بوپرنورفین و عوارض مصرف آن برای ترک اعتیاد !

بوپرنورفین چیست و چه مصارفی دارد ؟

عوارض مصرف قرص بوپرنورفین چیست ؟

داروی بوپرنورفین (buprenorphine)، که با نام عمومی بیوترانز (Butrans) نیز شناخته می‌شود، یک داروی مسکن یا ضد درد است. این دارو، برای درمان دردهای متوسط تا بسیار شدیدی که به وسیله‌ی داروهای دیگر قابل کنترل نیست، استفاده می‌شود. از بوپرنورفین برای بهبود دردهای معمولی و کم، استفاده نمی‌گردد. با مجله دلگرم همراه شوید تا با موارد مصرف و عوارض بوپرنورفین بیشتر آشنا شوید.

بوپرنورفین جز داروهای مخدر تحت عنوان آگونیست آنتاگونیست‏های ترکیبی قراردارد و با تاثیرگذاری بر روی مغز سبب توقف علائم ترک ناگهانی مخدر‏ها می‏شود.

بوپرنورفین (بوپرکسین) دارویی برای درمان اعتیاد به مواد مخدر در کلینیک های درمان اعتیاد است. بوپرنورفین به سبب ماهیت خود از سایر مواد مخدر متفاوت است چرا که یک نوع آگونیست است . این خاصیت از بوپرنورفین سبب آثار ذیل در مقایسه با آگونیست های کامل (مانند هروئین و oxycodone ) میشود؛

• نئشگی و وابستگی جسمی کمتر
• پتانسیل کمتر برای سوء استفاده
• آثار مخدری محدودتر
• علایم خفیف تر ترک

بوپرنورفین (بوپرکسین B2 ) یک ماده مخدر نیمه صنعتی مشتق از تبائین (thebaine) است که خود از آلکالوئیدهای خشخاش Papaver somniferum بدست آمده است. بوپرنورفین (بوپرکسین) یک آگونیست نسبی partial agonist است. این به این معنی که، اگر چه بوپرنورفین (بوپرکسین) یک ماده مخدر است، و به طبع آن می تواند عوارض معمول مواد مخدر و عوارض جانبی آنرا مانند افت تنفسی و نئشگی را سبب شود، امّا ماکزیمم اثر آن کمتر از آگونیست های کامل مانند هروئین و متادون است. در دوزهای پایین بوپرنورفین، اثرات آگونیستی کافی برای توانا ساختن افراد معتاد به مواد مخدر، به قطع سوء استفاده از داروهای مخدر را بدون نشانه های ترک فراهم میکند. اثرات آگونیستی بوپرنورفین (بوپرکسین) بطور خطی با افزایش دوز دارو افزایش می یابد، تا زمانی که به یک پلاتو (کفه) برسد و در آنصورت با افزایش بیشتر در دوز، این آثار افزایش نمی یابد. این مسأله بنام سقف اثر یا ceiling effect موسوم است. بنابراین، بوپرنورفین (بوپرکسین) حامل پتانسیل خطر کمتری از سوء استفاده ، اعتیاد و عوارض جانبی در مقایسه با مواد مخدر آگونیست کامل است. در واقع ، بوپرنورفین (بوپرکسین) می تواند اثر آگونیست های کامل را بلوک کند و در نتیجه سبب بروزعلایم ترک شدید در یک بیمار مصرف کننده مواد مخدر شود. این در حقیقت نتیجه میل بالای بوپرنورفین (بوپرکسین) به گیرنده های مخدر است. بوپرنورفین (بوپرکسین) در مقایسه با مواد مخدرمیل بالاتری برای اتصال به گیرنده های مواد مخدر دارد. این مسأله منتج به غلبه بر سایر مخدر و پیروزی در رقابت برای اتصال به این گیرنده ها میشود

مشخصات عمومی داروی ب2 یا بوپرنورفین:

دارو به شکل قرص در سه دوز 0.4، 2 و 8 میلیگرم موجود است که با تشخیص پزشک تجویز می‏گردد.
هر جعبه حاوی 10 بلیستر و هر بلیستر حاوی 10 عدد قرص زیرزبانی است.

موارد مصرف بوپرنورفین :

بوپرنورفین جهت درمان وابستگی فیزیکی و یا اعتیاد به مواد مخدر کاربرد دارد. این دارو جزئی از درمان جامع سوء مصرف مواد مخدر است.

