انسولین یکی از هورمون های مهم و حیاتی در بدن است که توسط لوزالمعده تولید می شود. این هورمون نقش مهمی را در تنظیم میزان مواد مغذی خون ایفا می کند. هورمون انسولین این وظیفه را به عهده دارد که سطح قند خون را کنترل کند؛ با این حال بر متابولیسم چربی و پروتئین نیز تأثیر می گذارد. هنگامی که سطح قند خون در اثر مصرف برخی از مواد غذایی افزایش پیدا می کند، لوزالمعده شروع به ایجاد انسولین در خون می کند. این هورمون با دستور دادن به سلول ها، قند خون را جذب کرده و از افزایش سطح قند خون جلوگیری می کند. اما ممکن است سلول ها از انسولین دستور نگیرند که در این وضعیت مقاومت به انسولین اتفاق می افتد. به دنبال آن، لوزالمعده سعی می کند برای کاهش سطح قند خون، انسولین بیشتری تولید کند. در این مطلب همه چیز را در مورد علائم مقاومت به انسولین و عوارض آن توضیح خواهیم داد.
مقاومت به انسولین چیست؟
انسولین یکی از هورمون های تولید شده توسط لوزالمعده است که بیشتر فرآیندهای بدن مانند کنترل قند خون را بر عهده دارد. این هورمون در موقعیتی تولید می شود که سطح قند خون بیشتر شده و با دستور دادن به سلول ها، قند اضافی خون را راحت تر جذب می کند. در نهایت مانع از افزایش سطح آن می شود. اما در شرایطی که بدن دچار مقاومت به انسولین شده، تجمع گلوکز اتفاق می افتد و سطح قند خون بیشتر می شود. مقاومت به انسولین روند پیشرفت بالایی ندارد و در مراحل نخست، نشانه های آن شدید نیست. اگر این موضوع دیرتر مورد تشخیص قرار بگیرد و درمان نیز به موقع انجام نشود، عوارض زیادی به دنبال خواهد داشت.
علائم مقاومت به انسولین
اگر هر کدام یک از علائم مقاومت به انسولین داشتید توصیه می شود هرچه سریع تر به متخصص مراجعه کنید. برخی از این علائم در ادامه آمده است.
وجود لکه های سیاه روی پوست
ممکن است روی پوست لکه های سیاهی ایجاد شود. این بیماری پوستی acanthosis nigricans نام دارد.
سندرم تخمدان پلی کستیک
بیشتر زنانی که دچار سندرم پلی کیستیک هستند، سطوح بالایی از انسولین در خون شان وجود دارد. همین مسئله موجب می شود که تخمدان آن ها تستوسترون و هورمون های دیگر را بیشتر تولید کند. کیست های تخمدان دردناک در تخمدان و دوره های نامنظم قاعدگی از علائم بارز سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند. کنترل سطح انسولین ممکن است به کنترل نشانه های سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک کرده و از مشکلات باروری جلوگیری کند.
چاقی شکمی
چاقی و به خصوص چاقی شکمی، یکی از نشانه های زمینه ای مقاومت به انسولین به شمار می آید. در حقیقت چربی شکمی باعث اختلال در تحمل گلوکز می شود. داشتن برنامه غذایی مناسب در کنار ورزش منجر به کاهش چاقی شکمی می شود که همین مسئله، راهکار مناسبی برای مقابله با سندرم مقاومت به انسولین به شمار می آید.
ریزش مو در بانوان
علاوه بر ذخیره سازی چربی و تنظیم سطح قند، انسولین به تنظیم رشد مو کمک می کند. خانم هایی که مبتلا به این عارضه هستند، بیشتر از سایر زنان در معرض ابتلا به ریزش مو قرار دارند. همچنین ممکن است طاسی با الگوی زنانه را هم تجربه کنند. خانم هایی که به طور روزانه بیش از 250 تار مو از دست می دهند، باید از لحاظ ابتلا به این سندرم مورد بررسی قرار بگیرند. در افرادی که مبتلا به سندرم مقاومت به انسولین هستند، چربی پوست بیش از اندازه تولید شده و به طور آکنه ظاهر می شود. اگر شخص رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات مصرف کند، شرایط او وخیم تر خواهد شد. بهتر است رژیم غذایی دارای سبزیجات مصرف کنید. علاوه بر این ها، مصرف گوشت بدون چربی در کنار مصرف کمتر قند، یکی از راهکارهای مهم مبارزه با این سندروم هستند.
بالا بودن قند خون
زمانی که پانکراس برای مدت زمان طولانی نتواند انسولین کافی تولید کند، قند خون بالا می رود. قند خون بالا با نشانه هایی مثل بی حالی، تشنگی بیش از حد، تکرر ادرار و نشانه های جدی تر مثل صدمه به کلیه ها بروز پیدا می کند. افراد مبتلا به این سندرم به کنترل منظم قند خون نیاز دارند و باید یک رژیم غذایی سالم دنبال کنند.
عوارض مقاومت به انسولین چیست؟
ممکن است مقاومت به انسولین عوارض زیادی برای بدن ایجاد کند. از جمله عوارض انسولین می توان به بالا رفتن سطح قند خون اشاره کرد. به دنبال آن فشار خون و چربی خون نیز افزایش پیدا می کند. سطح اسید اوریک در خون بالا می رود و نشانه های التهابی در بدن افزایش پیدا می کند. علاوه بر این، فعالیت رگ ها با اختلال مواجه می شود و خون قادر نیست به آسانی جریان پیدا کند. با این کار، احتمال لخته شدن خون افزایش می یابد. یکی از شایع ترین عوارض مقاومت به انسولین، ابتلا به دیابت نوع 2 است. از دیگر عوارض این سندرم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خطر بیماری دمانس یا زوال عقل
- نارسایی کلیه در کودکان و بزرگسالان
- خطر سکته
- ابتلا به بیماری عروق کوچک
- نوروپاتی محیطی یا پریفرال که نوعی آسیب عصبی به شمار می آید.
- کاردیومیوپاتی یا آسیب به عضلات قلب
ممکن است مقاومت به انسولین موجب ابتلای شخص به بیماری های قلبی، مشکلات عروقی و دیابت نوع 2 مبتلا شود. زمانی این وضعیت رخ می دهد که سلول های بدن به انسولین پاسخ نمی دهند و با افزایش مقدار انسولین و قند خون، شخص دچار بیماری های گوناگونی می شود.
