیم، استفاده جراح از ابزارهای جراحی بینی در قسمت‌های زیر پوست بینی،
بهویژه در پوست پوشانندة استخوان بینی باید در کمال آرامش و ملایمت صورت پذیرد. استفاده از مواد مصنوعی به عنوان پیوند در داخل بینی، با عوارض احتمالی زیادی همراه است و باید از آن اجتناب کرد. بهترین مواد پیوندی همیشه مواد طبیعی و بافتهای سالم خود بیمار هستند. نکته جالب دیگر این که احتمال آسیب پوست بینی در عمل دوم بیش از عمل اول است و در عمل های مجدد بعدی این احتمال بسیار بیشتر می شود.
فرورفتگی‌های پره‌های بینی
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به فرورفتگی پره های بینی گفت: معمولاً این عارضه به دنبال برداشتن غضروفهای پره‌های بینی برای جمع کردن نوک بینی روی می دهد.معمولاً در نخستین هفته‌های پس از جراحی، ورم بافت‌ها مانع آشکار شدن کامل این عارضه می‌شودو در مواردی که نوک بینی بیش از اندازة لازم جمع شود، کم بودن غضروفهای حمایت کنندة نوک بینی و نزدیک شدن بیش از اندازة این غضروف‌ها به یکدیگر، گذشته از آنکه ممکن است فرورفتگی بیش از اندازه ای در ظاهر بینی پدید آورد، در تنفس از راه بینی نیز اشکال ایجاد میکند.
پره وسطی تو کشیده شده بینی
دکترنراقی ادامه داد:در حالت طبیعی از نظر معیارهای زیبایی بینی، در نمای نیمرخ، پرة وسطی بینی باید خود را در ورای پره‌های جانبی بینی نشان دهد. در صورت برداشتن غضروفهای تیغة میانی، این پره به داخل بینی کشیده می شود. این حالت، نمودی غیرطبیعی از نیمرخ بینی به دست می دهد.
برداشته شدن پوست پره‌های بینی
دکتر نراقی اظهار داشت: در مواردی که قسمت زیادی از پره‌های بینی برداشته شود، به دلیل صاف شدن چین بین بینی و صورت، امکان دارداثر بخیه‌ها بر روی پوست صورت نمایان شود،تنگی بیش از اندازه سوراخهای بینی موجب مشکلات تنفسی از راه بینی نیز خواهد شد.وی همچنین افزود: پره‌های بسیار مشخص که با عملکرد طبیعی بینی همراه است
و ظاهری طبیعی به بینی می دهند، بسیار بهتر از پره‌های کوچک شدهای هستند که علاوه بر نشانگر عمل بودن، به ایجاد اشکالات تنفسی نیز کمک می کنند. گاه، باریک بودن راه تنفسی،سبب پایین افتادگی پرة کوچک شده به هنگام عمل دم میشود. شدت عارضه اغلب به صورتی است که کیفیت زندگی بیمار را جدّا تحت تاثیر قرار می دهد و او را ناگزیر از انجام اقدامات اصلاحی خواهد کرد.
بالا رفتن بیش از اندازة نوک بینی و بینی خوکی
رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی بیان کرد: برداشتن بیش از اندازه بافتهای غضروفی و پوست قسمت پایینی بینی، امکان دارد موجب بالا رفتن بیش از حد نوک بینی و در نتیجه، نمای بینی خوکی شکل شود. در این حالت، عمق سوراخهای بینی از فاصلة دور نیز نمایان است و حالتی کاملاً مصنوعی و غیرطبیعی به بینی می‌دهد. اصلاح این حالت نیز از موارد مشکل در جراحی مجدد بینی است. زیرا برداشتن و کم کردن بافت‌ها آسانتر از اضافه کردن به بافت‌هاست.
باریک شدن بیش از حد نوک بینی
وی توضیح داد: نوک بینی از نظر اصول زیبایی، پهنایی متناسب با قسمت‌های بالایی دارد. در صورت باریک شدن بیش از حد نوک بینی، تناسب بین دو بخش بالایی و پایینی بینی و نیز پره ها به هم میخورد و بخش بالایی و پره ها پهنتر به نظر می‌رسند. معمولاً چنین حالتی مشکلات تنفسی را نیز به دنبال خواهد داشت.
گشاد شدن مویرگهای روی پوست بینی
دکتر نراقی گفت: ممکن است مویرگهای روی پوست بینی، هم در بخش بالایی بینی وهم در قسمت نوک بینی گشاد شوند،در این حالت مویرگهای زیادی بر روی پوست نوک بینی نمایان می‌شوند. جراحی‌های مکرر پشت سرهم و دستکاری زیاد بر روی بافتهای گوشتی زیر پوستی نوک بینی حین عمل، از عوامل مستعد کنندة این عارضه به شمار می روند.
از دست دادن پوست نوک بینی
وی از دست دادن پوست نوک بینی را از تأسف بارترین عارضه‌های جراحی پلاستیک بینی دانست و تصریح کرد: بخش بالایی بینی، آسیب‌های شدید شبکة مویرگی زیرپوستی و دستکاری‌های زیاد در بافتهای زیرپوستی نوک بینی در جهت کوچک کردن بیش از حد متعادل، علت مهم ایجاد آسیب‌های پوستی نوک بینی به حساب می آید. در موارد بسیار شدید،
حتی ممکن است کل پوست نوک بینی از دست برود. برای ترمیم چنین عارضة وخیمی باید از طریق روش‌های ترمیمی، از پوست قسمت‌های دیگر صورت، مانند پوست پیشانی یا پوست چین بین لب و بینی استفاده کرد.دکتر نراقی گفت: در صورت تشخیص دقیق، ارزیابی‌های کامل پیش از عمل، دقت در انتخاب بیماری که داوطلب جراحی پلاستیک است و انتخاب دقیق یک جراح متبحر، امکان پیش گیری از بسیاری از عوارض بالا وجود خواهد داشت.
وی همچنین افزود:
با بهره گیری از این کلیدهای طلایی، میتوان احتمال بروز پیشامدهای نامطلوب جراحی پلاستیک بینی و نیاز به انجام جراحی های دوباره و چندباره را به میزان زیادی کاهش داد و بیمار و خانواده، پزشک و سیستم بهداشت و درمان جامعه را از تحمل هزینه های مادی و معنوی گزاف در امان نگه داشت.
گردآوری: مجله اینترنتی دلگرم
