حرف ارشاد این بار به کرسی نشست/ جانشین صالحی با حاشیه آمد!

خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ: در گزارش زیر، مهمترین اتفاقات حوزه فرهنگ در آبان‌ماه سال 96 از قاب مهر بازخوانی شده است. اعلام ضرب العجل به شهرداری تهران برای رفع نواقص شهر آفتاب جهت میزبانی از نمایشگاه کتاب، درگذشت خالق «سال‌های ابری»، معرفی معاون فرهنگی جدید در وزارت ارشاد، ثبت «جامع التواریخ» در حافظه جهانی یونسکو و توقیف دوروزه کیهان به دلیل یک تیتر جنجال‌برانگیز، از مهمترین رویدادهای این حوزه در هشتمین ماه سال گذشته بود.

ضرب‌العجلی که به هدف خورد

در نخستین روزهای آبان و در حالی که ضرب العجل یک ماهه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به شهرداری تهران برای رفع کمبودها و نواقص مجموعه شهر آفتاب جهت میزبانی از نمایشگاه کتاب تهران در اردیبهشت 97 به اتمام رسیده بود، خبر آمد که سیدعباس صالحی وزیر ارشاد با محمدعلی نجفی شهردار تهران دیدار و در این باره با او گفتگو کرده است.

قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران با اشاره به اینکه مکاتبات و گفتگوهای لازم از طرف وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با شهردار تهران در مورد مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب انجام شده است، تاکید کرد: وزیر ارشاد مصمم است که چنانچه شهر آفتاب به طور کامل مهیای میزبانی از نمایشگاه کتاب تهران نشود و از حیث زیرساختی امکان افزودن مکان‌های جدید به این مجموعه فراهم نشود، مکان جایگزین شهر آفتاب برای برگزاری دوره آتی نمایشگاه کتاب اعلام و معرفی شود.

به گفته وی، خواسته مسئولان ارشاد از شهرداری ایجاد حداقل 10 سالن جدید در شهر آفتاب بوده است؛ هر چند این سالن‌ها می‌تواند سالن‌های موقتی هم باشد اما منوط به اینکه تسهیلات رفاهی لازم را دارا باشد، در برابر باران نفوذناپذیر باشد، سیستم‌های تهویه و خنک کننده مناسب و با استانداردهای نمایشگاهی داشته باشد.

درویشیان «سال‌های ابری» عمرش را سپری کرد

در روز دوم آبانماه، خبر آمد که حیدر بوذرجمهر فرهنگ پژوه و دانشنامه نویس بر اثر سکته قلبی دار فانی را وداع گفته است. زنده‌یاد بوذرجمهر از محققان و نویسندگان پیشکسوت و از همکاران مرکز دائره المعارف برزگ اسلامی بود.

همچنین در خبری دیگر مربوط به درگذشت نویسندگان کشورمان، علی اشرف درویشیان نویسنده صاحب نام و خالق آثاری مانند «سال‌های ابری»،   «سلول 18»، «از این ولایت»، «از ندارد تا دارا»، «آبشوران» و «شب آبستن است»، در سن 76 سالگی بدرود حیات گفت. درویشیان در سال‌های گذشه به دلیل کهولت سن و بیماری به طور عمده در منزل خود بود و کمتر در مجامع عمومی حاضر می‌شد.

انتصاب نه‌چندان کم‌حاشیه معاون فرهنگی وزیر

اما در هفتمین روز آبان ماه، جانشین صالحی در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بالاخره معرفی شد هر چند انتصاب این معاون، بی‌حاشیه هم نبود؛ در حالی که یکی از رسانه‌ها خبر از انتصاب محسن جوادی به عنوان معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد داده بود، خود وی دقایقی بعد از انتشار این خبر، در گفتگویی با مهر، این موضوع را تائید نکرد و گفت: هیچ‌گونه حکمی از طرف آقای صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص تصدی معاونت امور فرهنگی این وزارتخانه به من ابلاغ نشده و حتی شفاهاً هم این موضوع به من گفته نشده است!

