تلاطم بازار سهام در خرداد

بررسی بازدهی صنایع در دوره 31روزه خرداد نشان می‌دهد که صنایع کوچکی همچون چوب، کاشی‌‌‌وسرامیک و قندوشکری‌‌‌ها در قعر جدول قرار گرفتند؛ چرا که این صنایع در ماه‌‌‌های اخیر با نسبت قیمت به سود بسیار بالایی در حال معامله بودند و فعالان انتظار داشتند که با اصلاح قیمت همراه شوند که این اتفاق در سومین ماه سال رقم خورد. میانگین بازدهی 51گروه بازار سهام در خردادماه منفی 5درصد به ثبت رسید که از مجموع این 51گروه، تنها 7گروه بازدهی تجمیعی مثبتی را به‌‌‌ثبت رساندند و 44گروه دیگر آخرین ماه فصل بهار را با بازدهی منفی پشت سر گذاشتند. در صدر بازدهی‌‌‌ها نام چهار گروه محصولات لبنی، سیمان، بیمه و لوازم‌خانگی به چشم می‌‌‌خورد و چهار صنعت چوب، کاشی‌وسرامیک، فعالیت‌‌‌های مرتبط با اوراق بهادار و شکر هم در انتهای جدول بازدهی جای گرفتند.

محصولات لبنی در صدر بازدهی خرداد

ارزیابی بازدهی صنایع بورسی نشان می‌دهد که صنعت لبنیات در سومین ماه سال توانسته است با کسب بازدهی 10درصد، بیشترین میزان رشد را تجربه کند. در میان 11شرکت بورسی که تحت عنوان گروه محصولات لبنی دسته‌‌‌بندی می‌‌‌شوند، شرکت «غگلپا» با ثبت بازدهی 50درصدی خود بیشترین میزان رشد را در میان هم‌‌‌گروهی‌‌‌ها تجربه کرده است. یکی از دلایل رشد خوب این گروه با وجود جو منفی بازار، به عرضه‌‌‌اولیه شرکت مهم این صنعت یعنی «عالیس» بازمی‌گردد که موجب جو مثبت در کلیت این گروه شد. دومین عامل افزایش جو مثبت این گروه به رشد 30درصدی نرخ محصولاتی بازمی‌گردد که اسیر نرخ‌‌‌گذاری دستوری نبودند. البته ستاد تنظیم بازار هنوز به چهار محصول پرفروش این صنعت یعنی پنیر 400گرمی، شیر بطری 900گرمی، شیر نایلونی 900گرمی و ماست ساده 5/ 2کیلوگرمی، باوجود افزایش 25درصدی شیرخام (از 12 به 15هزار تومان) اجازه افزایش قیمت نداده است. فعالان بازار انتظار دارند این افزایش نرخ به‌‌‌زودی صورت بگیرد و به‌‌‌همین خاطر استقبال از شرکت‌های این صنعت افزایش یافته است.

افزایش تقاضای سیمان در فصل بهار

دومین گروه بورسی که با استقبال بالای سهامداران در خرداد مواجه شد، گروه سیمانی‌‌‌ها بود. مجموعا سهم‌‌‌های فعال در این صنعت در 31روز اخیر بازدهی 9درصدی را نصیب سهامداران خود کردند. بیشترین بازدهی این صنعت مربوط به شرکت «سقاین» با ثبت بازدهی 61درصدی بود. از آنجا که در سال‌های اخیر معمولا شرکت‌های سیمانی در خرداد به‌‌‌دلیل افزایش ساخت‌‌‌وساز و در نتیجه رشد تقاضا با افزایش نرخ فروش همراه بوده‌‌‌اند، به همین دلیل از آغاز سال 1402، فعالان بازار انتظار افزایش نرخ فروش سیمان در بورس‌کالا را داشتند. در سال‌های گذشته شرکت‌های این صنعت با افزایش تقاضا در فصل تابستان، موجودی انبار خود را به بازار عرضه می‌‌‌کردند و موجب تعدیل قیمت می‌‌‌شدند. اما از آنجا که در جاری کشور با تورم بالایی مواجه است، شرکت‌های سیمانی موجودی انبار خود را تا قبل از افزایش نرخ روانه بازار نخواهند کرد.

