درمان درد آرتروز زانو و زانو درد کاملترین مقاله +فیلم

بسیاری از افراد بالای 40 سال دچار درد زانو و آرتروز زانو میشوند.

آرتروز مفصل زانو از شایع ترین آرتروز ها از بین مفاصل بدن است؛ آرتروز زانو یک بیماری مفصلی است که غضروف دور مفاصل را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مقاله قصد داریم شما را با درد زانو و راهکار های پیشگیری و درمان آرتروز زانو آشنا کنیم با دلگرم همراه باشید.

مقدمه ای درباره ی آرتروز و درد زانو

آرتروز به معنای ساییدگی مفصل و تخریب سطح مفصلی است از این بیماری به نام‌های استئوآرتریت و استئوآرتروز نیز یاد می کنند.

در بیمار مبتلا به آرتروز یا ساییدگی مفصل تغییر شکل، درد و محدودیت حرکت در مفصل بوجود میاید.

آرتریت Arthritis به معنای التهاب مفصل است و استئوآرتریت Osteoarthritis شایع ترین نوع آرتریت است.

در استئوآرتریت مشکل اصلی در غضروف مفصلی است و بعد از مدتی استخوان مفصل هم دچار آسیب میشود. آرتروز Arthrosis یک کلمه یونانی به معنای مفصل است ولی به معنای استئوآرتریت هم بکاربرده میشود.

با توجه به اینکه بیماری با افزایش سن پیشرفت می‌کند به آرتریت پیری نیز معروف است.علاوه برسن، علل ژنتیکی، نوع شغل و حرفه، چاقی، عوامل هورمونی و نژاد نیز می‌تواند در بروزاین بیماری دخیل باشند.

اگر به آرتروز مبتلا شوید، لایه بالایی غضروف دور مفاصل شما تجزیه و فرسوده می‌شود. با فرسایش غضروف، استخوان‌ها به همدیگر سائیده می‌شود و سایش استخوان به استخوان باعث درد زانو، ورم و کاهش دامنه حرکتی مفصل آن می‌شود.

با گذر زمان، مفصل زانو که به آرتروز مبتلا شده است، شکل نرمال خود را از دست می‌دهد. علاوه بر این، ممکن است در لبه‌های مفصل بیمار دچار خار (اسپرز یا زائده) استخوانی شود. همچنین این بیماری باعث می‌شود که تکه‌های استخوان یا غضروف از مفصل جدا می‌شود و در فضای مفصل شناور می‌گردند و این مساله باعث آسیب دیدگی و درد بیشتر می‌شود.

دو انتهای استخوان ها در جایی که با هم مفصل میشوند به وسیله پرده بافتی محکمی پوشیده شده که به آن کپسول مفصلی میگویند.

در اطراف کپسول مفصلی نوارهای بافتی محکمی قرار دارند که به آنها لیگامان یا رباط میگویند و مسئول پایدار کردن مفصل هستند.

غضروف یک بافت سخت ولی صاف و قابل انعطاف است که روی انتهاهای استخوان ها در محلی که در کنار هم قرار میگیرند را میپوشاند.

مقدار کمی از یک مایع غلیظ و لزج بین دو سر استخوان ها و در درون مفصل قرار گرفته که سطح غضروف را لیز کرده و اصطکاک بین دو سطح مفصلی را کم میکند و به آن مایع سینوویال Synovial fluid یا مایع مفصلی میگویند.

مایع سینوویال به توسط بافت سینوویال ساخته میشود. بافت سینوویال لایه ای از سلول هاست که سطح داخلی کپسول مفصل را فرش کرده است.

آرتروز علایم زیادی دارد ولی 3 علامت آن شایع‌تر و مشخص‌تر هستند؛اولی خشکی پس از استراحت است،به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل به‌مدت طولانی بی‌حرکت مانده باشد و بخواهد فعالیت کند درد خواهد داشت.

شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند به سختی راه می‌روند اما بعد از مدتی کم‌کم راه رفتنشان به حالت عادی بازمی‌گردد.خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم ‌فعالیت بسیار شایع است ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می‌کشد.

دومین علامت کاهش انطاف پذیری است؛به‌همین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمی‌توانند به‌ راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند و برای علامت بعدی هم می‌توان به درد در مفصل اشاره کرد.

آرتروز در ورزشکاران حرفه‌ای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیست‌ها.صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می‌کند.

چاقی خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.به ‌طور کلی هر چقدر وزن بالاتر باشد مفاصل بزرگ(مثل زانوها)باید بار و فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر می‌شود.