با این وجود و به رغم تکذیب این خبر از سوی جوادی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی حکمش را صادر و او را به عنوان معاون امور فرهنگی این وزارتخانه منصوب کرد. محسن جوادی دارای دکترای فلسفه و حکمت اسلامی از دانشگاه تربیت مدرس تهران است. وی همچنین مقالات پژوهشی در نشریات مختلف علمی کشور و همایش‌های بین المللی دارد.

عضویت در انجمن‌های مختلف علمی و نشریات علمی از جمله مسئول روابط بین المللی دانشگاه قم، مدیر گروه فلسفه و اخلاق در دانشگاه قم، دبیر کنفرانس بین المللی فلسفه دین، دبیر کنفرانس بین المللی شهید بهشتی، دبیر جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، سردبیر مجله علمی پژوهشی به زبان انگلیسی، عضو هیات امنای دانشگاه ادیان و... بخشی از  سوابق معاون جدید فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

پیش از آن محمد سلگی سرپرستی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را بر عهده داشت. فردای آن روز هم، معاون جدید امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسمی بدون حضور خبرنگاران، معارفه شد.

ثبت «جامع التواریخ» در حافظه جهانی یونسکو

در نهمین روز آبان، رئیس کمیته ملی حافظه جهانی از ثبت کتاب «جامع التواریخ» در حافظه جهانی یونسکو خبر شد. این نسخه، همان نسخه جامع التواریخ یا تاریخ رشیدی  نوشته رشید الدین فضل الله همدانی محفوظ در کاخ موزه گلستان بود.

اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و رئیس کمیته ملی حافظه جهانی گفت: جامع التواریخ پنجره ای است به گذشته نه تنها ایرانیان بلکه کلیه بشر، چرا که این اثر دریچه‌ای را به سوی ایران فرهنگی می‌گشاید و ایران فرهنگی فراتر و گسترده تر از آن چیزی است که امروز درچهارچوب مرزهای سیاسی به عنوان ایران می‌شناسیم. این هم افتخاری برای ایران است و هم برای کمیته حافظه جهانی که توانسته است این اثر بزرگ ایرانی را به عنوان میراث جهانی برای کل بشریت به ثبت برساند.

اما بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها نیز در دوازدهمین روز آبان و پس از یک هفته فعالیت در مصلی، به کار خود خاتمه داد. در آئین اختتامیه این رویداد رسانه‌های برتر در پنجمین جایزه درست‌نویسی مطبوعات معرفی شدند که در این میان، نام خبرگزاری مهر نیز به عنوان بهترین خبرگزاری کشور در این حوزه به چشم می‌خورد.

پایان نمایشگاه مطبوعات با ثبت رکورد 400 هزار نفری بازدیدکنندگان

روزنامه‌های همشهری (25 سکه)، خبر جنوب (25 سکه) و خبر ورزشی (25 سکه)، خبرگزاری دفاع مقدس (25 سکه)، پایگاه خبری دیار میرزا (25 سکه) و نشریات کرگدن (25 سکه) و شهر کتاب (20 سکه) نیز سایر برگزیدگان اول این جایزه بودند. علاوه بر جوایز نقدی مذکور، به تمامی برندگان در جایزه درست‌نویسی مطبوعات، یک دوره دانشنامه زبان و ادب فارسی اهدا شد.

همچنین روابط عمومی مصلی امام خمینی (ره) نیز با ارائه آماری از ثبت رکورد بازدید حدود 400 هزار نفر از نمایشگاه مطبوعات بیست و سوم خبر داد و اعلام کرد: از نظر حضور مسئولان دولتی، نمایندگان مجلس، چهره‌های سیاسی، اجتماعی هم براساس آمار روابط عمومی مصلی، به طور میانگین نمایشگاه هر روز از 25 نفر میزبانی کرده و این گروه به طور میانگین حدود 2 ساعت مهمان نمایشگاه بوده و در شبستان مصلی حضور داشته اند.

