ماجرای تکلیف بیشتر از توان بانکی از قوانین بالادستی مانند قانون حمایت ازخانواده و جوانی جمعیت و قانون جهش تولید مسکن آغاز شد. با استناد به تبصره 16 لایحه بودجه، بانکها ملزم شدند تا نه تنها سقف وام ازدواج را افزایش دهند بلکه مکلف شدند تا از محل 50درصد منابع قرضالحسنه و منابع داخلی بانکی، تسهیلات متعددی برای وام ودیعه و موضوعات مرتبط با ازدواج و فرزندآوری را نیز تامین کنند. این درحالی است که بانکها تا پیش از این تعهدات دیگری در همین راستا را عهدهدار بودند و بنا به اطلاعات موجود از نامه صالح آبادی، تکالیف بانکها در تلفیق نسبت به تکالیف امسال بانکی دو برابر شده و مجبورکردن بانکها به تعهدات بیشتر باعث میشود تورم درکشور بیشتر شود. هر چند مجلس تبصره 16 را برای بررسی و بازبینی به تلفیق ارجاع داد و تلفیق نیز تحت شرایط سقف تعهدات بانکی را 90هزار میلیارد تومان کاهش داد اما دولت میتواند سال آتی مدعی شود به دلیل کاهش منابع نتوانسته است قوانین بالادستی را به درستی اجرا کند.
تخفیف 25درصدی مشمولان با همسر ایرانی
کمیسیون تلفیق همچنین مصوبه مشمولان مقیم خارج را نیز اصلاح کرد. بر اساس مصوبه قبلی تلفیق، مشمولان مقیم خارج میتوانستند با پرداخت 15هزاریورو خدمت دوران سربازی خود را بخرند. تلفیق برای این مصوبه یک تبصره قائل شد. به این شکل که اگر مشمول دوران سربازی مقیم خارج از همسر ایرانی خود دو فرزند داشته باشد 25درصد تخفیف میگیرد. به گفته زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق، مشمولان نظام وظیفه عمومی مقیم خارج از کشور که حداقل پنج سال از زمان فراخوان آنها به خدمت وظیفه عمومی گذشته باشد، با رعایت اصل 110 قانون اساسی میتوانند با پرداخت معادل ریالی 15 هزاریورو، کارت معافیت از خدمت سربازی دریافت کنند.
معافیت رایگان مشمولان دارای دو فرزند
زارع همچنین درباره مشمولان غایب و غیرغایب نیز اعلام کرده است که با رعایت 110 قانون اساسی و در راستای توجه به امر مقدس استحکام خانواده و تشویق به فرزندآوری، مشمولان غایب و غیرغایب متأهل دارای دو فرزند و بیشتر که بالای 30 سال سن دارند، از انجام خدمت وظیفه عمومی به صورت رایگان معاف میشوند. تبصره 6 لایحه بودجه که به موضوع مالیاتها و عوارض میپردازد نیز اصلاحاتی در بخشهای مالیات املاک لوکس، مالیات حقوق هنرمندان، مالیات سیگار، مالیات آموزشگاههای کنکور و ناشران کمک درسی، مالیات واردکنندگان آمبولانس و مالیات کارگاههای تولید آسیب دیده از کرونا داشت.
معافیت مالیاتی هنرمندان
زارع همچنین از تصویب شیوه محاسبه مالیات فعالیتهای هنری در کمیسیون تلفیق خبرداد و تاکید کرد که براین اساس هنرمندان و فعالان هنری از جمله بازیگران تا سقف 200میلیون تومان درآمد سالانه معاف از مالیات هستند و درآمدهای بیشتر از این رقم مشمول مالیات میشود. به گفته سخنگوی کمیسیون تلفیق در متن این مصوبه آمده است: معافیت مالیاتی فعالیتهای هنری از قبیل هنرپیشگان، موضوع بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم صرفا تا سقف 200میلیارد تومان در سال قابل اعمال است و بیشتر از آن حسب مورد به نرخ ماده105 یا ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم مشمول مالیات میشود.
