موزه ریاست جمهوری رفسنجان، گنجینه‌ای است که برای نگهداری هدایای مردم، سازمان‌ها و کشورهای مختلف که در زمان ریاست جمهوری مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به دولت ایران اعطا شده‌اند، در شهر رفسنجان ساخته شده است.
اکبر هاشمی بهرمانی مشهور به اکبر هاشمی رفسنجانی در سوم شهریور ماه سال 1313 در شهر رفسنجان در استان کرمان به دنیا آمد. او یکی از روحانیون و سیاست‌مداران تاثیرگذار در تاریخ معاصر کشورمان بود. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بین سال‌های 1368 تا 1376 هجری شمسی، سمت خطیر ریاست جمهوری ایران را بر عهده داشتند. ایشان که چهارمین رئیس‌جمهور ایران بودند، در تاریخ 19 دی ماه سال 1395، در سن 82 سالگی و به دلیل عارضه قلبی دعوت حق را لبیک گفتند. موزه ریاست جمهوری رفسنجان، بنای ارزشمندی است که یادگارهای فراوانی را از دوران ریاست‌جمهوری این شخصیت برجسته در خود نگه داشته است. در این مقاله، قصد داریم نگاهی به این موزه فاخر بیندازیم.
موقعیت موزه
موزه ریاست جمهوری رفسنجان در میان یک باغ بزرگ و زیبا در درون شهر رفسنجان ساخته شده است. خیابان‌های «مدرس» و «زیتون» نزدیک‌ترین خیابان‌های شهر به این موزه هستند. موقعیت دقیق این موزه را می‌توانید بر روی نقشه زیر مشاهده کنید:
ایده ساخت موزه
نخستین بار در سال 1370 بود که کار طراحی این موزه آغاز شد. آن طور که از تاریخچه آن می‌توان دریافت، در دهه 70 شمسی برای پاسخ‌گویی به بخشی از اهداف سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به منظور ایجاد کردن آرشیو ملی و با توجه به بند پنجم قانون تاسیس سازمان اسناد ملی سابق، تصمیم به ساخت یادمان ریاست جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در شهر زادگاهش گرفته شد
در واقع می‌توان گفت که هدف از ساخت این موزه این بوده است که مجموعه‌ای از هدایای رسمی و غیر رسمی که در دوره ریاست جمهوری آقای رفسنجانی از سوی گروه های مردم، سازمان‌های مختلف و مسئولین سایر کشورهای جهان به دولت ایران تقدیم شده بود، در این موزه نگهداری شود.
پس از شکل گیری این ایده، در سال 1370 شمسی، کار طراحی بنای این موزه به شخصی به نام «شهوند یوسفی زاده» سپرده شد. 8 سال بعد و در سال 1378، موزه ریاست جمهوری رفسنجان توسط آقای محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت ایران افتتاح شد. از آن زمان تاکنون، این موزه یکی از شاخص‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر رفسنجان است.
مشخصات خارجی بنا
ساختمان موزه ریاست جمهوری رفسنجان در سه طبقه اصلی و دو نیم طبقه ساخته شده است و در مجموع زیربنایی به مساحت 5 هزار متر مربع را دربر گرفته است.
سازه ساختمان از ترکیب یک کره بزرگ توخالی بتنی با قطر 30 متر و یک مکعب خارجی ساخته شده است. این معکب در واقع همان نمای خارجی ساختمان است که از بیرون به چشم می‌خورد. بخش کروی آن هم که قسمتی از فضای داخلی را اشغال کرده است در واقع به عنوان نورگیر اصلی ساختمان عمل می‌کند. این کره در بخش فوقانی بنای موزه نیز همچون یک گنبد به چشم می‌خورد. در واقع تمام فضای داخلی مفید موزه در بخش میانی این کره و مکعب قرار گرفته و فقط حیاط مرکزی زیرزمین ساختمان است که قسمتی از فضای کره را به خود اختصاص داده است.
داخل موزه
حال نوبت این رسیده است که به داخل این موزه قدم بگذاریم. قسمت های اصلی تشکیل دهنده این موزه شامل اتاق‌های اداری، اتاق‌های تحقیق واقع در زیرزمین، بخش ویژه اشخاص مهم (VIP) در نیم‌طبقه همکف، انبارهای موزه، بخش آمفی تئاتر (شامل یک سالن اصلی ثابت و دو سالن گردان که می‌توانند با سالن اصلی یا به صورت مجزا از آن مورد استفاده قرار گیرند)، کتابخانه و رستوران (که بخش هایی از آن‌ها در طبقه اول و بخش دیگری از آن‌ها در نیم طبقه دوم است) و در نهایت سالن اصلی موسوم به نگارخانه موزه در طبقه فوقانی می‌شوند.
در یک نگاه کلی می‌توان گفت که موزه ریاست جمهوری رفسنجان ازغرفه‌های مختلفی تشکیل شده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به غرفه‌های «دوران کهن»،«دوران معاصر»،«دوران ریاست جمهوری و ریاست مجلس آقای هاشمی رفسنجانی»،«دوران سازندگی»،«دفاع مقدس و شهدا»و غرفه «رفسنجان شناسی» اشاره کرد.
در هر کدام از این غرفه‌ها آثار نفیسی نگهداری می شود. به عنوان نمونه، در غرفه دوران کهن حدود 40 ، در غرفه دوران معاصر حدود 70، غرفه دوران سازندگی حدود 117، غرفه دفاع مقدس حدود 50، غرفه ریاست جمهوری حدود 112 و غرفه رفسنجان شناسی در حدود 45 شیء ارزشمند نگهداری می شوند.
همچنین لازم به ذکر است که در دوره ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی در مجموع تعداد 676 شیء از جانب مردم و تعداد 448 شیء از جانب مقامات کشورهای مختلف جهان به عنوان هدیه به دولت ایشان اهدا شد.
توسعه و جذب گردشگر
موزه ریاست جمهوری رفسنجان یک موزه خصوصی در شهر رفسنجان است. با توجه به این که مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شخصیتی برجسته در تاریخ معاصر ایران بودند و آوازه بین‌المللی نیز داشته‌اند، این موزه پتانسیل جذب گردشگران داخلی و خارجی زیادی را در خود دارد.
به همین منظور، در سال‌های اخیر همواره مسئولین اداره میراث فرهنگی استان کرمان آمادگی خود را برای توسعه این موزه و همچنین اجرای عملیاتی برای مرمت و حفاظت از آثار و اشیای نفیس موجود در موزه اعلام کرده‌اند و خاطرنشان کرده‌اند که برای این کارها برنامه مشخص نیز دارند.
اگر شما نیز از علاقمندان تاریخ ایران به خصوص تاریخ معاصر آن هستید، در سفر به استان کرمان و شهر رفسنجان، بازدید از این موزه و اشیای ارزشمند آن را از دست ندهید.