چاقی حتی احتمال بروز آرتروز در دست‌ها را هم افزایش می‌دهد. در طول روز و به علت فعالیت های بدنی مفاصل بدن بطور مرتب در معرض ضربه قرار دارند و این ضربات مرتبا آسیب هایی را به آنها بخصوص به غضروف مفصلی وارد میکنند.

بدن این آسیب ها را تا جایی که میتواند ترمیم میکند. پس در طول زندگی مفاصل بدن دائما در یک فرآیند آسیب و ترمیم قرار دارند.

گاهی اوقات شدت آسیب های وارده به مفصل بیش از قدرت ترمیم بدن است و یا به عللی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمیتواند آسیب های معمولی را مرتبا ترمیم کند. در این موارد غضروف مفصلی بتدریج خرابتر و خرابتر میشود و این شروع آرتروز است.

در ابتدا سطح غضروف ریش ریش و لایه لایه میشود. با هر آسیبی مقداری از روی غضروف برداشته میشود تا اینکه بتدریج کلفتی غضروف کم میشود. کم شدن کلفتی غضروف که در رادیولوژی بصورت کاهش فاصله مفصلی دیده میشود از علائم اولیه شروع ساییدگی مفصل است.

عوامل یا علتی که باعث تشدید آرتروز و درد زانو میشود

ضربه

پارگی عناصر مفصل زانو (مثلاً منیسک ها، رباط‌ها و کپسول مفصلی)

بیماری کندرومالاسی کشکک (نرم شدن غضروف زیر کشکک) و موارد دررفتگی مکرر آن

شکستگی‌ها ی درون مفصلی و دررفتگی‌ها

وجود بیماری‌های مفصلی (همانند آرتریت روماتوئید یا بیماری عفونی در مفصل و...)

تغییر شکل‌ها(دفورمیتی ها)ی مفصل زانو که عبارتنداز:

پای ضربدریپای پرانتزیخم شدن مفصل زانو

حرکت بیش از اندازه مفصل به سمت عقب

عقب زدگی زانو(هیپراکستنشن زانو)

عدم کنترل فعالیت‌های روزمره که منجر به استرس بیش از اندازه به ناحیه زانو می‌گردد(مواردی چون چهارزانو نشستن، دوزانو نشستن، توالت طولانی مدت غیرفرنگی و بالا و پایین رفتن از پله‌ها به دفعات متوالی به خصوص پله‌هایی که شیب تند دارند)

شغل و حرفه‌ای که باعث فشار بیش ازحد به زانو می‌شود به ویژه افرادی که در طول فعالیت‌های کاری سخت، هیچگونه استراحتی به مفاصل جهت ترمیم و احیای مجدد نمی‌دهند.

چاقی

عوامل ژنتیکی

بیماری استئوکندریت دیسکان

کیست منیسک

منیسک دیسکی شکل

بی ثباتی زانو به علت شلی رباط ها

شکستگی استخوان

زانو پرانتزی یا کجی زانو

وراثت

رشد غیرعادی لگن

علائم آرتروز زانو

درد

مفصل شما ممکن است در طول حرکت یا پس از آن درد داشته باشد.

حساسیت به لمس کردن

مفصل شما ممکن است در هنگام وارد شدن فشار اندک به آن دچار درد و ناراحتی شود.

سفت و خشک شدن

سفت شدن مفاصل و صدای تق تق زانو به ویژه زمانی که شما صبح از خواب بیدار می‌شوید یا برای یک مدت طولانی بی حرکت هستید.

از دست دادن قابلیت انعطاف پذیری

در این حالت ممکن است شما توانایی حرکت دادن کامل مفاصل خود را نداشته باشید.

احساس سایش

شما ممکن است صدا یا احساس سایش در مفصل داشته باشید.

تشکیل استخوان اضافی (اسپرز یا خار استخوانی)

این استخوان اضافی که شبیه یک توده سخت است می‌تواند در اطراف مفصل آسیب دیده تشکیل شود.

تشخیص آرتروز و درد زانو

تشخیص زود هنگام آرتروز زانو باعث جلوگیری از آسیب دیدگی دائمی می‌شود. آرتروز معمولا با بررسی سابقه پزشکی و معاینه زانو تشخیص داده می‌شود.

تصویربرداری با اشعه ایکس

در کنار آزمایشات تصویربرداری دیگر از قبیل ام آر ای برای تشخیص موثر است.

تصاویر اشعه ایکس، باریک شدن فضای بین استخوان‌ها، شکل گیری خار استخوانی و کیست‌ها را می‌توانند نشان دهند.