تعیین مالیات بر املاک لوکس
زارع افزود: همچنین درباره مالیات بر خانههای لوکس هم مصوبه صحن برقرار است که طبق آن، واحدهای مسکونی و باغویلاهایی که ارزش آنها با احتساب عرصه و عیان بیش از 150میلیارد ریال باشد مشمول مالیات به میزان 2 در هزار میشود. بنابراین مصوبه اخیر کمیسیون تلفیق در این باره حذف میشود و همان مصوبه صحن ملاک خواهد بود. تلفیق که درمصوبه قبلی کف مالیات بر املاک لوکس را 20میلیارد تومان تعیین کرده بود و صحن علنی نیز با آن رقم مخالفت کرده بود، مصوبه خود را اصلاح کرد. بر این اساس مالیات دارندگان واحدهای مسکونی و باغویلاهای گرانقیمت (با احتساب عرصه واعیان) با مجموع ارزش روز معادل 15میلیارد تومان شده است. مالیات املاک لوکسی که ارزش روز آنها بیشتر از 15میلیارد تومان باشد دو درهزار تعیین شد. همچنین بنا به مصوبه تلفیق، مناطق آزاد تجاری- صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی مشابه سرزمین اصلی در سال آتی مشمول پرداخت مالیات ارزش افزوده (وی.اِی.تی) خواهند بود. همچنین واحدهای مسکونی و باغویلاهای درحال ساخت، مشمول این مالیات نمیشوند. این مالیات برعهده شخصی است که در ابتدای سال 1401 مالک واحدهای مسکونی و باغویلاهای مذکور خواهد بود. از سوی دیگر با استناد به بند الحاقی 4 این تبصره ازلایحه بودجه، شهرداریهای شهرهای بالای 500هزار نفر جمعیت موظفند بابت صدور هرفقره پروانه ساختمانی اعم از مسکونی، صنعتی و تجاری، معادل مبلغ 2درصد مازاد بر عوارض شهرداری مربوطه از متقاضیان پروانه وصول و به حساب درآمد عمومی نزد خزانهداری کل کشور واریز کنند.
کاهش مالیات سیگار
هرچند اخذ مالیات مضاعف از خردهفروشی سیگار در صحن علنی رای نیاورد، اما نرخی که تلفیق برای مالیات مضاعف تعیین کرده بود بالا بود و نمایندگان با این استدلال که قیمت سیگار به طور تصاعدی گران خواهد شد، قاچاق سیگار افزایش خواهد یافت و تولیدکنندگان سیگار نیز زیان خواهند دید، این مصوبه را برای اصلاح به تلفیق برگشت دادند. به گفته رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق، از ابتدای سال 1401 به قیمت خردهفروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ 120تومان، سیگار تولید داخل با نشان بینالمللی مبلغ 600 تومان، هر نخ سیگار وارداتی مبلغ 1100 تومان و هر بسته 50 گرمی تنباکوی قلیان داخلی 15هزار تومان و هر بسته تنباکوی وارداتی نیز 30 هزارتومان به عنوان عوارض اضافه میشود. تلفیق همچنین معافیت مالیاتی فعالیتهای مربوط به انتشارات کمک درسی را نیز حذف کرد. از سوی دیگر بنا به اصلاحیه تلفیق و برای حمایت از تولید و صاحبان کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا، واحدهای صنفی با درآمد مشمول مالیات کمتر از 100میلیون تومان در سال 1400 علاوه بر معافیتهای قانونی و بخشودگی و مشوقهای مالیاتی، برای مالیات بر عملکرد سال 1400 از پنج واحددرصد بخشودگی از نرخ مالیاتی برخوردار میشوند. همچنین واردات خودروی آمبولانس توسط سازمان اورژانس کشور از پرداخت حقوق ورودی و عوارض گمرکی معاف است. از سوی دیگر تلفیق در بازنگری مصوبه پیشین خود، معافیتهای مالیاتی موسسات کنکور دانشگاهها اعم از کنکور سراسری و کنکورهای تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) راحذف کرد.
معافیت مالیاتی پزشکان و معلمان
با استناد به جزء 2 پیوست شده به تبصره 12 لایحه بودجه، میزان مالیات اعضای هیات علمی بالینی تمام وقت جغرافیایی و نیز پزشکان متخصص و فوق تخصص بالینی تمام وقت جغرافیایی شاغل در بخشهای دولتی، معادل 10 درمشمول پرداخت مالیات موضوع این صد از حقوق و مزایا تعیین شد. تبصره 12 لایحه بودجه به حقوق و دستمزد مربوط میشود. تلفیق دو جزء به این تبصره پیوست کرده است. جزء اول این تبصره میزان معافیت مالیاتی پزشکان عمومی، متخصص و فوق تخصص، فرهنگیان، شاغل در مناطق محروم را مشخص میکند. بنا به مصوبه تلفیق، حقوق و دستمزد سالانه افراد مشمول این تبصره، تا سقف 240میلیون تومان از مالیات معاف است.