1. نشانه های سرکوب علایم ترک مواد مخدر
2. کاهش ولع برای مواد مخدر
3. کاهش استفاده سوء
4. بلوک اثر سایر اپیوئیدها
5. کمک به ثبات در درمان

نحوه مصرف بوپرنورفین :

بوپرنورفین می‏بایست کاملا مطابق و با دستور پزشک مصرف شود.
مصرف معمول دارو به صورت یک بار در روز است. دارو را برای مدت 3 تا 5 دقیقه زیر زبان قرار داده و اجازه دهید به آرامی حل شود.
جهت بیشترین اثرگذاری بوپرنورفین به صورت معمول باید 48 ساعت پس از آخرین مصرف سایر مخدرها استفاده شود. مصرف دارو با فاصله زمانی کم‏تر از 4 ساعت از مصرف سایر مخدرها می‏تواند سبب بروز شدید علائم ترک ناگهانی مخدرها مانند بی‏قراری، آبریزش چشم و بینی، حالت تهوع، تعرق و درد ماهیچه‏ای شود. دوز دارو متناسب با شرایط بیماری و روند درمان تجویز می‏شود، بنابر این از افزایش دوز، تعداد دفعات مصرف در طول روز و طول مدت مصرف خودداری نمایید. مصرف طولانی مدت دارو و یا افزایش دوز آن می‏تواند سبب بروز علائم ترک ناگهانی مخدرها شود، در این شرایط ممکن است پزشک شما دوز مصرفی را به تدریج کاهش دهد. در صورت مشاهده علائم ترک، پزشک خود را مطلع کنید.

مصرف بوپرنورفین در دوران بارداری و شیردهی

اگر در زمان بارداری، از داروی بوپرنورفین استفاده کنید، ممکن است کودک شما به این دارو اعتیاد پیدا کند. این امر ممکن است باعث ایجاد علائم خطرناکی در نوزاد، در هنگام تولد او شود. نوزادانی که با اعتیاد دارویی به دنیا می‌آیند، ممکن است چندین هفته لازم باشد تا درمان‌های لازم بر روی آن ها اعمال گردد. اگر باردار هستید و یا قصد باردار شدن دارید، به دکتر خود اطلاع دهید.

این دارو می‌تواند در شیر مادر نفوذ پیدا کرده و باعث ایجاد آسیب‌ها و مشکلاتی برای نوزاد شود. بنابراین، در دوره‌ی مصرف داروی بوپرنورفین، از شیردهی به نوزاد بپرهیزید.

احتیاط‏ های پیش از مصرف:

پیش از مصرف دارو پزشک خود را در جریان سابقه پزشکی خود قرار دهید. از جمله بیماری‏های مهم می‏توان به موارد زیر اشاره کرد:
• هرگونه آلرژی؛
• بیماری‏های مغزی همچون آسیب مغزی، سابقه جراحی مغز، تومور و تشنج؛
• بیماری‏های تنفسی مانند آسم و COPD؛
• بیماری‏های کبدی و کلیوی؛
• بیماری‏های اعصاب و روان مانند افسردگی؛
• بیماری‏های دستگاه گوارش مانند انسداد روده و یبوست؛
• بیماری‏های قلبی،
این اطلاعات به پزشک شما جهت تجویز موثر دارو بسیار کمک خواهد کرد.
از آنجا که این دارو ممکن است سبب خواب آلودگی شود، به هنگام مصرف دارو (به ویژه در چند ساعت ابتدایی) از انجام فعالیت‏هایی که نیازمند هوشیاری کامل است مانند رانندگی و استفاده از ابزارآلات خودداری فرمایید. از مصرف همزمان الکل و دارو اکیدا خودداری نمایید. الکل می‏تواند سبب تشدید بروز مشکلات تنفسی گردد. دارو را به صورت زیر زبانی مصرف نموده و از جویدن و یا بلعیدن آن خودداری فرمایید. تزریق دارو می‏تواند به شدت خطرناک باشد و سبب بروز علائم ناخواسته شدیدی همچون ایست تنفسی گردد. از تزریق دارو خودداری فرمایید. پیش از جراحی پزشک خود را از مصرف دارو مطلع کنید. مصرف دارو را پیش از بارداری متوقف نمایید. در شرایط شیردهی دارو باید با احتیاط و تحت نظارت دقیق پزشک مصرف شود.