تصاویر ام آر ای

وقتی توصیه می‌شود که تصاویر اشعه ایکس دلیلی مشخص برای درد مفصل زانو ارائه نکند یا وقتی که تصاویر اشعه ایکس نشان دهد که بافت های دیگر مفصل ممکن است آسیب دیده باشند.

آزمایش خون

آزمایش خون می‌تواند سایر عوامل مربوط به درد مفاصل همچون ابتلای فرد به آرتریت روماتوئید را مشخص کند.

آزمایش مایع مفصلی

پزشک معالج می‌تواند از یک سوزن برای خارج کردن مایع مفصلی بیمار استفاده کند. آزمایش و بررسی این مایع می‌تواند در تشخیص نقرس یا عفونت (این بیماری ها علائمی از جمله درد و التهاب در زانو را در پی دارند)، نقش مفید و تعیین کننده داشته باشد.

درمان درد زانو

درمان آرتروز زانو با توجه به مشکل بیمار می تواند درارتباط با موارد زیر باشد:

• درمان دارویی طبق نظر پزشک متخصص مربوطه
• کاهش وزن درصورت وجود چاقی
• کنترل فعالیت‌های روزمره(پرهیزازچهار زانو نشستن، پرهیزاز دو زانو نشستن، کاهش شیب پله‌های منزل، بالا و پایین رفتن از پله‌ها به صورت یک پله-یک پله که مستلزم صبر و حوصله می‌باشد، پرهیزاز وضعیت‌های ثابت که زانو در یک حالت به مدت طولانی قرار می‌گیرد و درنهایت عدم انجام حرکات جهشی-چرخشی و تند)
• تقویت عضلات اطراف مفصل زانو.با تقویت عضلات میزان فشار روی مفاصل کاهش می‌یابد که نوع تمرین و شدت آن ازطریق فیزیوتراپیست تنظیم می‌شود
• تحرک مفصل به صورت کنترل شده.با توجه به اینکه غضروف فاقد عروق خونی است، حرکات طبیعی نقش بسزایی در تغذیه غضروف دارد
• حرکات و فعالیت‌هایی که باعث تشدید درد می‌شوند حتماً ترک شود
• تنظیم یک برنامه درمانی برای بیمار توسط فیزیوتراپیست به خصوص در مواردی که بیماری شدت یافته و احتمال زمین گیر شدن وجود دارد.بهتر است در موارد شدید بیماری تنظیم برنامه درمانی در ارتباط با محیط فرد صورت گیرد، مسائلی ازقبیل استفاده از تخت، تنظیم ارتفاع تخت با توجه به قد فرد و به ویژه آموزش استفاده از وسایل کمکی همانند عصا و واکر.مثلاً تنظیم ارتفاع واکر با توجه به قد فرد در بسیاری از موارد، راه رفتن بیمار را تسهیل می‌کند.
• استفاده از زانوبند و وسایل کمکی طبق نظر متخصص ارتز و پروتز

  

• آب درمانی(هیدروتراپی)
• برنامه تمرینات هوازی[7]
• درمان با عمل جراحی.زمانیکه درد و مشکلات مفصل خیلی شدید است، عمل جراحی طبق نظر پزشک متخصص جراحی ارتوپد ضرورت می‌یابد.

عمل‌های جراحی در موارد آرتروز مفصل زانو

جراحی در ناحیه زانو می تواند شامل موارد زیر باشد:

تعویض مفصل زانو (آرتروپلاستی)برداشتن کشکک در مواردی که مفصل پاتلوفمورال شدیداً درگیراست (پاتلکتومی)تنظیم سطوح و عناصر مفصلی درگیر (Debridement).

شامل برداشتن استئوفیت ها، سینوکتومی (به هنگام افزایش ضخامت غشای سینویال) و برداشت اجسام آزاد (loose body) در مفصل است.

گاهی کناره غضروف‌ها و منیسک‌های ریش ریش شده برداشته شده و مفصل پاک و تمیز می‌گردد

تمیزکردن و یا تنظیم عناصر مفصلی درگیر زانو ممکن است با آرتروسکوپی و یا بدون آرتروسکوپی انجام گردد.استئوتومی.

زمانیکه دفورمیتی یا تغییرشکل در زانو وجود دارد(مثلاً به هنگام ایجاد پای پرانتزی یا ژنوواروم)برداشتن سطوح مفصلی و جوش دادن دو استخوان که به این عمل آرترودز(Arthrodesis) یا فیوژن می گویند.