سود 4هزار میلیاردی لوازم‌خانگی

یکی از صنایع پیشتاز بازدهی در خردادماه، صنعت لوازم‌خانگی بود. مجموع بازدهی کسب‌شده در این صنعت به‌‌‌میزان 3درصد بود که بیشترین میزان بازدهی را شرکت «لازما» با ثبت عدد 22درصد نصیب سهامداران خود کرد. عمده دلیل افزایش یکباره اقبال سهامداران به این گروه از بازار سرمایه را می‌‌‌توان عملکرد خوب سالانه این صنعت دانست. براساس صورت‌های مالی 1401، این صنعت در مدت مذکور توانسته است درآمد 24هزار و 778میلیارد تومانی را در کنار سود 4هزار و 137میلیارد تومانی و حاشیه سود خالص 17درصدی به ثبت برساند. این گزارش بسیار خوب شرکت‌های تولیدکننده لوازم‌خانگی، اشتیاق سرمایه‌گذاران به خرید سهام شرکت‌های لوازم‌خانگی را برانگیخت و توانست این صنعت را به جایگاه چهارم بیشترین بازدهی خردادماه برساند.

تجارت 5میلیارد دلاری ایران و چین

از دیگر گروه‌‌‌هایی که در راس بازدهی صنایع در خرداد قرار دارند، گروه بنادر و کشتیرانی است که بازدهی 3درصدی را به ارمغان آورده است. در میان پنج‌شرکت فعال در این حوزه بیشترین بازدهی را طی مدت مذکور، «حبندر» کسب کرده که مجموعا 7/ 19درصد بازدهی را نصیب سهامداران خود کرده است. یکی از علت‌‌‌های افزایش استقبال سهامداران از شرکت‌های این گروه، سفر اخیر سلطان عمان به ایران بود. طی این سفر چهار سند همکاری در حوزه اقتصادی، سرمایه‌گذاری، همکاری در مناطق آزاد و همکاری در حوزه انرژی به امضا رسید. همچنین تازه‌‌‌ترین آمار منتشرشده از سوی گمرک چین نشان داد که مبادلات این کشور با ایران در چهارماه نخست سال‌جاری میلادی با رشد 4درصدی همراه بوده و به 5میلیارد و 230میلیون دلار رسیده است. دوعامل مذکور در کنارهم موجب شدند تا کام سهامداران گروه بنادر و کشتیرانی در خردادماه شیرین شود.

تجدید ارزیابی سه بانک دولتی

گروه بانکی طی خرداد 1402، مجموعا بازدهی صفر درصدی (خنثی) را نصیب سهامداران خود کرد که بیشترین میزان بازدهی در این گروه مربوط به «سمایه» و «وشهر» با ثبت رشد 29درصدی و 27درصدی بود. از زمانی که سلطان عمان وارد ایران شد، زمزمه احیای برجام شدت گرفت و گروه بانکی به این دلیل با افزایش استقبال زیاد سهامداران همراه شد.

در این بین، تراز عملیاتی ماهانه بیش از 5همتی بانک ملت (سود تسهیلات منهای سود سپرده) که نسبت به اردیبهشت رشد 119درصدی را تجربه کرد، به همراه خبر افزایش سرمایه از محل تجدیدارزیابی به‌‌‌دلیل کسب امتیاز معافیت مالیاتی این بانک، استقبال از نماد «وبملت» را افزایش داد و مجموعا بازدهی 8/ 13درصدی را نصیب سهامداران آن کرد. تجدید ارزیابی به همین‌جا ختم نشد و بانک صادرات نیز طی شفاف‌‌‌سازی اعلام کرد که تجدید ارزیابی دارایی‌‌‌های ثابت جزو برنامه‌‌‌های آتی این بانک است. حسابرس بانک تجارت نیز دارایی‌‌‌های این بانک را فهرست و اعلام کرد که به‌‌‌روزرسانی آن ضروری است. بنابراین، بانک تجارت، سومین بانکی بود که از تجدید ارزیابی صحبت به میان آورد. موارد مذکور در کنار عرضه‌‌‌اولیه گروه مالی شهر (زیرمجموعه بانک شهر) جو مثبت خوبی را برای این گروه به ارمغان آورد.

