علت ایجاد بیماری واسکولیت چیست؟چگونه درمان میشود؟

علل و انواع بیماری واسکولیت

با دلگرم همراه باشید تا با بیماری واسکولیت و راه های مناسب برای درمان آن آشنا شوید.

بیماری واسکولیت

از بیماری های نادر است که از ویژگی های آن التهاب عروق خونی است. هر سال 10 - 15 مورد در هر یک میلیون نفر گرفتار می شوند و بیشتر در افراد بالای 50 سال دیده می شود ولی کودکان و جوانان را نیز می تواند درگیر کند. می تواند هر یک از رگ های خونی بدن را تحت تاثیر قرار دهد و باعث انواع علائم و عوارض بالقوه شود التهاب باعث تورم دیواره رگ های خونی، کاهش و یا حتی مسدود کردن جریان خون به بافت ها و اندام می شود.

واسکولیت را می توان با بیوپسی از بافت های درگیر و یا با آنژیوگرافی تشخیص داد. درمان با هدف کاهش التهاب عروق خونی و بهبود عملکرد موثر اندام های بدن است. میزان آسیب واسکولیت بستگی دارد که چه بخشی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد دیواره های رگ های خونی آسیب دیده می تواند سبب تورم و برآمدگی ( آنوریسم ) شود و حتی ممکن است پاره شود و ایجاد خونریزی در داخل بدن نماید علاوه بر آسیب به عروق خونی می تواند به بافت ها یا اندام های بدن که توسط رگ های خونی تغذیه می شوند آسیب برساند.

تشخیص بیماری واسکولیت چگونه انجام می‌گیرد؟

این بیماری با آنژیوگرافی و یا بیوپسی (گرفتن یک قطعه کوچک بافتی از منطقه آسیب دیده در بدن) قابل تشخیص است. میزان آسیب رسانی این بیماری به فردی که دچار آن است،‌ بستگی به بخشی از بدن دارد که درگیر آن شده است. از علائم قابل تشخیص این بیماری تورم رگ‌های خونی در قسمت آسیب دیده بدن و حتی پاره شدن و ایجاد خونریزی داخلی در همان قسمت است. این بیماری می‌تواند به بافت‌ها و اندام‌های بدن که توسط رگ‌های خونی تغذیه می‌شوند نیز آسیب برساند.

بیماری واسکولیت به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم بندی می‌شود که برای پیدایش واسکولیت اولیه هیچ زمینه‌ای ندارد و علت واسکولیت ثانویه، بیماری‌های رماتیسمی مانند لوپوست و... است که شیوع بالاتری دارد.

علت واسکولیت چیست؟

اصطلاح واسکولیت شامل طیف وسیعی از بیماری های مختلف و کاملا متفاوت است واسکولیت به معنای واقعی کلمه التهاب در رگ های خونی است و ممکن است همه چیز از یک واکنش نوع آلرژی خفیف تا شاید قرار گرفتن در معرض ( دارو، یک ماده شیمیایی و یا عاملی در طبیعت مانند گزیدگی حشرات تا یک بیماری خود ایمنی چند ارگانی سیستمیک جدی ) که می تواند تهدید کننده زندگی باشد به همین دلیل، تمام انواع واسکولیت باید بسیار جدی در نظر گرفته شود زیرا یک بیماری بالقوه کشنده است تا زمانی که خلاف آن ثابت شود.
اگر چه واسکولیت سیستمیک در حال حاضر غیر قابل درمان است، ولی قابل کنترل می باشد و می توان آن را با داروهای مدرن کنترل کرد. اگر در مراحل اولیه به درستی تشخیص داده شود و پس از آن به درستی و به طور موثر درمان شود بیشتر بیماران بخوبی بهبود، و با مراقبت مناسب مستمر، همچنان به یک زندگی خوب و عادی ادامه می دهند. واسکولیت اگر به موقع تشخیص داده نشود و مورد درمان قرار نگیرد می تواند منجر به عوارض غیر قابل برگشت و کشنده شود. و پزشکان باید از آخرین نتایج درمان با خبر شوند و وب سایت www.vasculitis.org.uk به همین منظور فعالیت دارد.

سیم بندی واسکولیت براساس نوع عروق است

واسکولیت انواع مختلفی دارد و تقسیم بندی آن براساس نوع عروق درگیر است. عروق در بدن 3 نوع است؛ بزرگ، متوسط و کوچک. عروق بزرگ همان عروق مرکزی مانند آئورت و شاخه های آن هستند، عروق متوسط در اندام ها مانند ران و بازوها و عروق کوچک در کف دست و پا و در انگشتان قرار دارند. در این تقسیم بندی چند بیماری شناخته شده وجود دارد؛ در دسته واسکولیت عروق بزرگ بیماری تاکایسو، بهجت و آرتریت سلول های بزرگ در دسته واسکولیت عروق متوسط بیماری پن، کاوازاکی و برگر و در دسته واسکولیت عروق کوچک نشانگان رینود را مشاهده می کنیم. هر یک از این بیماری ها علائم و تظاهرات خاصی دارند و در سنین مختلف رخ می دهند.

