چگونه کودک را به حرف آوریم (۲)

 زبان چیست؟

به طور کلی، زبان همان چیزی است که انسان را از حیوانات متمایز می‌کند. سیستم استفاده از کلمات با ترتیب‌های معنادار، ما را قادر می‌سازد تا افکار و عقایدمان را به طور شفاف بیان کردن و منظور دیگران را نیز دریافت کنیم. توانایی ما برای یادگیری زبان، در واقع توانایی برای خلق جملات جدید است.

برخی از عبارات و جمله‌ها را بارها و بارها تکرار و در عین حال به طور مداوم جملات جدید تولید می‌کنیم؛ جملاتی که شاید قبلاً هیچگاه نگفته‌ایم و حتی از زبان شخص دیگری نشنیده‌ایم. بیشتر کودکان در 2/5 سالگی با اجزای اصلی و پیچیده سیستم زبان آشنا می‌شوند.

آنها وقتی که صداها را با هم ترکیب می‌کنند و کلمات را به وجود می‌آورند، قوانین صداشناسی را یاد می‌گیرند و بعد از آن یاد می‌گیرند که کلمات را به درستی با هم ترکیب کنند و عبارات و جملات جدید به وجود آورند (مثل توپ و بگیر). این جملات معنادار هستند و در عین مختصر بودن مفهوم را به طور کامل به شنونده می‌رسانند.

 شروع رابطه برقرار کردن

به نظر می‌رسد که کودکان از همان بدو تولد نه تنها با مهارت حرف زدن، بلکه با مهارت ارتباط برقرار کردن پا به این دنیا می‌گذارند. ارتباط برقرار کردن ابتدا با والدین شروع می‌شود و بعد با اطرافیان گسترش می‌یابد. کودک مدت‌ها قبل از زبان باز کردن، از طریق گریه و برخی اشارات و تغییر حالات، منظورش را به دیگران می‌رساند.

شما نیز از طریق تماس چشم، لمس کردن و لبخند زدن، با او ارتباط برقرار می‌کنید؛ چرا که می‌دانید برای نوزاد چند روزه شما این روش بهترین راه انتقال احساسات درونی است. او مدت‌ها پیش از آنکه حرف زدن را یاد بگیرد، دریافت احساسات و عواطف اطرافیانش را یاد می‌گیرد.

کودکان و جملات ساده

کودکان درست زمانی استفاده از جملات ساده را آغاز می‌کنند که می‌خواهند معانی پیچیده‌تر را در ارتباطات‌شان به کار گیرند. مهارت‌های زبانی آنها فقط محدود به توانایی برای گفتن نیست، بلکه نیاز دارند از این طریق آن چیزی را که می‌شنوند نیز بفهمند و درک کنند. یک بخش مهم زبان و یادگیری حرف زدن این است که گفته‌های دیگران را بفهمیم.

آیا حیوانات نیز می‌توانند همانند انسان‌ها، ولی به گونه‌ای متفاوت حرف بزنند؟

مشاهده رفتار و روابط حیوانات حقایق جالبی را در مورد آنها آشکار می‌سازد: جیرجیرک آمریکایی از چهار نوع مکالمه مختلف استفاده می‌کند و با هر یک پیغام متفاوتی را می‌فرستد. میمون‌ها نیز 36 نوع صدا از خود تولید می‌کنند تا پیام خود را به سایر میمون‌ها برسانند.

زنبورها از طریق نوعی رقصی خاص، سایر زنبورها را به سمت هدف مورد نظر خود هدایت می‌کنند. دلفین‌ها قادرند اطلاعات خاصی را به سایر دلفین‌ها انتقال دهند. مرغ مینا و طوطی زمزمه‌کنان با هم ارتباط برقرار می‌کنند؛ اما هنوز مشخص نیست که آیا می‌توانند معنی زمزمه‌های یکدیگر را بفهمند یا خیر.

شامپانزه‌ها و گوریل‌ها بسیار شبیه انسان‌ها با هم ارتباط برقرار می‌کنند. توانایی آنها برای حرف زدن و رابطه برقرار کردن مانند انسان‌هاست. با آنکه نمی‌توان قوانین صداها و کلمات را به آنها یاد داد، ولی از طریق کارت، کیبورد و علائم زبانی می‌توان ارتباط برقرار کردن را به آنها آموخت برخی از شامپانزه‌ها قادرند از صداها علامت استفاده کنند؛ اما حتی باهوش‌ترین گوریل‌ها و شامپانزه‌ها فقط می‌توانند تعداد محدودی جملات ساده را یاد بگیرند. آنها هیچ خلاقیتی در زبان ندارند؛ یعنی اطلاعات و دریافت زبانی آنها بعد از آموزش‌های فراوان به اندازه یک کودک دو ساله است.

برای خواندن بخش اول- چگونه کودک را به حرف آوریم- اینجا کلیک کنید.