حدود دو ماه از وقوع فاجعه پلاسکو گذشت؛ فاجعهای که مردم و برخی رسانهها هنوز اجازه ندادهاند درد آن فروکش کند و مدام خبررسانی از بررسی دلایل شکلگیری آن و پیگیری شناسایی مقصران داشتند.
به گزارش ، روزنامه جهان صنعت در ادامه می نویسد: داغ پلاسکو همچنان زنده است و فراموش نشده که با هر مراسم و یادواره و بزرگداشتی برای شهدای آتشنشان همچنان وضعیت خانوادهها به هم میریزد و گویا این داغ تا زمانی که مقصران و خاطیان امر مشخص نشود، سرد نخواهد شد. همین چند روز پیش بود که مادر چند نفر از شهدای آتشنشان در مراسم تقدیر از آنها پس از پخش کلیپی از فرزندان آتشنشان این سرزمین، از حال رفتند و مشخص نیست کدام عقل سلیمی با این درد روی قلب خانوادهها دست به چنین اقدام ناشیانهای زده و با این وضعیت روحیشان، فیلمی از فرزندان و عزیزانشان برای آنها پخش کردهاند.
مسوولان فقط با ما فیلم و عکس گرفتند و روی اعصاب ما راه رفتند
در این مدت اتفاقات زیادی رخ داد از جمله تشکیل سه کمیته جهت بررسی ابهامات پلاسکو از سوی مجلس، شورای شهر و کمیته 29 نفره منصوبشده توسط دولت که با گذشت دو ماه هیچ خبری از هیچ یک از کمیتهها نیامد و هیچ نتیجهای عنوان نشد تا حرارت و خشم خانوادهها کمی فروکش کند. در این مدت با چند تن از خانوادههای آتشنشانان دیدار داشتیم و تعدادی از آنها در گفتوگو با «جهان صنعت» عنوان کردند منتظرند تا نتیجه نهایی کمیته 29 نفره اعلام شود. چنانچه نتیجه مثبت باشد و خاطیان امر جهت مجازات و برخورد معرفی شوند، اقدامی انجام نخواهند داد ولی اگر بررسیهای این کمیته به ثمر نرسد، اقدامات خود را جهت پیگیری حقوق از دسترفتگانشان و احیای خون آنها انجام خواهند داد. به گفته همسر یکی از شهدای پلاسکو در روز مراسم چهلم، در این مدت نه نمایندهای از شهرداری و سایر مسوولان به خانوادههای شهدا سر زده است نه اقدام خاصی انجام شده بلکه با ناراحتی و بغض عنوان میکرد: فقط با ما فیلم و عکس گرفتند و اعصاب ما را به هم ریختند.
لازم به ذکر است با وجود اینکه روز هفتم آواربرداری فاجعه پلاسکو در نشست خبری به خبرنگاران اعلام شد طبق نظر رهبری، کشتهشدگان آتشنشان پلاسکو شهدای ایثارگر محسوب شدهاند و مزایای این شهدا شامل حال آنها خواهد شد اما به گفته خانوادهها تا همین حالا نه نماینده بنیاد شهید خانوادهها را دیده، نه شهید ایثارگر محسوب شدهاند، نه مزیتی شامل حال خانوادهها و فرزندان عزیز این شهدا شده است. این اعتراف نشان میدهد از همان ابتدا به خبرنگاران دروغ گفتند و یک ماه پیش تندگویان، عضو شورای شهر در نامهای به لاریجانی، رییس مجلس خواستار بررسی فوری لایحه شهید ایثارگر محسوب شدن این شهدا شده است تا توسط نمایندگان به صحن علنی برود و بررسی شود.
در این میان خانواده شهید ناصر مهروز جزو منتقدان و معترضان سرسخت نسبت به مدیران سازمان آتشنشانی و شهرداری و به طور کامل به دنبال پیگیری حقوق خود هستند. برادر ناصر مهرورز در گفتوگو با «جهان صنعت» نکاتی را در خصوص روز فاجعه عنوان و تاکید کرده از مدیران سازمانشان به دلیل کوتاهی و قصور و بیتدبیری در اطفای حریق پلاسکو شکایت خواهند کرد.
