مکاریم فارغ‌التحصیل MBA دانشگاه هاروارد است و در آنجا با آنتونی تان، بنیان‌گذار Grab - رقیب مالزیایی Gojek - آشنا شد. دوستانی که چند سال بعد، سخت‌ترین رقبای یکدیگر بودند. او سال2010، یک مرکز تماس تلفنی اوجک -در زبان اندونزیایی به معنی پیک موتوری- را با 20پیک راه‌اندازی کرد. در همان سال‌ها با یکی از بنیان‌گذاران شرکت راکت اینترنت آلمان آشنا شد و پلتفرم فروش آنلاین لباس Zalora را برای آنها در اندونزی راه انداخت. سال2014 همزمان با شروع موج علاقه سرمایه‌گذاران به تاکسی‌های اینترنتی تصمیم گرفت به کسب‌وکار خودش برگردد و تمام انرژی خود را صرف توسعه آن کند. به گفته بلومبرگ، هیچ چیز عمیق‌تر و سریع‌تر از Gojek، زندگی مردم اندونزی را تغییر نداد و بارها در لیست Fortune 50، جزو شرکت‌هایی که جهان را متحول کردند، قرار گرفت. Gojek یک‌سال و نیم بعد تبدیل به اولین یونیکورن (شرکتی با ارزش یک میلیارد دلار) و سپس اولین دکاکورن (شرکتی با ارزش 10میلیارد دلار) اندونزی شد. سوپراپلیکیشنی که الهام‌بخش بسیاری از کسب‌وکارها از جمله گروه اسنپ ایران است. در سال2021 گوجک با Tokopedia بزرگ‌ترین Marketplace اندونزی ادغام شد و گروه GoTo شکل گرفت؛ ولی ندیم عطای آن را به لقایش بخشید و به دولت دوم جوکووی پیوست. او در مصاحبه‌ای گفت: این تنها شغلی بود که در دولت می‌پذیرفتم و معتقدم آموزش، ریشه همه فرصت‌ها و حل مشکلات است.
اندونزی در سال‌های اخیر توجه دنیا را به خود جلب کرده است. کشوری با 17500جزیره، فرهنگ قومی متکثر (1300 قوم) و زبان‌های متنوع (700زبان) و رشد متوسط 5درصدی که بعد از چین و هند، پرسرعت‌ترین اقتصادی است که تریلیون دلاری شد. چشم‌انداز سال2045 اندونزی - همزمان با صدمین سال استقلال - تبدیل شدن به اقتصاد چهارم دنیاست؛ با تولید ناخالص 8.9تریلیونی و درآمد سرانه 30هزار دلاری. این رشد پرسرعت مرهون سیاست‌های رئیس‌جمهور محبوب، جوکو ویدودو معروف به جوکووی است؛ اولین رئیس‌جمهور اندونزی که از نخبگان نظامی و سیاسی نبود. او سال‌ها به کسب‌وکار مبل‌سازی و تجارت آن مشغول بود و در 2004 وارد عرصه سیاست شد. بعد از پیروزی در انتخابات2014، او معامله با سایر احزاب سیاسی و دشمنان سابق را در پیش گرفت تا راه برای رویاهای جاه‌طلبانه او فراهم شود. مردم سخنرانی‌های ساده او را دوست دارند؛ ولی او نشان داده است در سیاست حفظ شرق و غرب هم تبحر دارد. او اوت سال پیش، پیشنهاد عضویت در بریکس را به‌دلیل تلقی تقابل با غرب، رد کرد و می‌خواهد بعد از ژاپن و کره‌جنوبی، سومین عضو آسیایی OECD باشد.
جوکووی همچنین توانسته است سرمایه‌گذاران چینی را به اندونزی جذب کند و از 2020 به ازای هر یک دلار آمریکایی‌‌ها، چینی‌ها 4دلار در اندونزی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. حتی دولت او محدودیت‌هایی برای فروشگاه TikTok چینی ایجاد کرد و TikTok مجبور شد برای باقی ماندن در بازار اندونزی با 6میلیون مرچانت (فروشنده) و 120میلیون کاربر، به سراغ بازیگران محلی بیاید و در نهایت، ماه گذشته 75درصد سهام Tokopedia را خریداری کرد.