عوارض مصرف بوپرنورفین :

با مصرف بوپرنورفین احتمال بروز سردرد، سرگیجه، تهوع، سرخوشی، یبوست، احتباس ادراری و دپرسیون تنفسی وجود دارد. در دزهای بالای 50 میلی گرم به صورت نادر احتمال تشنج (آوردوز) نیز وجود دارد.

آیا بوپرنورفین اعتیاد آور است ؟

بله , مصرف بوپرنورفین اعتیاد آور است ضمناً خشگی گلو نیز در مصرف این دارو شایع است.

بوپرنورفین همانند سایر داروها عوارض جانبی دارد. باید توجه داشته باشید پزشک شما به این دلیل که فواید دارو برای شما بیشتر از عوارض جانبی آن است، تشخیص به تجویز دارو داده است. با این وجود اطلاع از عوارض جانبی بوپرنورفین می‏تواند در روند درمان و کاهش این علائم مفید باشد. رایج‏ترین عوارض دارو به شرح زیر است:
یبوست: استفاده از رژیم غذایی حاوی فیبر، نوشیدن مداوم آب و ورزش در رفع یبوست بسیار موثر است.
سرگیجه: جهت کاهش این علامت، حالت بدن خود را به هنگام برخواستن از حالت درازکش و یا نشسته به آهستگی تغییر دهید.
سردرد: این علامت در ابتدای مصرف دارو ممکن است دیده شود. در خصوص استفاده از مسکن‏ها با پزشک خود مشورت نمایید.
این عوارض معمولا با مصرف مداوم دارو بر طرف می‏شوند. در صورت تشدید علائم پزشک خود را مطلع نمایید.
در صورت بروز علائمی چون تنگی نفس، ضربان تند قلب، تغییر خلقیات و یا مشکلات ذهنی مانند گیجی شدید و توهم، درد نواحی شکمی، بیهوشی، سرگیجه شدید و یا هرگونه علائم غیر طبیعی شدید دیگر پزشک خود را به سرعت مطلع نمایید.

در این رابطه بیشتر بخوانید:

فواید و مضرات پودر و کپسول گیاهی ترک اعتیاد دتای هندی

فواید مصرف مکمل گیاهی آلاله (ترک اعتیاد)

چگونه به آسانی اعتیاد به شیشه را ترک کنیم؟

موارد مصرف قرص ترامادول و عوارض این دارو

مکانیسم اثر در بوپرنورفین

بوپرنورفین آگونیست نسبی گیرنده‌های مو و آنتاگونیست قوی گیرنده کاپا است، آگونیستهای نسبی گیرنده مو، به گیرنده مو متصل شده و آن را فعال می‌کنند، اما این فعال کردن کمﱰ از آگونیستهای کامل صورت می‌پذیرد، به این معنا که با وجود اپیوئید بودن و داشتن عوارض خاص اپیوئیدها همچون سرخوشی و تضعیف سیستم تنفسی، حداکثر اثر آن کمتر از آگونیستهای کامل اپیوئید مانند هروئین و متادون است.

به دلیل میل ترکیبی زیاد به گیرنده مو، با اپیوئیدهای دیگر رقابت می‌کند و اثرات آنها را بلاک می‌کند، و موجب جدا شدن مورفین، متادون و اپیوئیدهای دیگر از گیرنده می‌گردد؛ لذا در بیماری که در بدنش مورفین وجود دارد، ایجاد علائم ترک می‌کند، دیگر آگونیستهای گیرنده مو نمیتوانند بوپرنورفین را از گیرنده جدا کنند، بنابراین نمی‌توانند اثر آگونیستی اپیوئید روی گیرنده‌های داشته باشند که قبلاً توسط بوپرنورفین اشغال شده است.

بوپرنورفین در دوزهای بالاتر، مانند یک آنتاگونیست عمل می‌کند، یعنی گیرنده‌ها را اشغال می‌کند، ولی آنها را فعال نمی‌کند، و همزمان آگونیستهای کامل را از گیرنده‌های خود جدا می‌کند یا آنها را بلاک می‌کند، بیشترین تأثیر درمانی بوپرنورفین در محدودهٔ 16 تا 32 میلیگرم می‌باشد.

تهیه و گرد آوری
بخش سلامت مجله دلگرم