زورمان به آتش نمیرسید، مدیران، بچهها را دیر از ساختمان خارج کردند
رضا مهرورز ابتدا بار دیگر با تاکید بر صحبتهای قبلی خود تکرار کرد: یکی از دغدغههای اصلی ما این است که چرا مدیران ما در عملیات اطفای حریق پلاسکو، به اندازه مردم عادی هم حساسیت این موضوع را درک نکردهاند که باید آتشنشانان را زودتر از آوار اول از ساختمان خارج میکردند و در مورد ایمنی ساختمان اقدامی انجام نشده است؟ وی در ادامه عنوان میکند: وقتی آتش پلاسکو شعلهورتر شد و مدیران ما دیدند بچهها از پس اطفای حریق برنمیآیند، باید پروسه را متوقف میکردند. مثل مشتزنی است. شما وقتی زورت به حریف نمیرسد، باید بازی را رها کنی، وقتی زورمان به خاموش کردن آن حجم از آتش نمیرسید، باید نیروهایمان را زودتر از ساختمان بیرون میکشیدیم و از بیرون حریق را اطفا میکردیم. نباید دفاعی عمل میکردیم. نهتنها وقت برای خروج بچهها بود بلکه بسیار دیر این اقدام انجام شد. نهتنها این تدبیر را به کار نگرفتند بلکه پس از آنکه آوار اول فرود آمد، اعلام تخلیه کردند. آقای داوری میگوید: تخلیه به موقع بوده است. خودم در عملیات پلاسکو حاضر بودم. کجا اعلام تخلیه به موقع بود؟ فرصت طلایی داشتند بچهها را زودتر از ساختمان خارج کنند اما نکردند. پس از آوار اول و فرار بخشی از بچهها، هشدار تخلیه چه فایدهای داشته است؟ برخی از مدیران ما چندی دیگر بازنشسته میشوند و فقط به فکر موقعیت خود هستند، اصلا به وضعیت بچههای آتشنشان فکر نمیکنند. بچههای ما از دست رفتند و حالا به راحتی دروغ میگویند و هیچ اشتباه و خطایی را در اطفای حریق نمیپذیرند. مهرورز تصریح میکند: شانس آوردیم فاصله آوار اول با آوار دوم بسیار کم بود و تعدادی از آتشنشانان کمکی توانستند زودتر خود را نجات دهند، بچههای ما مثل مرد عنکبوتی از دیوار و پنجرهها آویزان بودند و فرار میکردند. خب چه کسی دلش میخواهد بماند زیر آوار یا بسوزد؟ اگر این تعداد فرار نمیکردند، حداقل 50 کشته آتشنشان میدادیم.
به مدیرانمان گفتم شما خانوادههایمان را بدبخت کردید. معتقدم بخش عمدهای از علت کشته شدن آتشنشانان در پلاسکو، به دلیل مدیریت اشتباه و سوءمدیریت اطفای حریق بود و بخش دیگری از آن به دلیل عدم رعایت ایمنی ساختمان بوده است. چرا آتشنشانان زیر یک سال خدمت را به چنین عملیاتی فرستادند؟ من به مدیران و معاونان عملیات اطفای حریق پلاسکو علنا گفتم شما چهار نفر عامل بدبختی خانوادهها بودید.
وی با انتقاد از اینکه مدیران را با هزینههای بیتالمال به خارج از کشور میفرستند که آموزش ببینند و دو ماه وقت تلف میکنند، بیان کرد: اگر دوره تخصصی را به درستی آموخته بودند، این طور 16 آتشنشان را به کشتن میدادند؟ اگر آموزشها موثر بود، سازمان باید پیشرفت میکرد، نه پسرفت. مدیران قبلی ما به لحاظ شخصیت و وجنات و آگاهی و سواد قابل مقایسه با مدیران فعلی نیستند. آقای داوری از زمانی که معاون عملیات شد، عملیاتها افتضاح شد.
آنها شهید نشدند، ما شهیدشان کردیم
وی در خصوص اینکه از ابتدا تاکنون مدیرعامل سازمان آتشنشانی نه عذرخواهی و نه اظهار تاسف کرده و نه با ما حرفی زده است، میگوید: او هیچ حرفی نمیزند. اصلا کارهای نیست. مدیر منصوب شده است.
