نقدی بر حذف صفر از پول ملی

بر مبنای مصوبه دولت لایحه‌ای برای حذف 4 صفر از پول رایج ایران و جایگزینی ریال فعلی با تومان و ریال جدید به مجلس خواهد رفت.  حذف صفرهای پول رایج اقدامی ضروری است اما اجرایی ساختن آن در این زمان با این روند تورم و وضعیت اقتصادی کشور، بحث جداگانه‌ای است. به‌نظر می‌رسد هدف این‌ لایحه واقعی‌سازی و تطبیق پول رسمی کشور با پول در جریان روزمره است. طبق این لایحه ریال فعلی با ریال جدید جایگزین می‌شود ‌که ارزش آن 100 برابر ریال فعلی است و به‌عبارت ساده‌تر دوصفر از ریال حذف می‌شود.  یکی از اهداف حذف صفرها، رسمیت بخشیدن به واقعیتی است که مدت‌هاست از چرخه مبادلات پولی روزمره مردم حذف شده است. زیرا سال‌هاست که هیچ یک از ما سکه یک ریالی، دو ریالی، پنج ریالی، ده ریالی و‌حتی اسکناس‌های 100 ریالی و 200 ریالی را ندیده‌ایم‌. در واقع چنین وجوهی قدرت خرید هیچ چیز را در اقتصاد ایران ندارند. علاوه‌بر آن در حالی که به‌دلیل افزایش سطح عمومی قیمت‌ها، اسکناس 1000 ریالی (صدتومانی) و اسکناس و سکه‌های 2000 ریالی (دویست تومانی) تقریبا در شرف خروج از مبادلات روزمره است و در خریدهای روزمره بقال، نانوا، میوه فروش و‌حتی رانندگان تاکسی که مورد مراجعه روزمره مردم هستند، خریدار و فروشنده از مبلغ 1000 ریال ، 2000 ریال و حتی برخی مواقع 5000 ریال صرف‌نظر کرده و می‌بخشند و آن را رند می‌کنند، مطرح کردن و بازگرداندن واحد 100 ریالی کاری عبث است.  با توجه به روند تورم عمومی در کشور و ‌واقعیات اقتصادی و سطح عمومی قیمت‌ها به‌نظر می‌رسد به چرخه آوردن واحد پولی یک ریال جدید (معادل 100 ریال فعلی) نتواند در مبادلات روزمره مردم به کار گرفته شود زیرا هیچ کالایی با آن قیمت در بازار نیست.  امروزه تقریبا 1000 ریالی را می‌توان کوچک‌ترین واحد پولی مورد معامله مردم به حساب آورد. بنابراین بهتر است به‌جای ریال جدید 100 ریالی به فکر ریال جدید 1000 ریالی بود که با واقعیت روزمره تطبیق بیشتری دارد. از آنجا که واحد بزرگ‌تر پیشنهادی در لایحه (تومان) معادل 10000 ریال است که شامل 100 ریال جدید است، لذا می‌توان واحد جزء تومان را به جای 100 واحد 100 ریالی، 10 واحد 1000 ریالی قرار داد که با واقعیات تطبیق بیشتری دارد.

در چنین صورتی حذف صفرهای انجام شده می‌تواند با واقعیت روزمره ارزش پول تطبیق بیشتری داشته باشد، هرچند بحث هزینه‌های آن و زمان مناسب انجام این کار هنوز باقی است. نکته دیگر هزینه چاپ اسکناس و مسکوک است که در اغلب موارد هزینه چاپ اسکناس از ارزش اسکناس چاپ شده و ارزش فلز به‌کار رفته در سکه از ارزش آن بیشتر بوده که هزینه‌های دولت را بسیار افزایش می‌دهد؛ بنابراین لازم است تمهیدی اندیشیده شود تا هزینه‌های چاپ اسکناس و ضرب مسکوک از ارزش اسمی آنها فزون‌تر نشود.