به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، در دنیای امروز، فضای مجازی دیگر صرفاً یک ابزار سرگرمی نیست؛ بلکه بستری برای تبادل افکار، شکل‌دهی به باورها و الگوگیری از سبک‌های مختلف زندگی است. در این میان، بلاگرها و اینفلوئنسرها با میلیون‌ها دنبال‌کننده، به عنوان معلمان غیررسمی و الگوهای جدید ظاهر شده‌اند. این افراد با تولید محتواهای متنوع در زمینه‌های مختلف از مد و زیبایی گرفته تا زندگی خانوادگی و تربیت فرزندان، نقشی پررنگ در جهت‌دهی به سبک زندگی ایفا می‌کنند.
بنابر روایت شبستان، بسیاری از آن‌ها با اشتراک‌گذاری تجربیات واقعی خود، ایده‌های خلاقانه‌ای برای مدیریت بهتر خانه، تقویت ارتباطات خانوادگی، تغذیه سالم و حتی تفریحات خانوادگی ارائه می‌دهند؛ این محتواها می‌توانند در بهبود کیفیت زندگی خانوادگی و ارتقای ارزش‌های مثبت اجتماعی نقش مؤثری داشته باشند.
برای مثال، بلاگرهایی که درباره چالش‌های فرزندپروری صحبت می‌کنند، ممکن است به والدین احساس همدلی و حمایت بدهند یا آن‌هایی که درباره مدیریت مالی خانوادگی آموزش می‌دهند، می‌توانند به تقویت بنیان اقتصادی خانواده‌ها کمک کنند.
با وجود جنبه‌های مثبت، نمایش زندگی‌های لوکس، بدون اشاره به پشت‌پرده‌ها یا واقعیات اقتصادی، می‌تواند حس مقایسه و نارضایتی را در مخاطبان ایجاد کند.
بسیاری از افراد، به‌ویژه نوجوانان، ممکن است تصور کنند که تنها در صورت داشتن سبک زندگی مشابه آنچه در صفحات اینفلوئنسرها می‌بینند، می‌توانند خوشبخت باشند. این مقایسه‌های نادرست، می‌تواند منجر به کاهش اعتمادبه‌نفس، احساس ناکامی و حتی ایجاد فاصله در روابط خانوادگی شود.
علاوه بر این، ترویج مصرف‌گرایی یکی از مهم‌ترین نقدهایی است که به فعالیت برخی بلاگرها وارد است. تبلیغ بی‌رویه محصولات و خدمات، که گاه حتی ضرورتی برای خانواده‌ها ندارند، می‌تواند ارزش‌های اقتصادی و فرهنگی خانواده‌ها را دستخوش تغییر کند.
سید محمد باقر هاشمی، کارشناس مذهبی، معتقد است فضای مجازی هم می‌تواند تهدید باشد و هم فرصت. اگر بلاگرها و اینفلوئنسرها با مسئولیت‌پذیری عمل کنند، می‌توانند به تقویت ارزش‌های دینی و خانوادگی کمک کنند. اما وقتی این فضا به میدان تبلیغ ارزش‌های سطحی تبدیل شود، تأثیرات منفی‌اش غیرقابل انکار است.
از سوی دیگر، اکبر یعقوبی، کارشناس فضای مجازی، تأکید می‌کند: مسئولیت خانواده‌ها در این میان بسیار مهم است. افزایش سواد رسانه‌ای و آموزش مهارت‌های تحلیل محتوا، می‌تواند به خانواده‌ها کمک کند تا از این فضا به‌صورت هدفمند استفاده کنند.
راهکارهای پیشنهادی
برای کاهش تأثیرات منفی و بهره‌گیری از مزایای مثبت فضای مجازی بر ارزش‌های خانوادگی، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
1. افزایش سواد رسانه‌ای: با برگزاری کارگاه‌ها و آموزش‌های عمومی می‌توان توانایی تحلیل و ارزیابی محتوا را در خانواده‌ها تقویت کرد.
2. نظارت هوشمندانه والدین: والدین باید با حضور فعال و نظارت دقیق، فرزندان خود را در انتخاب محتوای مناسب یاری کنند.
3. حمایت از محتوای مثبت: تولیدکنندگان محتوای سالم و آموزنده باید مورد حمایت مخاطبان و حتی نهادهای فرهنگی قرار گیرند.
4. تقویت روابط خانوادگی: گفتگوهای خانوادگی درباره چالش‌ها و فرصت‌های فضای مجازی می‌تواند به تقویت ارزش‌های خانوادگی کمک کند.
فضای مجازی، همچون یک شمشیر دو لبه، تأثیرات مثبت و منفی عمیقی بر ارزش‌های خانوادگی دارد. از یک سو، بلاگرها و اینفلوئنسرها می‌توانند با ارائه محتوای آموزنده و الهام‌بخش، به بهبود کیفیت زندگی خانواده‌ها کمک کنند و ارزش‌های مثبت را ترویج دهند.
تجربه‌ها و راهکارهای عملی که از طریق این افراد ارائه می‌شود، می‌تواند برای بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه در حوزه‌هایی چون تربیت فرزندان، مدیریت مالی و بهبود روابط خانوادگی، بسیار مفید باشد.
از سوی دیگر، جنبه‌های منفی فضای مجازی نیز نباید نادیده گرفته شود. نمایش زندگی‌های غیرواقعی و ترویج مصرف‌گرایی افراطی، می‌تواند انتظارات غیرمنطقی ایجاد کند و به نارضایتی، مقایسه‌های مخرب و کاهش اعتمادبه‌نفس منجر شود.
این تأثیرات می‌توانند روابط خانوادگی را تضعیف کرده و ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی جامعه را در معرض تهدید قرار دهند؛ بنابراین، برخورد هوشمندانه با این فضا و آگاهی از خطرات آن ضروری است.
برای استفاده بهینه از فضای مجازی، افزایش سواد رسانه‌ای در جامعه اهمیت بسیاری دارد. خانواده‌ها، به‌ویژه والدین، باید با دانش و مهارت کافی، نقش نظارتی و هدایتگری خود را ایفا کنند و فرزندان را در انتخاب محتوای مناسب یاری دهند.
همچنین، حمایت از بلاگرها و اینفلوئنسرهایی که محتوای مثبت و سازنده تولید می‌کنند، می‌تواند به تقویت جریان‌های فرهنگی سالم کمک کند. با رویکردی آگاهانه و مسئولانه، می‌توان از این ابزار قدرتمند برای ارتقای ارزش‌های خانوادگی بهره‌برداری کرد و تأثیرات منفی آن را به حداقل رساند.