وی تاکید میکند: ما قطعا از مدیران سازمان آتشنشانی که در عملیات اطفای حریق کوتاهی کردند، شکایت میکنیم. سوءمدیریت باعث شد آنها کشته شوند. آنها شهید نشدند، ما شهیدشان کردیم. بچههای ما پر از شوق زندگی بودند. از بدن برادر 130 کیلویی من یک تکه باقی ماند. این مدیریت است که اینطور بچهها را به کشتن داد؟ بچهها همچون تن ماهی شده بودند.
یکی دیگر از اظهارات جدید در خصوص نحوه اطفای حریق پلاسکو آنجا بود که مهرورز اعلام کرد: در بخشی از عملیات اطفای حریق، آب را به حریق نمیزدند و به دودهها میزدند. همین امر باعث شده خسارت و تلفات را به ساختمان بیشتر کنند. او بار دیگر تاکید میکند: طبق قوانین استاندارد دنیا نباید این حجم آب (دقیقهای دو هزار لیتر) به این حریق در چنین ساختمانی میریختند. راهروها و راه پلهها پر از آب بود. بچهها از هر جا که میشد میخواستند فرار کنند اما مگر میتوانستند؟ مگر راه بود؟
یکی از افرادی که الان دائم در تلویزیون و برخی رسانهها خود را به عنوان قهرمان جلوه میدهد، کسی است که میتوانست برادرم را نجات دهد اما خود را نجات داد و بقیه زیر آوار ماندند. بعد او به عنوان قهرمان نجات یافته معرفی میشود.
چرا وقتی بچهها زنده بودند معوقاتشان پرداخت نشد؟
مهرورز با بیان اینکه پس از کشته شدن بچهها حقوقهای معوق برخی از آنها در حال پرداخت شدن است، با خشم میگوید: چرا معوقات را وقتی بچهها زنده بودند، پرداخت نمیکردند؟ الان چه هدفی پشت این مساله است؟ بعد از اینکه بچههای ما کشته شدند، آبها از آسیاب افتاد، اصلا سند قهرمانی را به نام فرزندان این شهدا بزنید، مگر جای پدرش را میگیرد؟ پدرش را به او باز میگرداند؟
به گفته این برادر شهید آتشنشان، «دانشآموزان را به نوبت به زیارت قبور اعزام میکنند و کودکان میروند برای بازدید. نوعی نمایش به راه انداختهاند! مادرم را هر بار میبرم بهشت زهرا به جای اینکه رفته رفته حالش بهتر شود، هر بار حالش بدتر میشود و داغش بیشتر.»
حسینیبای گفت اگر با شما صحبت کنم از نان خوردن میافتم
وی از خلال اتفاقات روزهای آواربرداری پلاسکو در خصوص نحوه خبررسانی تلویزیون میگوید: یک روز دیدم آقای حسینی بای، مجری صداوسیما مشغول مصاحبه با برخی مدیران ماست. وقتی کارش تمام شد صدایش کردم و گفتم: آقای بای بیاید با من هم صحبت کنید. کسانی که با شما صحبت میکنند، همه حقیقت را بازگو نمیکنند، میخواهم نکات دیگری را بگویم. حسینیبای به من گفت: نمیخواهم از نان خوردن بیفتم. نمی توانم با شما گفتوگو کنم. میبینید تریبونی برای ما وجود ندارد.