خبرگزاری مهر رتبه نخست خبرگزاری‌ها در جایزه «درست نویسی در مطبوعات»

معرفی 8 شهر جدید ادبیات جهان از سوی یونسکو

اما در میانه آبان ماه، یونسکو شهرهای ادبیات جهان را در سال 2017 معرفی کرد؛ منچستر در انگلیستان، دوربان در آفریقای جنوبی، لیلهامر در نروژ، کبک در کانادا، اوترخت در هلند، سیاتل در آمریکا، میلان در ایتالیا و بوچئون در کره جنوبی، هشت شهری بودند که از سوی یونسکو به عنوان شهرهای ادبیات شناخته شدند.

با این انتخاب، این شهر موظف می‌شوند تا برنامه‌های بیشتر ادبی تدارک ببینند که فستیوال کتابخانه‌ها، تاسیس مرکز نویسندگان جدید برای حمایت از نویسندگان جدید و برنامه‌هایی برای ترجمه، ترانه‌نویسی و تشویق نویسندگی در میان شهروندان شهر از جمله آنهاست.

برنامه شهر ادبیات یونسکو از سال 2004 شروع شده و تاکنون180 شهر خلاق در زمینه ادبی در این زمینه نامزد شده‌اند. شهرها باید زمینه فعالی در حوزه‌های هنر مردمی و فولکلور، ادبیات، موسیقی، ناشران فعال، حضور شعر در زندگی روزانه، حمایت از انتشار ادبیات خارجی، مراکز فرهنگی، حمایت از زبان ملی و ادبیات بیگانه و حمایت از ادبیات در رسانه‌ها داشته باشد تا از سوی یونسکو مورد توجه واقع شوند. اولین شهری که به این منظور انتخاب شد ادینبورگ اسکاتلند در سال 2004 بود. دوبلین در ایرلند در سال 2010 و بغداد در عراق در سال 2015 به این منظور انتخاب شدند. تاکنون 28 شهر از سوی یونسکو این عنوان را به دست آورده‌اند.

در همان نیمه آبان، هیات نظارت بر مطبوعات به روزنامه کیهان بابت تیتر «شلیک موشک انصارالله به ریاض، هدف بعدی دوبی» تذکر داد و اعلام کرد که هیئت یادشده این تیتر را خلاف مصالح و امنیت ملی تشخیص داده است.

تیتری که به توقیف دوروزه کیهان منجر شد

دو روز بعد اما، با حکم شعبه دوم بازپرسی دادسرای فرهنگ و رسانه، روزنامه کیهان به مدت 2 روز توقیف شد.

حدود یک ماه پس از خاتمه شصت و نهمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت، موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران که مسئولیت اصلی غرفه جمهوری اسلامی ایران را در این نمایشگاه بر عهده داشت، دستاوردهای کشورمان را از حضور در این دوره منتشر کرد که بر این اساس، 159 مورد از توافقات فروش رایت به قرارداد قطعی رسید و پیش‌نویس 66 مورد دیگر نیز امضاء شد.

آمار اولیه قراردادها و تفاهم‌نامه‌های منعقده میان ناشران ایرانی و خارجی در شصت و نهمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت هم به قرار زیر بود:

انتشارات ققنوس: 5 عنوان با انتشارات زورکامپ و لودیلتانت. آژانس ادبی پل: (36 عنوان قرارداد قطعی و 16 عنوان در حال مذاکره) 3 عنوان با ناشران آلمان، 7 عنوان با ناشران الجزایر، 6 عنوان با ناشران مصر، 1 عنوان با ناشران آمریکا، 3 عنوان با ناشران کره جنوبی، 3 عنوان با ناشران قزاقستان، 7 عنوان با ناشران آلبانی، 2 عنوان با ناشران گرجستان، 3 عنوان با ناشران انگلستان و 1 عنوان با ناشران اتریش.