نوع عارضه التهاب عروق

وقتی عروق ملتهب می شوند، احتمال ضعیف شدن دیواره رگ و از بین رفتن آن وجود دارد. آسیب به عروق به دو شکل است:

1- گشادی عروق: گاهی آسیب باعث گشادشدن رگ و بروز بیماری به نام آنوریسم می شود. اگر آنوریسم پاره شود، خونریزی داخلی و خطرناکی ایجاد می کند. در این مواقع احتمال مرگ بیمار وجود دارد.

2- بسته شدن عروق: گاهی هم در اثر التهاب رگ بسته و خونرسانی به اعضا مختلف می شود. اختلال در خونرسانی باعث سیاه شدن و قطع عضو می شود. در کشور ما بیماری واسکولیت شایع است ولی این دو نوع بیشتر از بقیه انواع واسکولیت دیده می شود.

علائم بیماری واسکولیت در قسمت‌های مختلف بدن چگونه است؟

بیماری واسکولیت چیست - علت بیماری واسکولیت - ورم رگ‌ها - انسداد رگ‌ها

بعضی از علایم عمومی عبارتند از: خستگی، ضعف، از دست دادن اشتها، از دست دادن وزن و تب. علائم دیگر بیماری واسکولیت در قسمت‌های مختلف بدن به شرح زیر است:

• ریه: تنگی نفس، خس خس، سرفه خشک و یا سرفه خونی
• پوست: جوش و تاول، راش، زخم و نکروز مرگ بافت
• آرترالژی : درد در مفاصل ، تورم مفصل
• سیستم عصبی: از دست دادن حس، ضعف، علائم دردناک غیر معمول در دست‌ها و پاها
• دستگاه گوارش: خونریزی و درد شکم
• مشکلات شنوایی: ناشنوایی و یا سر و صدا در گوش
• بینی: پوسته پوسته شدن داخل بینی و خون دماغ شدن
• چشم: برخی از انواع واسکولیت به طور ناگهانی می‌تواند روی دید شما تاثیر بگذارد یا باعث قرمز شدن چشم، دردناک، خشک و یا ریگ‌دار آن شود.
• عضلات: التهاب باعث درد عضلانی و در نهایت می‌تواند سبب ضعیف شدن ماهیچه‌ها شود.
• اعصاب: سوزن سوزن شدن و یا ضعف در بازوها و پاها
• کلیه‌ها: مشکلات دفع ادرار یا خون در ادرار؛ گاهی اوقات ممکن است در ادرار خون به رنگ قرمز یا قهوه‌ای دیده شود و یا مقدار ادرار ممکن است به طور ناگهانی کاهش پیدا کرده یا متوقف شود.
• دست و پا: انگشتان دست و پا می تواند سفید یا آبی شود و احساس سوزش زمانیکه در معرض شرایط سرد قرار گیرد.
• علائم سردرد، درد در فک و مشکلات با چشم (مانند دوبینی یا تاری) علائم ممکن است از یک نوع التهاب عروق به نام آرتریت سلول ژانت (GCA) باشند.

واسکولیت رینود

نشانگان رینود در زنان شایع تر از مردان است. در واسکولیت رینود عروق ریزانگشتان درگیر هستند. تظاهر اصلی بیماری رینود در مبتلایان، سفیدی انگشتان است. سفیدی انگشتان وقتی است که دست در معرض سرما قرار می گیرد.

این عارضه علاوه بر سفیدی با درد نیز همراه است. بعد از گرم شدن دست، خون دوباره به دست بازگشته و سفیدی و درد برطرف می شود. اگر نشانگان رینود شدید باشد باعث بسته شدن رگ و قطع کامل خونرسانی به بافت می شود و حتی ممکن است باعث قطع انگشتان هم شود. بیماری را می توان با آزمایش خون تشخیص داد. اگر در آزمایش مشکلی دیده نشود، روش بعدی تشخیصی استفاده از آنژیوگرافی است. درمان دارویی و عمل جراحی است. در عمل جراحی عصب سمپاتیک اندام درگیر قطع می شود تا خونرسانی بهتر انجام شود.

واسکولیت برگر

بیماری برگر در ایران شیوع بالایی دارد. واسکولیت برگر نیز بیماری التهابی است که شریان ها و وریدها را درگیر می کند. گاهی شدت التهاب به حدی است که عصب پیام رسان به عروق نیز گرفتار می شود. درگیری عصب درد زیادی ایجاد می کند. تقریبا همه بیماران هنگام حمله بیماری، از شدت درد پاها را بغل و ناله می کنند.

درمان واسکولیت

واسکولیت ممکن است قسمت های ( پوست، مفاصل، کلیه و ریه ها ) را درگیر کند. پیش آگهی کلی بسته به بافت مبتلا و شدت بیماری متفاوت است و درمان بسته به شدت بیماری واسکولیت و ارگان های درگیر متفاوت است لذا درمان بر اساس شدت بیماری و ارگان های درگیر و اشکال مختلف واسکولیت می باشد .

درمان ها عموماً به سمت متوقف کردن التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن است به طور معمول، داروهای کورتیزونی مانند پردنیزولون استفاده می شود. علاوه بر این، سایر داروهای مهار سیستم ایمنی مانند سیکلوفسفامید ( Cytoxan ) در نظر گرفته شده است علاوه بر این، ممکن است نیاز به درمان های خاص پزشکی در موارد ابتلای اندام های بدن ( مانند قلب و ریه ها ) در زمان فعال بودن بیماری باشد.

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی