ارزآوران و ارزبران 1400 معرفی شدند. گزارش سازمان توسعه تجارت از 20 قلم عمده کالاهای وارداتی و صادراتی سال‌گذشته نشان می‌دهد در بخش صادرات 20 کالای نخست بیش از نیمی از ارزش صادرات در سال1400 را به خود اختصاص داده‌اند و در بخش واردات هم 20 کالای عمده بیش از 40درصد ارزش واردات را از آن خود کرده‌اند. مقایسه این آمارها با آمار تجارت سال99 حکایت از ورود برخی از کالاها به لیست صادراتی دارد. این کالاها در سال99 جزو کالاهای منتخب تجاری نبوده‌اند. این موضوع بیانگر آن است که یا بازارهای جدید برای کالاهای ایرانی کشف شده یا نیاز کشورهای هدف به کالاهای ایرانی افزایش یافته است.
از سوی دیگر، در لیست کالاهای ارزبر نیز جابه‌جایی‌هایی را شاهد بودیم که نشان می‌دهد نیازهای ضروری کشور در اولویت واردات قرار گرفته است. مابقی کالاهای وارداتی و صادراتی نیز با تغییر رتبه روبه‌رو بوده‌اند. کالاهای جدیدالورود به لیست اقلام برتر صادراتی سال1400 را «گاز طبیعی»، «قیرنفت»، «سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به‌جز بنزین» و «بنزین» تشکیل می‌دهند. همچنین جدیدالورودها به لیست اقلام عمده وارداتی نیز شامل «واکسن‌های پزشکی»، «سایر پارچه‌های تار و پودباف از نخ رشته‌ای سنتتیک» و «سایر دارو با منشأ طبیعی مورد‌استفاده دامپزشکی» است. ارزش کالاهای «اوره حتی به‌صورت محلول در آب»، «سایر محصولات نیمه‌تمام از آهن یا فولاد غیرممزوج»، «آلومینیوم به‌صورت کارنشده، غیرممزوج»، «کاتد و قطعات کاتد از مس تصفیه‌شده» و «بوتان مایع شده» بیشترین افزایش را در بین 20 قلم عمده صادراتی داشته‌اند. همچنین در بخش واردات «تراکتورهای جاده‌ای برای نیمه‌تریلرها»، «واکسن‌ها برای پزشکی»، «گندم معمولی»، «سایر پارچه‌های تار و پودباف از نخ رشته سنتتیک» و «روغن سویا، حتی صمغ‌گرفته» بیشترین رشد ارزشی را نسبت به سال99 تجربه کرده‌اند.
20 کالای عمده صادراتی
بر اساس گزارش سازمان توسعه تجارت، 20 کالای نخست صادراتی در مجموع ارزشی معادل 28میلیارد و 376میلیون دلار داشته و وزن آنها نیز به 63میلیون و 829هزار تن می‌رسد. این 20 قلم از نظر وزنی رشد 13درصدی و از نظر ارزشی افزایش 48درصدی داشته‌اند. از میان این 20 کالا، دو کالا با افت ارزشی و 7 قلم کالا با کاهش وزنی روبه‌رو بوده‌اند. بیشترین ارزش صادرات در سال‌گذشته مربوط به «گاز طبیعی» بوده است. 4میلیارد و 875میلیون دلار از این کالا به کشورهای هدف صادر شده است که از نظر ارزشی رشد 84درصدی و سهم 10درصدی را به خود اختصاص داده است. صادرات این کالا به لحاظ وزنی هم افزایش 91درصدی را نسبت به مدت مشابه سال99 داشته است. «متانول» به‌عنوان دومین کالای صادراتی در سال1400 است که ارزش صادرات آن 2میلیارد و 200میلیون دلار و سهم ارزشی آن نیز 5/ 4درصد است. رشد 87درصدی ارزشی و 4درصدی وزنی نیز در کارنامه صادرات این کالا به چشم می‌خورد. «پلی‌اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص کمتر از 94 درصد» با ارزش 2میلیارد و 74میلیون دلار و سهم ارزشی 3/ 4درصد در رده سوم قرار گرفته است. این کالا از نظر ارزشی افزایش 42درصدی و از لحاظ وزنی رشد یک‌درصدی داشته است. «پروپان مایع‌شده» هم در سال‌گذشته صادراتی معادل یک‌میلیارد و 908میلیون دلار داشته که سهم صادرات آن از کل صادرات 1400 به 9/ 3درصد می‌رسد. صدور این کالا در سال‌گذشته نسبت به سال99 رشد وزنی و ارزشی 30درصدی و 96درصدی داشته است. صادرات «اوره حتی به‌صورت محلول در آب» در سال‌گذشته با رشد ارزشی 156درصدی نسبت به سال99 روبه‌رو بوده و ارزش آن به یک‌میلیارد و 807میلیون دلار رسیده و سهم ارزشی آن نیز 7/ 3درصد است. صدور این کالا از نظر وزنی هم یک‌درصد افزایش داشته است. «شمش از آهن و فولاد غیرممزوج» با ارزش یک‌میلیارد و 715میلیون دلار، سهم ارزشی 5/ 3درصدی و رشد ارزشی 82درصدی نسبت به مدت مشابه سال99، ششمین کالای صادراتی سال‌گذشته است. صادرات «سایر محصولات نیمه‌تمام از آهن یا فولاد غیرممزوج» هم دارای ارزشی معادل یک‌میلیارد و 703میلیون دلار، سهم ارزشی 5/ 3درصدی و رشد ارزشی 151درصدی نسبت به سال99 است. «کاتد و قطعات کاتد از مس تصفیه‌شده» که هشتمین کالای صادراتی است نیز دارای ارزشی معادل یک‌میلیارد و 550میلیون دلار، سهم ارزشی 2/ 3درصدی و رشد ارزشی 116درصدی نسبت به سال‌قبل است. صادرات «قیر نفت» در سال‌گذشته ارزآوری یک‌میلیارد و 430میلیون دلاری داشته و سهم 9/ 2درصدی از کل صادرات 1400 را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات این کالا نسبت به سال99 رشد 73درصدی داشته است. «میله‌های آهنی یا فولادی» با ارزش صادرات یک‌میلیارد و 284میلیون دلاری و سهم ارزشی 6/ 2درصدی، دهمین کالای عمده صادراتی 1400 است. ارزش صادرات این کالا نسبت به سال99، معادل 99درصد رشد داشته است. «بوتان مایع‌شده» دارای سهم ارزشی 4/ 2درصدی و رشد ارزشی 109درصدی بوده، «پلی‌اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص 94درصد یا بیشتر» سهم ارزشی 1/ 2درصدی و افزایش ارزش 16درصدی داشته، «سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به‌جز بنزین» هم با 8درصد رشد ارزشی نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته، سهم 9/ 1درصدی را از کل صادرات 1400 به خود اختصاص داده است. «محصولات نیمه‌تمام از آهن یا فولاد غیرممزوج» با سهم ارزشی 7/ 1درصد و رشد ارزشی 8 درصد، چهاردهمین محصول صادراتی و «سایر فرآورده‌های غیرمذکور دارای 70درصد وزنی یا بیشتر نفت و روغن‌های معدنی قیری» با سهم ارزشی 6/ 1درصدی و رشد ارزشی 95درصدی پانزدهمین کالای عمده صادراتی در سال1400 است. سهم «بنزین» از کل ارزش صادرات 5/ 1درصد، سهم «پسته‌ها با پوست تازه یا خشک» 4/ 1درصد، سهم «آلومینیوم به‌صورت کار نشده غیرممزوج» 3/ 1درصد، سهم «اتیلن‌گلیکول» 2/ 1درصد و سهم «روی غیرممزوج» نیز 1/ 1درصد از کل ارزش صادرات 1400 است.
20 قلم کالای عمده وارداتی
این گزارش حاکی از آن است که 20 قلم نخست صادراتی وزنی معادل 29میلیون و 195هزار تن و ارزشی معادل 21میلیارد و 509میلیون دلار داشته است. سهم این 20 کالا از کل ارزش واردات به 6/ 40درصد می‌رسد. در مجموع ارزش و وزن کالاهای مذکور افزایش 89درصدی و 49درصدی را نسبت به سال99 در کارنامه عملکرد خود به ثبت رسانده‌اند. از میان 20 کالای عمده وارداتی، 2 کالای برنج نیمه‌سفید‌شده و الکترودهای زغالی برای کوره‌ها از نظر ارزشی نسبت به سال‌گذشته افت داشته‌اند. همچنین واردات ذرت دامی، برنج نیمه سفید شده و ماژول نمایشگر متشکل از صفحه، کاهش وزنی را نسبت به سال99 تجربه کرده‌اند. بیشترین واردات در سال1400 مربوط به «گوشی تلفن همراه» است. واردات این کالا ارزشی معادل 4میلیارد و 162میلیون دلار داشته که سهم 9/ 7درصدی را از کل ارزش واردات 1400 به خود اختصاص داده است. رشد 71درصدی ارزشی و افزایش 22درصدی وزنی نسبت به سال99 نیز حاصل واردات گوشی تلفن‌همراه در سال‌گذشته است. واردات «ذرت دامی» در سال1400 ارزشی معادل 3میلیارد و 366میلیون دلار داشته است. سهم این کالا از کل واردات سال‌گذشته 4/ 6درصدی بوده و از نظر وزنی افت یک‌درصدی و از نظر ارزشی رشد 34درصدی داشته است. «گندم معمولی» نیز سال‌گذشته وارداتی معادل 2میلیارد و 487میلیون دلار داشته که نسبت به سال99 با رشد 1040درصدی ارزشی همراه بوده است. سهم 7/ 4درصدی ارزش از کل ارزش واردات 1400 مربوط به این کالاست. همچنین وزن گندم وارد شده به کشور نسبت به سال99 با رشد 815درصدی روبه‌رو بوده است. ارزش واردات «دانه سویا تراریخته» در سال‌گذشته معادل یک‌میلیارد و 413میلیون دلار بوده که سهم ارزشی آن به 7/ 2درصد می‌رسد. واردات این کالا نسبت به سال99 از نظر ارزشی رشد 99درصدی و از لحاظ وزنی افزایش 55درصدی داشته است. «روغن‌های دانه آفتابگردان و روغن گلرنگ» به‌عنوان پنجمین کالای وارداتی نیز توانسته است در سال1400 سهم 6/ 2درصدی را به خود اختصاص دهد. ارزش واردات این کالا در سال‌گذشته به یک‌میلیارد و 358میلیون دلار می‌رسد، ضمن اینکه رشد وزنی کالای مذکور 57درصد و رشد ارزشی آن نیز 154درصد نسبت به سال99 است. «واردات کنجاله» در سال‌گذشته یک‌میلیارد و 274میلیون دلار ارزبری داشته و سهم ارزشی آن به 4/ 2درصد می‌رسد. رشد ارزشی واردات این کالا نسبت به سال99 معادل 60درصد است. در سال‌گذشته یک‌میلیارد و 5میلیون دلار «جو به استثنای بذر» وارد شده و این کالا را در رده هفتم کالاهای عمده وارداتی قرار داده است. سهم ارزشی جو از کل ارزش واردات 1400 به 9/ 1درصد می‌رسد و رشد ارزشی آن نیز 116درصد است. «تراکتورهای جاده‌ای برای نیمه‌تریلرها» بیشترین رشد واردات در سال‌گذشته را به خود اختصاص داده‌اند. ارزش این کالای وارداتی در سال‌گذشته 976میلیون دلار و سهم ارزشی آن 8/ 1درصد است. «روغن خام سویا حتی صمغ گرفته» ارزبری 705میلیون دلاری داشته و سهم ارزشی آن نیز 3/ 1درصد است. همچنین 222درصد افزایش ارزش واردات این کالا نسبت به سال99 بوده است. واردات «واکسن‌ها برای پزشکی» دارای ارزش 667میلیون دلاری بوده و سهم ارزشی آن از کل واردات سال‌گذشته به 3/ 1درصد می‌رسد. همچنین واردات این کالا نسبت به سال99 رشد 1221درصدی داشته است. این کالا دهمین کالای عمده وارداتی سال1400 است. «شکر تصفیه‌نشده» دارای سهم ارزشی یک‌درصدی از کل ارزش واردات و رشد ارزشی 47درصدی نسبت به سال99 واردات بوده، «RBD پالم اویل» هم سهم یک‌درصدی در ارزش واردات داشته و ارزش آن هم رشد 74درصدی را نسبت به سال99 تجربه کرده است. «سایر پارچه‌های تار و پودباف از نخ رشته‌های سنتتیک» هم با سهم ارزشی 9/ 0درصدی و رشد ارزشی 277درصدی نسبت به سال99 در رده سیزدهم کالاهای عمده وارداتی قرار گرفته است. «برنج نیمه‌سفید‌شده» نیز دارای سهم ارزشی 8/ 0درصدی از کل واردات بوده و ارزش آن هم نسبت به سال99 افت 56درصدی داشته است. پانزدهمین کالای عمده وارداتی در سال1400 نیز «موز سبز تازه یا خشک شده» است. این کالا سهم 8/ 0درصدی از کل ارزش واردات دارد. همچنین رشد 57درصدی ارزش واردات نسبت به سال99 در کارنامه عملکرد این کالا ثبت‌شده است. «قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری»، «چای سیاه» و «الکترودهای زغالی برای کوره‌ها» هریک سهم 7/ 0درصدی را از کل ارزش واردات 1400 در اختیار دارند. «ماژول نمایشگر متشکل از صفحه» و «سایر دارو با منشأ طبیعی مورد‌استفاده دامپزشکی» نیز هر کدام دارای سهم 6/ 0درصدی از کل ارزش واردات هستند.