انتشارات شباویز: 9 عنوان، با ناشران کره‌ای، 30 عنوان، با ناشران چینی، 20 عنوان با ناشران ترکیه‌ای، 6 عنوان با ناشران مالزی، 3 عنوان با ناشران تایلندی. آژانس ادبی کیا: قرارداد ترجمه و انتشار 5 عنوان با ناشران چین. پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی: 4 عنوان با ناشران کشور هلند.   انتشارات عصر گویش: 4 عنوان با ناشران قزاقستان و 7 عنوان با ناشران انگلیس. انتشارات شمع و مه: قرارداد ترجمه و انتشار 12 عنوان کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، صربی و چینی. انتشارات براق: 25 عنوان، انتشارات ندای سینا (انجمن زنان ناشر) : 1 عنوان با ناشران آلمان و انتشارات ایرانشناسی: 3 عنوان.

ثبت استاد مختاریان در فهرست حاملان میراث ناملموس

در بیست و یکمین روز آبان، مهارت ویژه استاد محمد مختاریان آبیز هنرمند روشن دل خراسان جنوبی در شناسایی خواص و کاربرد فلز و شاخ و همچنین استفاده از این خواص در ساخت چاقوی اره کارد و دیگر افزار فلزی، موجب ثبت نام او در فهرست میراث ناملموس کشور شد.

استاد محمد مختاریان آبیز که به استاد محمد مختار مشهور است، مهارت ویژه ای در شناسایی خواص فلز و شاخ و استفاده از این خواص در اجرای با کیفیت چاقوهای ساخت آبیز دارد. این درحالی است که این استاد کهنسال روشندل است و اجرای با کیفیت این فن نیاز به سالها تمرین و ممارست دارد.

استاد محمد مختار نه تنها مهارت ویژه در ساخت چاقو دارد که ساخت کلیه متعلقات مرتبط با کار از جمله ابزار کار و قطعات مختلف چاقو را نیز به صورت کاملا سنتی انجام می‌دهد. این درحالی است که این هنرمند چاقو ساز روشندل به چندین رشته هنری از جمله خراطی، آهنگری، مسگری، قفل سازی و ریخته گری مسلط است.

ساخت چاقو و ادوات فلزی در منطقه زیرکوه بالاخص روستاهای آبیز و اسفاد از پیشینه تاریخی بیش از 300 سال برخوردار است و لزوم حفظ میراث و تکنیک و مهارت ساخت چاقوی اره کارد ضروری است چراکه تنها دو تن از هنرمندان آشنا به کار در قید حیات هستند و با فوت آنها خطر از بین رفتن این میراث کهن قطعی می‌شود.

در بیست و هشتمین روز آبان 96، با حکم وزیر ارشاد، دبیر و اعضای هیات علمی جایزه جلال آل احمد منصوب شدند. سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حکمی شهریار عباسی برگزیده دوره هشتم جایزه ادبی جلال آل‌احمد را به عنوان دبیر علمی دهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد منصوب کرد.

در احکام جداگانه دیگری از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابراهیم حسن‌بیگی، مریم حسینی، احمد دهقان، ابراهیم زاهدی‌مطلق، حمیدرضا شعیری، داوود غفارزادگان، مسعود کوثری و محمدعلی مهدوی‌راد به عنوان اعضای هیات علمی این  دوره از جایزه ادبی جلال آل‌احمد منصوب شدند.

تصویب آیین‌نامه اجرایی جایزه، انتخاب هیات داوران در گروه‌های چهارگانه شامل: «رمان و داستان بلند»، «داستان کوتاه»، «مستندنگاری» و «نقد ادبی»، همچنین نظارت بر روند داوری از وظایف هیات علمی جایزه ادبی جلال‌آل احمد بود. احمد دهقان و ابراهیم زاهدی‌مطلق در دوره قبل نیز به عنوان اعضای هیات علمی این جایزه حضور داشتند. پیش از آن نیز در حکمی از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی به عنوان دبیر اجرایی دهمین دوره جایزه ادبی جلال‌آل احمد منصوب شده بود.