رشد تولید در کنار افزایش صادرات نفت

گروه فرآورده‌‌‌های نفتی طی دوره 31روزه خرداد، بازدهی منفی6درصدی را نصیب سهامداران خود کرد که به میانگین بازدهی صنایع کل بازار سرمایه نزدیک بود. در این میان، بیشترین کسب بازدهی مربوط به شرکت «شنفت» با 3/ 13درصد بود و شرکت «شبریز» با ثبت بازدهی منفی 17درصدی کمترین میزان را در این گروه به خود اختصاص داد. در امضای سند همکاری ایران و عمان قرار بر این شد که توافقاتی در خصوص صادرات نفت ایران صورت گیرد که این امر موجب افزایش اقبال سرمایه‌گذاران به صنعت فرآورده‌های نفتی (پالایشگاهی‌‌‌ها) شد. طبق اعلام آژانس بین‌المللی انرژی، تولید روزانه نفت ایران در خرداد 60هزار بشکه افزایش یافت.

در خصوص صادرات نیز طبق گزارش بلومبرگ، صادرات نفت ایران در 31روز خرداد به یک‌میلیون و 600هزار بشکه در روز رسید که این عدد دوبرابر متوسط دوسال گذشته است. به عقیده فعالان بازار، اعداد و ارقام نمایانگر توافقی اعلام‌نشده میان ایران و آمریکاست که همه این عوامل در کنار یکدیگر موجب شدند تا سرمایه‌گذاران به این گروه ارزمحور بازار سهام روی آورند.

سنت‌شکنی بانک‌مرکزی در افزایش نرخ کارمزد

یکی از اخبار بااهمیت، بخشنامه کارمزد کارت‌‌‌به‌‌‌کارت در اپلیکیشن‌‌‌های پرداختی توسط بانک‌مرکزی بود. بر این اساس بانک صادرکننده کارت، بانک پذیرنده و خود پذیرنده به‌‌‌ازای هر تراکنش مشمول کارمز می‌‌‌شوند. تا قبل از این بخشنامه، هزینه کارمزد کاربر برای تراکنش زیر یک‌میلیون تومان، 600تومان بود و حالا براساس این بخشنامه باید به‌‌‌ازای هر تراکنش زیر یک‌میلیون، 720تومان کارمزد پرداخت شود. این خبر موجب بازخورد خوبی در این گروه شد و سهم‌‌‌هایی همچون «سیستم»، «پی‌‌‌پاد» و «رانفور» به‌‌‌ترتیب با کسب بازدهی 8، 5 و 3درصدی بیشترین میزان رشد قیمتی را طی ماه مذکور تجربه کردند.

