در این گزارش در حالی از رسیدن 181هزار و 701 واحد مسکونی طرح نهضت ملی به مرحله فونداسیون خبر داده شده است که در عین حال اعلام شده که تاکنون زمین موردنیاز برای ساخت یک میلیون و785هزار واحد تامین شده است. بر اساس برش زمانی یک و نیم سال گذشته از شروع اجرای نهضت ملی مسکن، تعداد زمین تامین شده برای این طرح دقیقا مطابق با برنامه است. اما بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد آمار واقعی و عملیاتی از ساخت‌وساز در این طرح مربوط واحدهایی است که به مرحله فونداسیون رسیده‌‌‌اند. یعنی در پروسه اجرا قرار داشته و در حال ساخت هستند. اگرچه در این گزارش از انعقاد قرارداد با سازنده به میزان 442هزار و 948 واحد مسکونی خبر داده شده است، اما آنچه هم‌‌‌اکنون در روند ساخت و در فرآیند اجرا بر روی زمین قرار دارد 12درصد از برنامه ساخت مسکن میلیونی در برش زمانی یک و نیم سال اخیر است. یعنی از تعداد یک ونیم میلیون واحد مسکونی که باید در این یک و نیم سال اخیر عملیات ساخت آنها روی زمین شروع می‌‌‌شد تنها 181هزار واحد در پروسه ساخت قرار دارد و به مرحله فونداسیون رسیده است. شروع طرح ساخت یک میلیون مسکن در سال از اواخر سال 1400 بود که هم‌‌‌اکنون حدود یک و نیم سال از شروع این طرح می‌‌‌گذرد.
آمارهای اعلام شده در تازه‌‌‌ترین گزارش وزارت راه و شهرسازی از روند پیشرفت نهضت ملی مسکن در عین حال دو پیام مهم دارد. یک پیام مربوط به عقب‌‌‌ماندگی قابل‌توجه در اجرای این طرح است که در بالا به آن اشاره شد (پیشرفت 12درصدی) و پیام دیگر، اثبات وجود دو مانع مهمی است که در این بازه زمانی در مسیر پیشرفت مطلوب ساخت یک میلیون مسکن قرار داشته است. یک مانع مربوط به ناتوانی مالی متقاضیان در واریز آورده و دیگری مربوط به غیرجذاب بودن شرایط ورود به این طرح برای انبوه‌‌‌سازان مسکن است. البته با توافقی که اخیرا بین انبوه‌‌‌سازان و وزارت راه وشهرسازی صورت گرفته این امیدواری ایجاد شده است که با ورود سازندگان حرفه‌‌‌ای (انبوه‌‌‌سازان) به حوزه تامین مالی و ساخت این واحدها، بخش قابل‌توجهی از مشکلات مربوط به تامین مالی و همچنین پیشرفت فیزیکی ساخت واحدها برطرف شود.
قرارداد ساخت بدون پروانه؟
در این گزارش همچنین در حالی از انعقاد قرارداد با سازنده‌‌‌ها برای ساخت حدود 443هزار واحد مسکن دولتی خبر داده شده است که در عین حال اعلام شده تنها تعداد 325هزار و 756 واحد دارای پروانه ساخت است. این موضوع این سوال را ایجاد کرده است که آیا قرار است عملیات ساخت بخشی از واحدها قبل از صدور پروانه که در حکم مجوز ساخت‌وساز است آغاز شود؟
در این گزارش همچنین آماری در خصوص تیراژ نوسازی مسکن در بافت‌‌های فرسوده نیز اعلام شده است. در این زمینه، وزارت راه وشهرسازی از معرفی 37هزار و 736 واحد مسکونی به بانک عامل بخش مسکن برای اخذ تسهیلات کم بهره در حوزه بازآفرینی شهری (نوسازی مسکن) خبر داده است. همچنین از این تعداد قرارداد پرداخت وام ساخت به تعداد 19هزار و 842 واحد مسکونی منعقد شده است. این در حالی است که بر اساس قوانین و برنامه‌‌های بالادست، در حوزه نوسازی بافت‌‌های فرسوده نیز سالانه باید دست‌‌کم 100هزار واحد مسکونی نوسازی شود. اما عملکردها در همه سال‌های گذشته تاکنون با فاصله محسوس کمتر از تکالیف قانونی تعیین شده بوده است.
