چگونه در زمینه تغذیه مشاوره بگیریم؟

دکتر سیدضیاءالدین مظهری؛ متخصص تغذیه و رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران و مدیر گروه تغذیه واحد علوم و تحقیقات

مشاوره تغذیه را به اهلش بسپاریم

دکتر سیدضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران و مدیر گروه تغذیه واحد علوم و تحقیقات، در ابتدا در تعریف مشاور تغذیه گفت: «یک مشاور تغذیه به فردی اطلاق می‌شود که صادق بوده و برای مشاوره شونده مفید، محترم و مورد توجه باشد، گشاده‌رو باشد، شمرده صحبت نماید، دارای اطلاعات کافی باشد و همدلی داشته باشد تا بتواند با ایجاد ارتباط با مددجویان تا حد امکان اطلاعات لازم را در ارتباط با مشکل از خود مراجعه‌کننده یا اطرافیان وی به‌صورت غیرمستند به‌دست آورد و با در نظر گرفتن اطلاعات مستندی که از طریق منابع پزشکی- آزمایشگاهی یا جداول و استانداردهای قابل استناد (منابع مرجع) به دست آورده و تن‌سنجی‌های لازم، مرحله Assessment را آغاز نموده و با بررسی، ارزیابی، تحلیل و تفسیر اطلاعات به دست آمده یا جمع‌آوری شده از منابع غیرمستند و مستند، مرحله نهایی یعنی برنامه (Plan) را با عنایت به سه مرحله قبلی (S.O.A) تنظیم و تدوین نماید. 

در مرحله طرح (Plan) هدف عمده، ارائه توصیه‌های قابل اجرا و آموزش‌های موثر می‌باشد که به تغییر رفتار در حیطه‌های سه‌گانه (k.a.p) یعنی حیطه شناختی (Knowledge)، حیطه نگرش (Attitude) و حیطه مهارتی (Psychomotor یا Practice) مددجویان منجر گردد، یعنی از مراحل S.O.A.P به k.a.p برسد».

وی افزود: «رژیم‌های غذایی صحیح به رژیم‌‌هایی گفته می‌شود که متناسب با سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیکی فرد تنظیم و تدوین شده‌اند، دربردارنده تمام نیازهای فرد به ریزمغذی‌های پنجاه‌گانه در حد متعادل هستند و با بهره‌گیری از تمامی گروه‌های غذایی به‌صورت متنوع، ضمن رفع گرسنگی‌های ظاهری، ارضای ذائقه‌های فردی و پاسخگویی به لذت‌خواهی و لذت‌جویی‌ها منجر به گرسنگی‌های پنهانی و سلولی نشوند».

دکتر مظهری در پاسخ به این سوال که چه کسانی به مشاوره تغذیه نیاز دارند، گفت: «در درجه نخست افرادی که نیازمند مشاوره تغذیه می‌باشند، کلیه افراد آسیب‌پذیر جامعه از قبیل بیماران، مادران باردار و شیرده، کودکان، نوپایان، نوجوانان و جوانان، سالمندان و در مراحل بعدی کلیه افراد جامعه می‌باشند، چرا که سوءتغذیه در گروه‌های مرفه و فقیر جامعه به‌شدت رواج دارد و این موضوع نشان‌دهنده واقعیتی می‌باشد که گرچه دسترسی‌های اقتصادی و فیزیکی به منابع غذایی بسیار لازم است، ولی بدون آگاهی‌های لازم برای پرورش نسل سالم و کارآمد ابداً کافی نمی‌باشد».

این متخصص تغذیه در پاسخ به اینکه آیا پزشکان هم می‌توانند ضمن درمان بیماری‌ها به بیماران خود رژیم غذایی تجویز نمایند، افزود: «در عصر انفجار دانش و سهولت ارتباطات چنان گستردگی درهم تنیده‌ای در کلیه رشته‌های مختلف پزشکی و پیراپزشکی مخصوصاً علوم تغذیه پدیدار شده که حتی دانش‌پژوهان پرتجربه با معلومات روزآمد خود در حل مشکلات تغذیه‌ای دچار سردرگمی می‌شوند تا چه رسد به پزشکان محترمی که در دوران تحصیل پرافتخار و مقدس خود فقط 2 واحد تغذیه را گذرانده و آنهایی که اهل مطالعه بوده‌اند و با مطالعه کتاب‌ها و بهره‌گیری از مقالات به‌طور سطحی اطلاعاتی دارند که از دید بنده که چهل سال است در این رشته تدریس، مطالعه و تجربه دارم، کافی نمی‌باشد. حتی بنده معتقد هستم دانش‌آموختگان تغذیه نیز جهت ارائه خدمات اثربخش‌تر باید به صورت تخصصی فعالیت نمایند».

دکتر مظهری در پایان گفت: «در خاتمه عرایضم این پرسش مطرح می‌گردد که آیا مشهورترین قهرمان جهانی اتومبیل‌رانی دنیا که بارها مدال طلا گرفته، توان و اجازه آن را دارد که خلبانی نماید یا یک متخصص کودکان قادر به انجام جراحی قلب باز می‌باشد و یا یک متخصص زنان و زایمان با تمام توانایی و دانایی‌هایی که دارد قادر به پیوند قرنیه می‌باشد؟ چرا باید اصلی‌ترین و اساسی‌ترین ارکان پیشگیری از بروز بیماری‌ها و تامین‌کننده تمام نیازهای ساختاری از آغاز حیات تا ممات، مورد بی‌اعتنایی قرار گیرد و از کمک‌مربی گرفته تا آرایشگران و از عطاری‌ها گرفته تا مربیان ورزش در استخرها، سوناها، ورزشگاه‌ها، رمالان و دلالان دارویی به‌طور گسترده‌ای سوءاستفاده نموده و ضرر و زیان‌های غیرقابل جبرانی به افراد بی‌خبر و زودباور وارد شود».