اقتصاددانان نیز درباره سیاست‌های توسعه‌ای جوکووی زیاد صحبت می‌کنند. او صادرات مواد خام را محدود و شرکت‌هایی از جمله هیوندای و BYD را برای ساخت کارخانه تولید خودروهای برقی و ایجاد زنجیره تامین در اندونزی ترغیب کرد. در 2019 خبر ساخت پایتخت جدید و کربن صفر نوسانتارا را با سرمایه‌گذاری 34میلیارد دلاری اعلام کرد که از نگاه اکونومیست، افتتاح آن مهم‌ترین اتفاق اوت سال2024 خواهد بود.
همچنین راه‌آهن پرسرعت جاکارتا-باندونگ که با سرمایه‌گذاری 7میلیاردی چینی‌ها سال گذشته افتتاح شد و پروژه‌های بسیاری مثل ساخت 25فرودگاه، 18بندر و هزاران کیلومتر بزرگراه و جاده با 180میلیارد دلار هزینه را به ثمر رساند. بازار نیروی کار اندونزی هم از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است. بیش از 70درصد نیروی کار در بخش‌های کم‌دستمزد مانند کشاورزی و ساخت‌وساز مشغول به‌کار هستند. ولی جوکووی اعتقاد داشت که منابع انسانی ماهر، کلید ورود اندونزی به دوران طلایی 2045 خواهد بود و این کار نیاز به اصلاح نظام آموزشی کشور داشت. اندونزی از 2030 تا 2035 دارای مزیت جمعیتی خواهد بود و 52درصد جمعیت در سن بسیار مولد قرار می‌گیرند. وزرای قبلی آموزش و فرهنگ، همه از دو سازمان بزرگ اسلامی کشور بودند؛ ولی جوکووی برای رهبری اصلاحات نظام آموزشی نیاز به نوآوری داشت و سراغ ندیم مکاریم رفت که هیچ‌گونه سابقه سیاسی و کار دولتی نداشت. وزارتخانه او با 50میلیون دانش‌آموز سروکار دارد و 3میلیون معلمی که نیمی از آنها لیسانس ندارند و زیرساخت‌هایی که به‌طور ناعادلانه در جزایر تقسیم شده است.
برای سامان‌دهی یکی از بزرگ‌ترین نظام‌های آموزشی دنیا، مکاریم آموخته‌های Gojek را به‌کار گرفت؛ از جمله کاربرمحور بودن و انعطاف‌پذیری در شیوه تدریس. او همچنین تلاش کرد آموزش، همسو با علایق و استعدادهای دانش‌آموزان باشد و نظام رتبه‌بندی آنها را حذف کرد. او با تجربه سرمایه‌پذیری، به دنبال برنامه Hyper Innovation و جذب حمایت بخش خصوصی و همکاری با دانشگاه‌های خارجی رفت. مکاریم با جنگ استعدادها بین کشورها آشنا بود و می‌دانست بین ثروت کشورها و توانایی جذب استعدادها پیوندی تزلزل‌ناپذیر وجود دارد. به گزارش مجمع جهانی اقتصاد در پایان سال2023، بر اساس شاخص GTCI – رقابت‌پذیری استعدادهای جهانی - که نحوه رشد، جذب و حفظ استعداد کشورها را نشان می‌دهد، اندونزی بیشترین پیشرفت را در بین 137 کشور داشته و به نظر می‌رسد مکاریم در این حوزه کارنامه موفقی دارد.
ویدودو ظاهرا از تصمیم خود و اعتماد به جوانان رضایت دارد. او در آوریل2021 با ادغام دو وزارتخانه و ایجاد وزارتخانه آموزش، فرهنگ، تحقیقات و فناوری مجدد مکاریم را در رأس آن قرار داد. او حتی در آخرین تغییرات کابینه خود، دیتو آریوتجو 33ساله را به‌عنوان وزیر ورزش و جوانان انتخاب کرد؛ دومین وزیر از نسل هزاره (نسلY) که او هم قبلا در اکوسیستم استارت‌آپی اندونزی فعال بوده است.
جوکووی در ماه‌های پایانی ریاست‌جمهوری محبوبیت 80درصدی دارد و انتظار می‌رود هر کسی که پیروز انتخابات 14فوریه باشد، ادامه‌‌‌دهنده راه او در مسیر توسعه اقتصادی خواهد بود. پرابوو سوبیانتو، وزیر دفاع فعلی که دو دوره رقیب جوکووی بوده، این بار بیشترین شانس پیروزی را دارد. او در همه کمپین‌های تبلیغاتی به‌همراه معاون اول پیشنهادی‌اش حضور دارد؛ جبران، فرزند ارشد و 36ساله ویدودو.
* تحلیلگر اقتصادی