خانوادهها تکرار میکنند خواهان برخورد با خاطیان و مقصران هستند
یکی از نمایندههای خانوادههای شهدای آتشنشان نیز عنوان کرد: مطالبات و خواستهها از سوی خانوادهها عنوان و با ردیگر تکرار شده که شامل این موارد است. یکسری ارگانها در اطفای حریق پلاسکو کوتاهی کردند که منجر به کشته شدن آتشنشانان شد. مثلا ساختمان باید طبق قوانین، سیستم اعلام اطفای حریق میداشت در حالی که نداشت و شهرداری هم برای مقابله با این مساله فقط به تذکر اکتفا کرده است در حالی که واقعا میتوانستند آنجا را پلمب کنند تا ایمنی آنجا درست شود. مالک ساختمان دیگر کوتاهی را مرتکب شده که نسبت به ایمنی ساختمان بیتوجه بوده است و سومین خواسته این است که به دور از جناحبندی سیاسی این موضوع به صورت کامل بررسی شود. وی تاکید میکند: معتقدیم در جمع کردن فاجعه، کوتاهی رخ داده، مجموعه مسوولان عملیات اطفای حریق ضعیف و بیتدبیر عمل کردند و سازمان آتشنشانی برای اینچنین ساختمانهایی تجهیزات مناسب ندارد. کمبود شدید بیسیم و نبود جیپیاس هیچ توجیهی ندارد. وقتی حریقی با این وسعت یک ساعت و نیم ادامه پیدا کرد، ستونهای ساختمان عملا تحمل وزن ساختمان را نداشتند و آنها علم این را داشتند اما کوتاهی کردند. وی تصریح میکند: افراد بیلیاقتی برای مسوولیت اطفای حریق انتخاب شدند.
این نماینده با بیان اینکه تاکنون از هیچ یک از خانوادهها نخواستهاند در کمیتههای بررسی ابهامات پلاسکو حضور یافته و توضیحات خود را ارائه دهند، میگوید: همه خانوادهها خواهان برخورد با مقصران امر هستند و تاکنون دهها بار اعلام شده و رسانهها و مردم در شبکههای اجتماعی هم بارها این مطالبه را فریاد زدهاند. اما هنوز هیچ خبری نیست. از نظر ما هم شهرداری، هم سازمان آتشنشانی هم مالک ساختمان در مجموع مقصر بودهاند و کوتاهی کردهاند.
به گفته او قصد برخی خانوادهها شکایت است و برخی خانوادهها هم قصد دارند طی دو ماه که زمان مطلوبی جهت بررسی است، صبر کنند و منتظر ارائه نتیجه و عملکرد کمیته مستقل 29 نفره بررسی بمانند تا نتایج اعلام شود. این نماینده تاکید میکند: از روند بررسی کمیته شورای شهر که چیزی حاصل نخواهد شد، همانطور که تاکنون اتفاقی در برخورد شورای شهر با شهرداری رخ نداده اما چنانچه حس کنیم روند بررسی هیات 29 نفره طولانی میشود، با هماهنگی خانوادهها اقدام جدیتر بعدی برای استیفای حقوق شهدایمان انجام خواهیم داد.
شورای شهر توان هیچگونه مقابله با تخلفات و کوتاهیهای شهرداری را نداشت
تندگویان عنوان کرده بود: هیات هشت نفرهای جهت بررسی ابهامات پلاسکو تشکیل شد که سه نفر از آنها آقایان مجتبی شاکری، سروری و پیرهادی حامیان شهردار هستند. چه آنکه پیش از این دفاعیات غرای خود را در جلسه پاسخگویی شهردار به شورا ابراز کردهاند. یک نفر آقای کاشانی و آقایان سالاری و ساعی نیز عضو این کمیته هستند. از او میپرسم از جمع منتقدان چه؟ میگوید: کسی از منتقدان رای نیاورد تا در هیات بررسی ابهامات حضور داشته باشد. بر این اساس امید آنکه نتیجه قاعدهمند و منصفانهای از هیاتی که منتقدان شهرداری در آن جایی ندارند و هنوز هم با خانوادهها جهت شنیدن انتقادات و توضیحاتشان جلسهای نداشتهاند، بسیار کم است. تندگویان در ادامه با تاکید بر اینکه خودش با خانوادهها جلسهای داشته، در پاسخ به اینکه پس از افشای فسادهای املاک نجومی و وقوع فاجعه پلاسکو و استخدامهای بیضابطه درمترو، چرا هنوز هم طرح سوال از قالیباف یا طرح استیضاح را کلید نمیزنید در دفاع از عملکرد خودشان میگوید: بیش از این نمیتوانستیم کاری کنیم. اعضای شورا وظایفی که باید انجام میدادند را انجام دادند. وقتی ما در جلسات شورا اعتراض میکنیم و برخی نمایندهها شروع به دفاع از شهردار میکنند، چه کنیم؟ با خانوادهها جلسه گذاشتم و حرفهایشان را شنیدم به آقای لاریجانی مجلس نامهای فوری نوشتم و درخواست تصویب طرح شهید ایثارگر محسوب شدن آتشنشانان کشته شده پلاسکو را مطرح کردم که باید در مجلس نمایندهها طرح را به صحن علنی ببرند و بررسی شود. در خصوص استیضاح نیز روال قانونی باید طی شود. ابتدا باید طرح سوال شود، چنانچه دو سوم شورا رای دادند، استیضاح به جریان میافتد. با این وضعیتی که امضای اعضای شورا به 10 نفر هم نمیرسد، مسلما استیضاحی شکل نمیگیرد. از او میپرسم میدانید در شبکههای اجتماعی و برخی خبرها مردم چقدر به اعضای اصلاحطلب شورای شهر انتقاد میکنند که توان مقابله با این فسادها را نداشتند و پس از وقوع این همه رخداد، طرح سوال از شهردار را هم نمیتوانند به نتیجه برسانند که با تایید این امر پاسخ خاصی برای این اقدامات اعضای اصلاحطلب نداشت.
