شرایط لازم برای فرد اهداکننده
اهدای کلیه عملی انسانی و خداپسندانه است و فرد اهدا کننده در صورت سلامت کلیه، زندگی عادی و طول عمر طبیعی خواهد داشت. لذا قبل از اهدا، سلامت هر دو کلیه با آزمایش‌های پزشکی دقیق مشخص می‌گردد. در صورت وجود بیماری در یکی از کلیه‌ها، فرد مجاز به اهدای کلیه نیست.
علاوه بر این، آزمایش‌های بافتی مخصوصی به صورت مواجه نمودن بافت‌های‌دهنده و گیرنده کلیه قبل از پیوند انجام خواهد شد. این آزمایش‌ها میزان احتمال رد کلیه پیوندی از بدن گیرنده را مشخص می‌کند. در صورتی که عدم همخوانی بافتی بین گیرنده و دهنده کلیه قبل از عمل مشخص شود، جراحی پیوند انجام نخواهد شد.
مراقبت‌های پس از اهدا
فرد اهداکننده بهتر است از فعالیت‌های ورزشی که احتمال ضربه مستقیم به پهلو در آنها وجود دارد، مثل ورزش‌های رزمی و فوتبال حرفه‌ای، پرهیز کند. همچنین، در صورت بروز هر گونه علامت ادراری به پزشک مراجعه نماید تا تنها کلیه فرد در صورت وجود عفونت یا بیماری دیگری فورا درمان شده و از آسیب محفوظ بماند.
شرایط لازم برای فرد گیرنده
فردی که پیوند کلیه شده است، برای پیشگیری از پس زدن پیوند، باید به طور دائم داروهای ضعیف کننده سیستم ایمنی مصرف کند. به همین علت بیماری‌های عفونی وفرصت طلب در این افراد شایع ترند و اصولا افراد ضعیف و کسانی که بیماری‌های عفونی درمان‌نشده دارند گزینه مناسبی برای پیوند کلیه نیستند.
شرایط کلی فرد گیرنده پیوند عبارتند از
- نباید خیلی چاق باشد.
- بیماری قلبی جدی نداشته باشد.
- عفونت نداشته باشد.
- به مواد مخدر اعتیاد نداشته باشد.
- مبتلا به بدخیمی و سرطان نباشد.
گیرنده پیوند باید برای انجام آزمایش‌های مرتب بعد از پیوند، مصرف مرتب داروهای پیوند و رعایت رژیم غذایی توصیه‌شده احساس مسوولیت کامل داشته باشد.
عمل جراحی پیوند کلیه
عمل جراحی پیوند کلیه نیازمند گروه جراحی مجرب، گروه پزشکان متخصص، مراقبت‌های قبل و بعد از عمل و گروه پرستاری باتجربه می‌باشد. بنابراین، تنها در مراکزی که برای این منظور تجهیز شده‌اند، قابل انجام است. قبل از پیوند، کلیه به همراه عروق و حالب از بدن فرد اهداکننده با عمل جراحی بیرون آورده می‌شود. برای زنده ماندن و جلوگیری از آسیب سلول‌های بافتی، کلیه سریعا در محلول یخ‌زده مخصوصی قرار داده و در اسرع وقت عمل پیوند به فرد بیمار انجام می‌شود.
کلیه پیوندی در ناحیه راست یا چپ لگن قرار می‌گیرد و پیوند با عروق لگنی انجام خواهد شد. بنابراین، معمولا نیاز به در آوردن کلیه‌های نارسای بیمار نیست. به طور طبیعی سیستم ایمنی بدن انسان در برابر بافت‌های جدید و پیوندشده از افراد دیگر واکنش نشان می‌دهد؛ به این صورت که گلبول‌های سفید بدن فرد گیرنده، بافت‌های پیوندی را غریبه تلقی کرده و در نهایت باعث از بین رفتن حیات بافت پیوندی و یا به اصطلاح رد پیوند می‌شوند.
برای جلوگیری از این اتفاق، بعد از پیوند کلیه باید از داروهای ضعیف‌کننده سیستم ایمنی استفاده شود تا احتمال رد پیوند کاهش یابد. از طرفی، استفاده از این داروها بدن را مقابل عفونت‌ها ضعیف می‌کند و بیماری‌های عفونی ساده می‌توانند تظاهرات شدیدی در این افراد ایجاد کنند. همچنین، به علت نقش سیستم ایمنی در کنترل بیماری‌های بدخیم، این افراد بیشتر مستعد ابتلا به بدخیمی هستند.
با وجود داروهای جدیدی که مانع پس زدن کلیه پیوندی می‌شوند، کارکرد کلیه‌های پیوندی به بیشتر از 10 الی 15 سال رسیده است. متاسفانه، هزینه داروهای پس از پیوند بالاست و علی‌رغم حمایت سازمان‌های بیمه‌گر و موسسات خیریه، بیمار باید استطاعت مالی پرداخت قسمتی از هزینه‌های دارو و درمان را داشته باشد.
کلام آخر
کنترل مناسب بیماری‌های شایع دیابت قندی و فشار خون بالا از ایجاد نارسایی کلیه جلوگیری می‌کند. در صورت وجود هر گونه علامت ادراری و یا تغییر در حجم و اندازه ادرار، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود. در صورت ایجاد نارسایی مزمن کلیه، روش‌های درمانی شامل دیالیز خونی، دیالیز صفاقی و پیوند کلیه است.
پیوند کلیه فرد را از وابستگی به دستگاه دیالیز نجات می‌دهد و زندگی راحت‌تر و طبیعی‌تری را برای او به ارمغان می‌آورد. با این وجود، این افراد نیازمند مصرف مداوم داروهای پیوندی و مراقبت دائم از نظر ابتلا به بیماری‌های عفونی می‌باشند.
برای خواندن بخش اول- نارسایی مزمن کلیه و روش‌های درمانی- اینجا کلیک کنید.