دارو

داروی مناسب بخش مهمی در درمان آرتروز زانو است. انواع متعددی از داروها در کاهش درد ناشی از آرتروز زانو موثر هستند. به دلیل اینکه افراد به داروها واکنش متفاوتی نشان می‌دهند، ما با بررسی واکنش‌های شما، داروها و دورز مصرفی بی خطر و موثر را برایتان تجویز می کنیم.

تزریق ژل

مایع مفصلی حاوی اسید هیالورونیک است که باعث می‌شود این مایع سفت و چسبناک شود. در بیماری آرتروز زانو، تولید اسید هیالورونیک کاهش پیدا می‌کند و غلظت آن در مایع مفصلی کاهش می یاد. این مساله منجر به به وجود آمدن مایع رقیق‌تری می‌شود که توانایی کمتری در روان سازی مفصل و جذب ضربه دارد.

این روش درمانی شامل سه تزریق در طول سه هفته است. یک مایع (هیالورونات) مشابه مایع مفصلی به مفصل زانوی شما تزریق می‌شود تا آن را روان سازی کند و از آن محافظت کند. در موارد ابتلا به آرتروز زانو، مایع مفصلی ژل مانند، رقیق‌ می‌شود. تسکین زانودرد برای 6 تا 9 ماه تداوم خواهد داشت. در صورت بازگشت علایم آرتروز زانو، تزریقات را می‌توان تکرار کرد.

میزان موفقیت این روش در موارد خفیف‌تر بسیار بالا است و حتی در شدیدترین موارد، میزان موفقیت بیش از پنجاه درصد است.

تزریق اوزون

روش درمان زانو درد ناشی از آرتروز زانو با استفاده از تزریق اوزون برای انواع مشکلات زانو مفید و موثر می باشد. در موارد ابتلا به آسیب دیدگی های زانو از جمله آرتروز زانو، روش اوزون درمانی باعث بهبود جریان خون در بافت آسیب دیده می شود و بدین ترتیب با فراهم کرد مواد مغذی در بافت، باعث تسریع در بهبودی می شود.

در این روش ترکیبی از ازون، پروکائین و ویتامین بی 12 و مواد دیگر به بافت آسیب دیده زانو تزریق می شود، و باعث از بین رفتن درد و ورم زانو می شود و رسوبات فیبری را تحریک می کند، تا باعث شود سلول ها با استفاده از این رسوبات، بافت آسیب دیده را ترمیم کنند.

تزریق اوزون باید هر 1 الی 2 هفته یکبار تکرار شود، بیماران پس از یک الی دو جلسه درمانی به بهبودی و نتایج دلخواه (تسکین درد و از بین رفتن تورم) می رسند.

تزریق PRP

تزریق PRP یا پلاسمای غنی از پلاکت، یکی از روش های درمانی موثر در درمان آرتروز زانو می باشد. در این روش با استفاده از خون گرفته شده از بیمار، پلاکت های تغلیظ شده را می گیرند، به دلیل اینکه پلاسمای غنی از پلاکت، حاوی فاکتورهای رشد است، باعث تسریع در روند بهبودی آرتروز زانو می شوند.

هدف از تزریق پی آر پی درمان آسیب دیدگی توسط بدن می باشد، این روش نه تنها منجر به رفع علایم از جمله زانو درد می شود، بلکه باعث بهبودی نیز می شود. تاثیر این روش تا حدی است که گاهی لزوم استفاده از دارو و جراحی را برای بیمار از بین می رود. این روش همچنین برای درمان درد زانو ناشی از آسیب دیدگی های تاندون، رباط، غضروف، استخوان های زانو و در موارد ابتلا به آرتریت مورد استفاده قرار می گیرد.

ابتدا مقدار کمی خون از بیمار گرفته می شود، سپس با استفاده از دستگاه سانتریفیوژ در سرعت بالا چرخانده می شود، تا بدین ترتیب پلاکت ها تغلیظ شوند. سپس مایع حاصل دور ناحیه آسیب دیده و یا در نزدیکی آن تزریق می شود. غلظت فاکتورهای رشد با این روش 3 الی 5 برابر بیشتر از حالت نرمال خون می شوند.

با توجه به نوع آسیب دیدگی و واکنش اولیه بیمار به درمان، پزشک یک الی چند مرحله تزریق پی آر پی را تجویز می کند. هنگام تزریق پزشک از تصویربرداری با اشعه ایکس و یا اولتراسوند برای پیدا کردن محل دقیق تزریق استفاده می کند. این روش عوارض جانبی ندارد، زیرا پلاسمای غنی از پلاکت از خون خود بیمار گرفته می شود و درصد احتمال واکنش بدن به آن صفر می باشد.