جایزه‌ای برای نویسنده سیاستمدار

در واپسین روزهای آبان 96، جایزه سروانتس 2017 نویسنده برگزیده خود را معرفی کرد و برای نخستین بار یک نویسنده از نیکاراگوئه، این جایزه را که معادل نوبل در ادبیات اسپانیایی است، با خود به خانه برد.

این عنوان را سرخیو رامیرز نویسنده سیاسی که از نیروهای انقلابی ساندینیست در نیکاراگوئه و معاون رییس جمهوری این کشور در سال‌های بین 1985 تا 1990 در کنار دانیل اورتگا بود، از آن خود کرد.

او نخستین نویسنده از نیکاراگوئه و آمریکای مرکزی است که موفق به کسب این جایزه که به نویسندگان اسپانیایی زبان تعلق می‌گیرد، شده است. این نویسنده نیکاراگوئه‌ای که اکنون 75 ساله و یک نویسنده تمام وقت است، رمان‌نویس، مقاله‌نویس، نویسنده خاطرات و روزنامه‌نگار است. در عین حال او مرد سیاست هم هست. مرد مقررات جدی و همکاری با انقلاب ساندینیستی که به معاون ریاست جمهوری آن رسید و بین سال‌های 1985 تا 1990 در کنار دانیل اورتگا در راس قدرت بود. در هر حال آثار این نویسنده به بیش از 20 زبان ترجمه و در کشورهای مختلف منتشر شده است.

وی در رشته حقوق تحصیل و کار کرد، اما به زودی ادبیات او را در خود گرفت و بعد به‌عنوان یک فعال سیاسی، اجتماعی و مدنی شناخته شد و تا سال 1996 کار ادبی او با سیاست و حقوق درآمیخته بود. اما از آن زمان او تنها وقت خود را صرف خلاقیت ادبی کرده است. آثار ادبی وی با عناصر قوی از مسایل مدنی غنی می‌شود و سوال‌های مبنی بر واقعیت‌های اجتماعی، تجربیاتی که از مسایل سیاسی دارد و ارجاع‌های تاریخی وی، ادبیات و هنر او را با زمان امروز پیوند می‌دهد.

هیات داوری به ریاست داریو ویلنووا مدیر آکادمی سلطنتی اسپانیا با تاکید بر آثار این نویسنده از آنها  به عنوان ترکیبی از روایت، شعر و دقت خاص یک مشاهده‌گر و بازیگر یاد کرد.

رامیرز سال 1942 متولد شد. وی در 18 سالگی نخستین داستان‌هایش را منتشر کرد. در سال‌هایی که به عنوان دانشجوی حقوق تحصیل می‌کرد او با مجله ادبی «ونتانا» آشنا شد و سال 1970 نخستین رمانش را منتشر کرد. از آن زمان تا دو ماه پیش که جدیدترین رمانش به بازار آمده، او جوایز متعددی را دریافت کرده است. جایزه داشیل همت در سال 1990، دریافت نشان شوالیه از فرانسه در سال 1993، جایزه آلفاگوآرا در سال 1998، مدال پابلو نرودا در سال 2004، جایزه خوزه دونوسو در سال 2011 و جایزه کارلوس فوئنتس در سال 2014 از جمله آنهاست.

جدیدترین رمان وی با عنوان «دیگر کسی برای من گریه نمی‌کند» که رمانی جنایی است به تازگی از سوی انتشارات آلفاگوآرا به بازار آمده است. او مجموعه داستان‌های کوتاه «سر میز با روبن داریو» را سال پیش منتشر کرده بود.   جایزه 125 هزار یورویی سروانتس هر سال از سوی وزیر فرهنگ اسپانیا برنده خود را معرفی می‌کند.