دکتر ایرج خسرونیا؛ متخصص بیماری‌های داخلی
در سال‌های اخیر شیوه زندگی مردم کاملا دگرگون شده است. محیط کار نیز با تغییری اساسی همراه بوده و به میزان قابل توجهی صنعتی شده است. این تغییرات باعث شده ما انسان‌ها بیش از پیش پشت میزنشین شویم. این درحالیست که همه چیز به میزان بسیار زیادی سریع شده است.
تا قبل از این سریع‌ترین چیزی که قابل تصور بود اسب تیزپایی بود که حدودا 80 کیلومتر در ساعت به تاخت می‌فت اما امروزه هواپیما و موشک‌های تیزرویی وجود دارند که سرعتشان به بیش از 1000 کیلومتر در ساعت می‌رسد. آیا این افزایش سرعت باعث افزایش استرس و تنش نمی‌شود؟
پاسخ این پرسش را باید در کشفیات محققان جستجو کرد. امروزه بسیاری از محققان بر این باورند این تغییرات را باید عامل اصلی افزایش شیوع سندرم روده تحریک‌پذیر دانست. از آنجایی که این بیماری در غالب موارد درمان قطعی ندارد بر آن شدیم که آن را با هم مرور کنیم.
اپیدمیولوژی
20 درصد اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها IBS دارند اما این رقم در ایران بین 20 تا 30 درصد است که اکثریت آنها را زنان جوان تشکیل می‌دهند. اغلب آنها بین 1 تا 3 سال درگیر بیماری بوده و درمان‌های متعددی گرفته‌اند.
اتیولوژی
IBS یک بیماری عملکردی است و هیچ گونه علایم ارگانیک، ساختمانی و شیمیایی و یا عفونی ندارد. اختلال اساسی در این بیماری اختلال حسی- حرکتی سیستم عصبی است.که منجر به اختلال عملکرد دستگاه گوارش، دردهای غیرقلبی قفسه صدری، دیس پپسی غیر اولسری و اختلالات ترشحی مجاری صفراوی می‌شود. IBS را اغلب ناشی از تغییر حرکات روده بزرگ می‌دانند البته اختلال در حرکات دودی روده کوچک نیز در برخی از بیماران گزارش شده است.
مهم‌ترین یافته پایدار در بیماران تغییر حس دریافتی احشایی است. به صورت تجربی اگر بالونی در روده بزرگ قرار دهیم با وارد کردن هوا داخل بالن دردی ایجاد می‌شود که در بیماران مبتلا به IBS این درد شدیدتر خواهدبود. این آزمایش ثابت می‌کند که آستانه درد در روده‌های مبتلایان پایین‌تر است.
عوامل روانی- اجتماعی نقش مهمی را در پاتوفیزیولوژی این بیماری بازی می‌کنند و 70 درصد بزرگسال مبتلا به IBS دچار مشکلات روانی هستند که از جمله این بیماری‌ها می‌توان به اختلالات شخصیتی، اضطراب، افسردگی و هیستریک اشاره کرد. هنوزمعلوم نیست که هنگامی‌که این بیماران علایم شدیدی را بیان می‌کنند شدت علایم از اختلال روانی ناشی شده است یا این که این علایم هم مانند همان علایم در دیگر افراد مبتلا به IBS است.
علایم بالینی
دردهای شکمی، اسهال، یبوست متناوب، احساس نفخ شدید، دفع موکوس همراه با مدفوع. درد شکم و تغییر در عادات و حالت مزاج علایم غیر اختصاصی و شایعی هستند. تشخیص IBS بر مبنای شرح حال دقیق بیمار است و بررسی ویژه آزمایشگاهی جهت رد دیگر بیماری‌ها و اختلالات انجام می‌گیرد.
در صورت وجود علایم عضوی مانند خونریزی از رکتوم، اسهال خونی، مدفوع چرب و کاهش وزن باید بررسی دقیق‌تری انجام شود. گاهی اوقات علایم دیگری به علایم اصلی IBS ارجحیت دارد.که این هم‌پوشانی اختلالات دستگاه گوارش مانند سوء‌هاضمه بدون زخم، دیسفاژی واختلال در اسفنکر oddi ممکن است مدتی تشخیص IBSرا به تاخیر بیاندازد.
بیماران ممکن است به فیبرومیالژی سندروم خستگی مزمن ، انواع میگرن و یا مثانه تحریک‌پذیر نیز مبتلا شوند. معاینه فیزیکی دربیماران IBS معمولا هیچ کمکی به تشخیص نمی‌کند. حساسیت شکمی‌اغلب در LLQ وجود دارد. باشد اما وجود توده‌های شکمی، بزرگی طحال و کبد و آزمایش مثبت خون درمدفوع ارتباطی با IBS ندارد...
برای خواندن بخش دوم- IBS ارمغان استرس- اینجا کلیک کنید.
