Low Risk
1- IVF: هم باعث افزایش EP و هم افزایش حاملگی هتروتروپیک می‌گردد که این می‌تواند به دلیل قرار دادن رویان در قسمت بالای حفره رحم و رفلاکس مایع به داخل لوله و عوامل لوله‌ای مساعدکننده‌ای باشند که مانع از برگشت رویان رفلاکس یافته به داخل حفره رحم می‌شوند.
2- روش‌های واژینال: استفاده از روش‌های واژینال به صورت مرتب باعث افزایش EP و عفونت‌های لگنی می‌شود.
3- سن: خانم‌های جوان در اوین تماس‌هایشان (جنسی) بیشتر شانس EP را دارند و همینطور ریسک EP بیشتر در افراد سن بالاتر اتفاق می‌افتد؛ به طوری که EP در خانم‌های بالای 35 سال، 8 برابر بیشتر از خانم‌های جوان دیده می‌شود.
تشخیص
تشخیص حاملگی نابجا به علت طیف وسیع تظاهرات بالینی کاری دشوار است. تشخیص و نحوه مدیریت حاملگی لوله‌ای پاره شده کاملا مشخص است هدف اولیه دستیابی به هموستاز است اگر بتوان حاملگی نابجا را قبل از پارگی یا آسیب غیرقابل ترمیم لوله تشخیص داد در این صورت می‌توان بهینه‌سازی باروری در آینده را مدنظر قرار داد.
تریاد کلاسیک علائم EP شامل درد، آمنوره و خونریزی واژینال است با این وجود این مجموعه علائم در 50 درصد از بیماران وجود دارند و در بیمارانی که حاملگی EP در آنان پاره شده مشخص‌تر هستند.
درد شکم شایع‌ترین شکایت هنگام مراجعه می‌باشد. البته این علائم می‌تواند در خانم‌هایی که احتمال سقط برایشان مطرح است نیز اتفاق بیفتد.
در 50 درصد از موارد در معاینه بالینی توده‌ای در آدنکس‌ها لمس می‌شود در معاینه بالینی شکم و لگن حرکت سرویکس دردناک می‌باشد شرح حال و معاینه فیزیکی ممکن است اطلاعات تشخیص را فراهم کند. دقت و بررسی بالینی اولیه کمتر از 50 درصد است. اغلب قسمت‌های دیگری برای افتراق حاملگی زنده داخل رحمی از EP ضرورت می‌یابد.
از جمله این تست‌ها اندازه‌های سریال BhcG. سنجش غلظت پروژسترون سرم، سونوگرافی واژینال و کورتاژ و کولدوسنتز می‌باشد.
البته تست استاندارد اصلی برای تشخیص حاملگی نابجا لاپاراسکوپی است که لوله‌های فالوپ به آسانی مشاهده می‌شوند البته اگر بتوان تشخیص EP را بدون انجام لاپاراسکوپی تایید کرد، در این صورت فواید بالقوه‌ای به دست خواهد آمد: اول آنکه از خطرهای بی‌هوشی مرتبط با لاپاراسکوپی اجتناب می‌شود و دیگر اینکه درمان طبی به عنوان یکی از گزینه‌های درمانی مطرح می‌شود و برطرف شدن این عارضه بدون جراحی ممکن است لوله‌ها را از ترومای اضافی مصون نگه دارد و روند باروری را در آینده بهبود ببخشد.
درمان
درمان را می‌توان با روش طبی یا روش جراحی درمان کرد انتخاب درمان به شرایط بالینی، محل EP و امکانات موجود بستگی دارد.
پرمصرف‌ترین دارو برای درمان طبی EP «متوترکسات» است اما عوامل دیگری مانند کلرید پتاسیم گلوکز هیپراسمولار، پروستا گلاندین‌ها Ru486 نیز مورد مطالعه قرار گرفته اند.
درمان جراحی می‌تواند به دو روش «لاپاراتومی» و «لاپاراسکوپی» انجام پذیرد و می‌تواند از برداشتن لوله تا Salpingostomy خطی با حفظ لوله، روش انتخابی باشد.
انواع دیگر حاملگی نابجا
حاملگی نابجای غیر لوله‌ای که درصد آنها بسیار کم و شامل حاملگی سرویکال، حاملگی تخمدانی، حاملگی شکمی، حاملگی بینابینی، حاملگی داخل رباطی، حاملگی هتروتوپیک و حاملگی بعد از هیسترکتومی می‌باشد که برحسب وضعیت بیمار، روش‌های درمانی خود را خواهد داشت.
نتیجه‌گیری
در دهه گذشته علی‌رغم کاهش عوارض و مرگ و میر ناشی از EP به شیوع آن افزوده گردیده است. یکی از علل اصلی آن تشخیص سریع‌تر بیماری قبل از پارگی حاد لوله و خونریزی شدید داخل شکم می‌باشد که نیازمند عمل لاپارتومی اورژانس است.
پیشرفت روش‌های تشخیص جدیدتر مثل لاپاراسکوپی، سونوگرافی واژینال، تست‌های دقیق اندازه‌گیری BhcG باعث تشخیص سریع‌تر بیماران بدون علامت می‌گردد. تشخیص EPهای کوچک‌تر استفاده از روش‌های جراحی نگه‌دارنده را امکان‌پذیر سالخته است.
درمان از برداشتن لوله در حین لاپاراتومی تا حد سالپنکوتومی خطی لوله‌ها در حین لاپاراسکوپی جهت حفظ لوله‌ها همچنان ادامه داشته و تا اینکه استفاده از درمان طبی با متوترکسات و باروری مطلوب به کمک روش‌های کمک بارداری (ART) رسیده است هدف اصلی کاهش عوارض و هزینه درمان بدون به مخاطره انداختن میزان باروری بیمار در آینده است.
تمامی فاکتورهای فوق موجب گردیده تا حاملگی خارج رحمی دیگر به عنوان یک بیماری حاد و تهدیدکننده حیات تلقی نشده و بلکه بیشتر به صورت یک بیماری خوش‌خیم تظاهر کند که در آن پزشک به عنوان عامل اجرائی درمان مناسب را با توجه به خواسته‌های بیمار خود و به‌ویژه افرادی که حفظ باروری در آنان اهمیت ویژه‌ای دارد، انتخاب نماید.
برای خواندن بخش اول- حاملگی خارج از رحم- اینجا کلیک کنید.