در واقع جنس گفتههای تندگویان به خوبی نشان میدهد که شورای شهر به خصوص در مساله پلاسکو تا چه میزان فشل و ضعیف عمل کرد و در این ماههای پایانی عمر نمایندگیشان هم نتوانستند کمی از فشار افکار عمومی به خود بکاهند و در نهایت نتوانستند با هیچ از یک تخلفات و فسادهای شهرداری مبارزهای کنند.
واگویهها و درددلهای آتشنشانان 2 ماه پس از وقوع فاجعه پلاسکو
صبح به صبح با کل خانوادهمان وداع داریم برای اینکه مشخص نیست از عملیات آن روز زنده بیرون میآییم یا خیر.
فرمانده عملیات آتشنشانی: نیروی عملیاتی که من باید با او تمرین کنم و آموزش بدهم، ناگاه برای بازدید از ایمنی اماکن به بیرون فرستاده میشود.
عمده آتشنشانها دیسک کمر دارند.
هنگام فاجعه پلاسکو زمانی که برخی بچههای آتشنشان را از طریق بالابر نجات میدادیم، یکی از بچههایی که داخل مانده بود ماسکش را روی بالابر پرتاب کرد شاید به کار کسی بیاید، میگفت به درد شما میخورد من شاید نتوانم بیرون بیایم. خودش زیر آوار ماند و همان شد. ما این طور قدر تجهیزاتمان را میدانیم و مسوولان مدعیاند ما تجهیزات کامل داریم و اگر اتفاقی برایشان بیفتد خودمان باید هزینه تعمیر را بدهیم.
مدیر عامل آتشنشانی از روز معارفه هیچ مسوولیتی در قبال ما بر عهده نگرفت
مدیرعامل فعلی سازمان آتشنشانی روز معارفه در دیدار با آتشنشانان عنوان کرد: «هیچ مسوولیتی در قبال شما ندارم، فقط موظفم حقوق شما را پرداخت کنم.» وی همان کسی است که آقای قالیباف یک ربع در حمایت از ایشان در جلسه پاسخگویی به شورای شهر، دفاعیه خواند.
وقتی بچههای ما کشته میشوند صداوسیما فقط بهرهبرداری خود را میکند
مدیران سازمان آتشنشانی همین امید عباسیفری که برای نجات جان آن دختر بچه شهید شد را به بدترین شکل ممکن تخریب کردند. نزدیک عروسیاش بود، خانواده همسرش قرار بود از محل کارش در ایستگاه شرق تهران بازدید کنند. همان موقع صداوسیما برنامهای تخریبی علیه او ساخت و عنوان کرد: هنگام عملیات آتش سوزی در تهران، برخی آتشنشانان در حال تفریح و ... هستند. در حالی که آتش سوزی و عملیات در غرب تهران بود و اساسا هیچ ارتباطی با شرق تهران نداشت. علیه او برنامهای ساختند. همین امید هنگامی که شهید شد، صداوسیما برنامههای تقدیر از او و قهرمانسازی ساخت و روی آنتن فرستاد. صداوسیما فقط بلد است به موقع از اجساد آتشنشانان کشته شده، بهرهبرداریهای لازم خود را بکند. بارها در این دو ماه توسط افراد مختلف از آتشنشانان گرفته تا انتقادات نمایندگان شورای شهر که ما میتوانستیم جی پی اس داشته باشیم تا بتوانیم هنگامه فاجعه بچهها را به موقع پیج کنیم و بیرون بیاوریم یا آنها را از دل فاجعه خبر کنیم اما در تمام این سالها چرا جیپیاس برای ما تهیه نکردند؟ چرا فقط سر تیمها بیسیم دارند؟ بعد میگویند، در جنگ مگر همه رزمندهها بیسیم داشتند؟! مگر جنگ است؟ مگر هر عملیات جنگ است یا امکان تهیه تجهیزات به روز نیست که اینطور تا کنیم با تجهیزاتمان و در عملیاتها با هیچ اقدام کنیم؟
ما نظامی نیستیم اما قوانین نانوشتهای در مورد خروج از کشور آتشنشانان برای ما وضع کردهاند که اگر بخواهیم مصاحبهای کنیم یا بخواهیم سفر برویم باید به سازمان اطلاع دهیم. طبق کدام قانون ما چنین موظفیم؟ چرا من نوعی آتشنشان باید در 48 ساعت استراحتم در پیک موتوری و آژانس کار کنم، در حالی که در این 48 ساعت میتوانم به عنوان مسوول ایمنی آموزش ببینم.
آتشنشانی با 10 سال سابقه کاری: ما هیچ گاه به سیستم آتشنشانی ساختمانهای بلند مرتبه اعتماد نمیکنیم. عموما سازندهها و معماران بساز بفروش، برای گرفتن پایان کار سیستم آتشنشانی را نصب میکنند پروانه پایان کار میگیرند، پس از گرفتن آن را باز و به ساختمان دیگری وصل میکنند تا آتشنشانی به آنها خرده نگیرد. به همین علت براساس تخلفی که انجام میدهند، به آنها اعتماد نداریم.
نردبان بالابر نباید از بیرون به آتش آب بپاشد چون فشار آب بسیار زیاد است حرارت را بیشتر به داخل میکشاند و افرادی که داخل مشغول عملیات هستند، آب پز میشوند و مشکل ما همین عدم مدیریت درست اطفای حرق پلاسکو بود که یک نفر فرماندهی عملیات را بر عهده نداشت و چندین نفر بودند. یکی دیگر از اشتباهات عملیات این بود که فقط از داخل به آتش آب نریختیم و بچهها این طور کشته شدند. اصول کار این طور است که تا زمانی که حریق را کامل ندیدی، آب نریز وقتی اتاقی پر از حرارت است، بخار آب آتش را شعلهور میکند. فشار پیش از پیدا شدن اجساد آتشنشانان بسیار زیاد بود. برخی از افراد درون سازمان، اقداماتی انجام میدادند که با مقاومت، برخورد و درگیری بچههای ایستگاهها مواجه میشدند.
بدون هیچگونه آزمون تخصصی بیش از 100 نفر را از سایر نهادها به عنوان آتشنشان استخدام کردند و به ایستگاهها فرستادند. مشکل ماآتشنشانان این است که در هنگام اعتراضات و رسیدگی به وضیعت و حقوقمان متحد و یک پارچه عمل نمیکنیم. خواهش میکنم یک ماه بعد همه فراموش نکنند چهها از سر گذراندیم و در این مدت چه اتفاقاتی برای ما رخ میداد. فراموش نکنند پلاسکو چطور به وقوع پیوست و هنوز هیچ کس مسوولیت و کوتاهی و قصوری را نپذیرفته است.
ما همیشه در حال خدمت به جامعه و مردم هستیم و براساس همین هدف، این شغل را دوست داریم و آن را انتخاب کردهایم. ما فقط میخواهیم با بیان انتقادات و اتفاقات رخ داده درون سازمان، وضعیت بهتر شود. نیازی نیست مردم یک بار سر حادثه خیابان جمهوری ما را به زمین بزنند و سر پلاسکو ما را به عرش برسانند. وظیفهمان است، عاشق شغلمان هستیم فقط میخواهیم حد تعادل در حق ما رعایت شود.