شکست تک‌عامل مثبت برجام خودروسازان از 5مولفه منفی

گروه خودروساز بازار سرمایه مجموعا در خردادماه بازدهی منفی 10درصد را نصیب سهامداران خود کرد و یکی از بدترین صنایع به لحاظ بازدهی در این مدت بود. بیشترین افت مربوط به شرکت «خپارس» بود که مجموعا بازدهی منفی 18درصدی را به‌‌‌ثبت رساند. از 26آبان سال 1400 تاکنون در مجموع 60اتفاق در پرحاشیه‌‌‌ترین صنعت بازار سرمایه که همان خودروسازان هستند رقم خورده است. بازار سهام همواره تحت‌تاثیر اتفاقات این گروه رنگ قرمز و سبز به خود گرفته و متاسفانه خودروسازان زیان‌‌‌دهی همچون ایران‌خودرو و «خساپا» لیدر بازار شدند و عمده تحرکات سهام بورس تهران به این دو شرکت بازمی‌گردد. قصه تکراری عرضه خودرو در بورس‌کالا در خرداد نیز دردسرهای فراوانی برای خودروسازان به‌‌‌همراه داشت و سیاستگذار یک‌بار دیگر نشان داد که منافع سهامداران خودرویی برای او اهمیتی ندارد و به سیاست غلط قیمت‌گذاری دستوری خود ادامه داد. این موضوع در صورت‌های مالی 12ماهه خودرویی‌‌‌ها نیز نمایان شد که به‌‌‌تنهایی زیان 32هزار میلیارد‌تومانی در یک‌سال ساخت! این در حالی است که عرضه خودرو در بورس‌کالا طی سال 1401، درآمد 5/ 17همتی برای هر 6خودروساز به‌‌‌همراه داشته که در صورت تداوم این موضوع می‌‌‌توانست حال وخیم این صنعت را بهبود بخشد. با این حال به‌‌‌گفته پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، در صنعت خودرو 125هزار میلیارد تومان رانت به‌‌‌دلیل قیمت‌گذاری دستوری توزیع شده است. از اتفاقات جالب ایران‌خودرو و «خساپا» گسترش شایعه‌‌‌ای مبنی بر انتقال این دو سهم به بازار پایه فرابورس باتوجه به زیان آنها در سه‌سال متوالی (از 99 تا 1401) بود. در مجموع فعلا تنها راهی که در این شرایط می‌‌‌تواند این دو شرکت را از تعلیق نجات دهد، تجدید ارزیابی دارایی‌‌‌های آنهاست؛ چرا که آخرین مرتبه تجدید ارزیابی آنها در سال 1398 رقم خورده و تورم بالای این چندسال می‌‌‌تواند زیان این خودروسازان را تا حدی پوشش دهد. تنها خبر مثبت برای گروه خودرو احتمال احیای برجام بود که چندروزی جو مثبت در آنها برقرار کرد؛ اما این خبر نتوانست زیان فراوان و قیمت‌گذاری دستوری این صنعت را خنثی کند و به همین خاطر شرکت‌های این گروه با افت فراوانی همراه شدند. از عوامل منفی دیگر این صنعت می‌‌‌توان به لغو عرضه 600دستگاه دیگنیتی در بورس‌کالا، انصراف 50درصدی متقاضیان خودروهای مونتاژی و تصویب مصوبه واردات خودرو در مجلس اشاره کرد که در کنار عوامل فوق، شتاب کاهش قیمتی این گروه بازار سهام را افزایش داد.

پیشخور شدن افزایش نرخ قندوشکری‌‌‌ها

گروه قندوشکری بازار سهام در خرداد با ثبت بازدهی منفی 13درصد بدترین عملکرد را به لحاظ بازدهی از آن خود کرد. بیشترین کاهش قیمتی را «قشرین» با ثبت بازدهی منفی 7/ 22درصد تجربه کرد. اتفاق جالب توجهی که در ماه خرداد رخ داد، جهش قیمت شکر جهانی به بیشترین حد یک‌ماه خود یعنی قیمت 700دلار بود. این امر موجب شد تا بار دیگر در سال 1402، افزایش نرخ داشته باشند و از این رو نرخ هر کیلو شکر برای مصرف‌کننده 28هزارتومان و در کارخانه 25هزار و 500تومان اعلام شد. همچنین با توجه به جهش بالای نرخ جهانی امور تعیین سقف ارزی شکر از وزارت جهاد کشاورزی به دفتر خدمات بازرگانی منتقل شد. با این حال اتفاق اخیر موجب رشد قیمتی سهام این گروه بازار سرمایه نشد؛ چرا که از قبل این افزایش نرخ در قیمت‌ها لحاظ شده بود و نسبت قیمت به سود بالایی در این گروه رقم خورده بود و انتظار می‌رفت که اصلاح در گروه‌‌‌های کوچک بازار همچون قندوشکری، کاشی‌‌‌وسرامیک و صنایع چوب رقم بخورد که این اتفاق رخ داد و این سه صنعت در قعر جدول بازدهی‌‌‌های خرداد قرار گرفتند.