فیزیوتراپی، حرکات اصلاحی و ورزشی

فیزیوتراپی نقشی حیاتی در درمان آرتروز زانو بدون انجام جراحی دارد. فیزیوتراپی برای تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی، استحکام و بهبود عملکرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از یک یا دو جلسه فیزیوتراپی، اثرات مثبت آن را مشاهده خواهید کرد.

فیزیوتراپیست های ما نحوه محافظت از زانوی مبتلا به آرتروز را به بیماران آموزش می‌دهند. ما برای بهبود دامنه حرکتی زانو از ورزش‌های استقامتی استفاده می‌کنیم. فیزیوتراپیست ما همچنین ورزش‌های استقامتی لگن و زانو را آموزش می‌دهند تا به ثابت نگه داشتن زانو کمک کنند و باعث محافظت بیشتر مفصل در برابر ضربه و فشار ‌شوند.

ورزش زانو برای بهبود آرتروز زانو بسیار مفید است زیرا عضلات قوی پا از زانو پشتیبانی می‌کنند و ضربه را قبل از رسیدن به زانو جذب می‌کنند. تقویت عضلات چهار سر ران باعث افزایش گردش خون در مفصل زانو می‌شود، تغییرات بیوشیمیایی مفیدی را در مایع مفصلی زانو تحریک می کند و ویژگی‌های روان سازی آن را بهبود می‌بخشد.

ورزش همچینن دامنه حرکتی مفصل زانو را بهبود می‌بخشد. با این حال، در بیماران مبتلا به آرتروز زانو که زانوهای هم ترازی ندارند، گاهی اوقات استحکام بیش از حد عضلات چهار سر ران باعث وخامت شرایط می‌شود. متخصصین ما در این مرکز می‌توانند تشخیص دهند که آیا زانوهای شما به خوبی هم تراز می‌شود و حرکات ورزش‌ زانو درد برای شما مفید هستند یا خیر.

کفی و کفش طبی

کفی‌های طبی باعث رفع فشار از مفصل زانو در هنگام راه رفتن می‌شود. کفی‌های طبی در کلینیک ما با توجه به شرایط بیمار طراحی و با استفاده از قالبی از پای وی ساخته می‌شوند. کفی‌های طبی ابزاری پزشکی هستند که در داخل کفش قرار می گیرند تا از قوس پا محافظت کند. کفی‌ها با تغییر و محافظت از نیروی بین پا و ساق پا منچر به تسکین زانو درد می شوند. کفی‌ها همچنین هم ترازی و حرکت پا را تغییر می‌دهند.

لیزردرمانی

در روش لیزردرمانی از نور مادون قرمز در نواحی آسیب دیده یا زخم استفاده می‌شود تا بافت نرم ترمیم شود و همچنین درد مزمن و حاد تسکین پیدا کند.

وقتی نورهایی با طول موج‌های مشخص به زانو ارسال می‌شوند، تغییرات فیزیولوژیک در سلول‌ها رخ می‌دهد. لیزردرمانی آرتروز زانو به تولید دوباره سلول و کاهش التهاب کمک می‌کند و از این کمک می کند تا بدن شما خود را درمان کند.

آرتروز زانو یک بیماری پیشروند می باشد، که هر چه درمان آن به تعویق افتد، درمان مشکل تر می شود. بیمار می تواند با استفاده از روش های درمان بدون جراحی آرتروز زانو، باعث جلوگیری از پیشرفت بیماری شود، تا لزوم جراحی نیز از بین برود. بنابراین با مشاهده اولین علائم ذکر شده در مقاله، درمان آرتروز زانو را شروع کنید تا بتوانید بهترین نتیجه ممکن را بگیرد.

پزشکان مربوط به درمان آرتروز

دکتر سیروس افشار متخصص آرتروز زانو

آدرس:تهران، خیابان شریعتی، بالاتر از میرداماد، جنب ایستگاه مترو شریعتی، ساختمان پزشکان " نیکان "، طبقه اول، واحد

تلفن تماس:

1021-22265252 - 021-22265999

دکتر علیرضا وریانی متخصص درد زانو

آدرس:تهران -خیابان شریعتی -20متر مانده به خیابان ظفر بن بست افضل -ساختمان افضل واحد6

تلفن تماس: 02122923405

ویدئو های مربوط به آرتروز زانو

گردآوری شده مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی