خشکسالی جان جازموریان پرآب را هم گرفت
زخم عمیق خشکسالی‌های پیاپی و کاهش منابع آبی بر پیکره تالاب جازموریان کرمان، موجب ازبین رفتن زیستگاه‌ها و بروز ریزگردها شده طوری که سلامتی مردمان جنوب شرق کشور به ویژه استان کرمان را در معرض تهدید جدی قرار داده است. نخستین تهدید تالاب‌ها در استان کرمان شاخص تغییر اقلیم و خشکسالی است و این تهدید بسیاری از دستگاه‌ها از جمله محیط زیست و منابع طبیعی را طی سالیان گذشته به طور متناوب درگیر کرده است.
آب این تالاب جازموریان به‌وسیله شماری آبراهه و 91 رودخانه کوچک و بزرگ از جمله دو رودخانه دائمی بمپور و هلیل رود تامین می‌شد که ساخت سدها روی رودخانه‌های تغذیه‌کننده جازموریان به ویژه هلیل‌رود و بمپور و تامین نشدن حقابه‌ها، مهم ترین دلیل خشک شدن این تالاب بین‌المللی بوده است. پوشش گیاهی تالاب جازموریان که رطوبت تالاب را حفظ می‌کرد به علت چرای بی رویه‌دام‌ها به مخاطره افتاده و دیگر آبی در آن باقی نمانده و زیستگاه گونه‌های متفاوت جانوری که زمانی در این تالاب زیست می‌کردند به مخاطره جدی افتاده است. خشک شدن تالاب جازموریان موجب تولید حدود 25 درصد از کانون‌های داخلی ریزگرد کشور شده است و اینک این ریزگردها در استان‌های کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان جولان می‌دهند.
آسیب‌های غیرقابل جبران جازموریان
اردیبهشت 97، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: حتی با اتمام خشکسالی و افزایش بارندگی، احیای تالاب جازموریان، آسیب‌های وارد شده به محیط زیست و سفره‌های زیرزمینی براحتی قابل جبران نیست. رضا جزینی زاده افزود: آبهای تجدید پذیر استان کرمان بر اساس آخرین آمار آب منطقه‌ای 5/5 میلیارد مترمکعب بوده است و از این میزان به صورت زیرزمینی و سطحی شش میلیارد و 800 میلیون مترمکعب معادل 123 درصد سالانه برداشت می‌شود. او تصریح کرد: برداشت بی رویه از منابع آبی موجب ایجاد وضعیت بحرانی آب و خشک شدن تالاب‌ها شده است و استان کرمان با این میزان برداشت آب، به سمت بحرانی سخت پیش می‌رود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: آبهای تجدید پذیر کشور در دهه 1340 به میزان 132 میلیارد مترمکعب بوده و میزان برداشت آب حدود 50 میلیارد مترمکعب در سال بوده است. وی افزود: امروز در کشور 88 میلیارد مترمکعب تولید آبی و 97 میلیارد مترمکعب برداشت آب در کشور می‌شود و حدود 110 درصد از آبهای تجدیدپذیر کشور سالانه مصرف می‌شود و بسیار بیشتر از میانگین مصرف دنیا است.
تولید 25 درصد ریزگردهای کشور با جازموریان
جزینی‌زاده عنوان کرد: تالاب جازموریان در استان کرمان حدود 25 درصد از ریزگردهای داخلی کشور را تولید می‌کند و 8.9 درصد از ریزگردها مربوط به رگه‌های معدنی متروکه و درحال بهره‌برداری است. وی گفت: اداره کل حفاظت محیط زیست در استان کرمان 29 کانون عمده تولید ریزگرد داخلی را شناسایی کرده است. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان توضیح داد: نخستین آسیب محیط زیست پس از خشکسالی، خشک شدن تالاب‌ها بوده و خشک شدن تالاب جازموریان به عنوان بزرگ ترین تالاب استان کرمان، موجب بروز ریزگردها شده است.
وی بیان کرد: امروز تالاب جازموریان به طور کامل خشک شده است زیرا حقابه‌ها از سدها رها نشده و بارندگی یک سال گذشته استان کرمان در برخی مناطق در حد صفر بوده است. جزینی‌زاده بیان کرد: برای حفاظت از تالاب‌ها اقداماتی از جمله مدیریت منابع آبی، مدیریت کاشت و برداشت محصولات کشاورزی، با توجه به نیاز کشور و میزان آب مصرفی به طور علمی در استان کرمان انجام نشده است. وی اظهار کرد: برداشت بی رویه از منابع آبی، وجود بیش از 10 هزار حلقه چاه غیر مجاز و بیش از 20 هزار چاه مجاز در استان کرمان، موجب نرسیدن آب کافی به تالاب جازموریان شده است.
تبعات خشکی تالاب گاوخونی
خرداد 97، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: باید به وضعیت کنونی تالاب گاوخونی حساس بود، وگرنه تبعات خشکی تالاب بخش عظیمی از کشور را در بر خواهد گرفت. رحمان دانیالی تاکید کرد: بررسی وضعیت احقاق حقابه تالاب گاوخونی بعد از مساله آب آشامیدنی اولویت دوم استان است و باید برای آن هم مطالبه جدی داشت و روند رسیدگی به آن را تسریع بخشید.
بنا به گفته او، طرح‌های مطالعاتی خوبی روی وضعیت تالاب گاوخونی انجام شده اما در مورد شیوع سرطان در اصفهان و استان‌های دیگر و اثرات خشکی تالاب گاوخونی وظیفه دانشگاه علوم پزشکی است که نتایج آماری پژوهش‌های خود را که موظف به انجام آنها است، ارائه کند.
