تحریریه ماهنامه دنیای تغذیه
چاقی بدون علت در زنان
اکثر چاقی‌ها با دنبال کردن روش‌ها و دستورات علمی و اصولی درمان چاقی (که مهم‌ترین آنها رعایت رژیم غذایی درست و دیگری انجام تمرین‌های ورزشی موثر در کاهش وزن است) قابل درمان هستند، ولی گاهی اوقات برخی افراد علی رغم رعایت همه این دستورات همچنان چاق می‌مانند و اضافه وزن خود را از دست نمی‌دهند. زنان بسیاری به پزشکان مراجعه و شکایت می‌کنند که بی‌دلیل چاق شده‌اند و مدتی است که می‌بینند بدون اینکه کاری انجام داده باشند که باعث افزایش وزن شود، وزنشان بالا رفته است و بدتر از همه اینکه علیرغم انجام درست و مو به موی همه دستوراتی که برای کاهش وزن از متخصصان دریافت کرده‌اند، باز هم وزنشان پایین نیامده و هیچ تغییری نکرده‌اند. علیرغم تصور این زنان این پدیده بی‌علت نیست و علت آن کارکرد نادرست یک یا تعدادی از اعضای بدن است.
چرا این زنان «بی‌دلیل» چاق شده و چاق مانده‌اند؟
علت این پدیده این نیست که روش‌های کاهش وزنی که این افراد به کار می‌برند موثر و مفید نبوده و یا اینکه آنها درست این دستورات را رعایت نمی‌کنند، بلکه در واقع علت بروز این حالت ناراحت‌کننده این است که در بدن این افراد «عامل بازدارنده»ای وجود دارد که اجازه نمی‌دهد ترفند‌های تغذیه‌ای و فیزیکی درمان چاقی اثر کنند.
مثلا یکی از دلایل ایجاد این حالت میتواند تجمع بیش از اندازه و مسمومیت‌زای فلزات سنگین در بدن این افراد باشد. تجمع فلزاتی مانند جیوه، سرب و کادمیوم میتواند احتمال بروز اختلال در کارکرد غده تیروئید را بالا ببرد. می‌دانید که غده تیروئید مسؤول کنترل متابولیسم بدن است و اگر نتواند درست عمل کند، متابولیسم هم دچار اختلال شده، کند می‌شود و همین امر باعث چاق شدن فرد خواهد شد.
ساده‌ترین درمان کم‌کاری تیروئید یا هایپوتیروئیدیسم این است که به بیمار داروهایی می‌دهند که حاوی هورمون‌های تیروئید هستند که بتوانند کمبود این مواد شیمیایی مهم را در بدن فرد جبران کنند. علت اصلی بروز کم‌کاری تیروئید هنوز به درستی شناخته نشده است. دقت کنید که اختلال در عملکرد تیروئید میتواند بر اثر عوامل مختلفی ایجاد شود که ترشح ناکافی این هورمون‌ها فقط یکی از آنهاست.
چرا برخی از زنان به این نوع چاقی مبتلا می‌شوند؟
ناهنجاری‌‌های گوناگونی ممکن است شما را با این مشکل درگیر کنند. مثلا بروز التهاب یا ابتلا به بیماری‌های التهابی میتواند این نوع از چاقی را ایجاد کند. بدن برخی از این افراد مقاومت به لپتین دارد یا با اختلال ترشح بیش از اندازه کورتیزول در بدن روبه‌رو هستند. شاید شما که با این نوع چاقی به ظاهر بی‌دلیل مواجه شده‌اید، به ناراحتی دستگاه گوارش مبتلا باشید، ولی خودتان ندانید. اختلال در عملکرد غدد فوق کلیوی (آدرنال) یا کبد هم عوامل دیگری هستند که می‌توانند عامل بازدارنده‌ای در بدن فرد به وجود آورند که اجازه ندهد درمان‌‌های رایج برای چاقی در این افراد پاسخگو باشند.
گاهی برهم خوردن تعادل هورمون‌ها در بدن هم یکی از دلایل بروز این نوع چاقی و اضافه وزن است. ناقص عمل کردن میتوکندری در سلول‌ها هم میتواند در ابتلای شما به این حالت ناراحت کننده نقش داشته باشد. در آخر هم سوء تغذیه ممکن است باعث شود شما روانه مطب پزشک شوید و از اینکه بی‌دلیل چاق شده‌اید و هر کاری می‌کنید باز هم لاغر نمی‌شوید، شکایت کنید. اینها تنها تعدادی از علل بروز این مشکل در زنان هستند.
چطور می‌توان علت این پدیده را تشخیص داد؟
علت ایجاد این نوع چاقی دردسر‌ساز هرچه باشد روند درمان آن با هم فرق چندانی ندارد و اصول کلی آن یکی است. با توجه به علایمی که شما برای پزشک شرح می‌دهید، او یک سری تست‌های تشخیصی درخواست خواهد کرد تا بتواند علت یا علل بروز این مشکل را پیدا کند. معمولا این تست‌ها شامل آزمایشات خون، ادرار و مدفوع هستند.
درمان
مثلا گاهی اوقات آزمایش‌ها نشان می‌دهندکه در روده بیمار انگل وجود دارد که میتواند باعث بروز التهاب مزمن شود که بر متابولیسم و روند کاهش وزن اثر منفی می‌گذارد. همچنین ممکن است این انگل موجب کاهش میزان مواد معدنی ضروری برای بدن شود و بدن را با کمبود این مواد روبه‌رو کند. علاوه بر آن، میتواند در عملکرد غدد آدرنال هم اختلال ایجاد کند که تا از بین رفتن کامل این انگل‌ها و پاک شدن کامل روده، این علایم برطرف نخواهند شد. در واقع علت این امر این است که تا وقتی این انگل‌ها همچنان به زندگی خود ادامه می‌دهند، شخص مبتلا نمی‌تواند هیچ کدام از مواد مغذی تجویز شده برای برطرف کردن اختلال عملکرد آدرنال یا کمبود مواد معدنی را جذب کند.
همان طور که می‌بینید، تشخیص علت بروز این چاقی‌های بی‌دلیل در زنان و درمان آنها کار بسیار سختی است که پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. تنها یک متخصص مجرب که در زمینه درمان اینگونه عارضه‌ها تجربه کافی داشته باشد میتواند به این بیماران کمک کند. متاسفانه اگر مشاهده کرده‌اید که ناگهان و «بدون دلیل» وزنتان اضافه شده یا مدام به طور علمی و صحیح سعی می‌کنید لاغر شوید، ولی وزنتان پایین نمی‌آید، باید بسیار صبور باشید و روند طولانی و خسته کننده‌ای را تحمل کنید. البته برخی از این مشکلات زمینه‌ای که در تعدادی از زنان باعث بروز این چاقی شده‌اند، به سادگی تشخیص داده می‌شوند و همیشه هم این طور نیست که بیمار تا مدت‌ها سرگردان و بلاتکلیف بماند.
