قاچاق سیگار؛ بلای جان تولید داخل

محمدرضا تاجدار (رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی) در نشست خبری انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی گفت: متولی ارائه آمار در حوزه محصولات دخانی مرکز آمار و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هستند اما از آنجا که در سال جاری هنوز آمار رسمی منتشر نشده در انجمن تولیدکنندگان بر اساس آمارهای تولیدی موجود، برآورد آمار صورت گرفته که بر اساس این برآورد، مصرف امسال حدود 100‌میلیارد نخ سیگار است که تا 8ماهه امسال تقریبا بیش از 66‌میلیارد برآورد شده که تنها 73درصد تولید داخلی است.

وی افزود: تولید 8 ماهه امسال 48‌میلیارد و 289‌میلیون نخ بوده که معادل 73 درصد از نیاز کشور را شامل می‌شود و برآورد شده که 27درصد در این میان یعنی بیش از 18‌میلیارد نخ به صورت قاچاق وارد کشور شود.

رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی خاطرنشان کرد: بین 60 تا 70 درصد قیمت تمام شده این صنعت به صورت مالیات پرداخت می‌شود و این در حالی است که برای تامین ارز مورد نیاز خود، بیش از 190 روز است در صف تامین و تخصیص ارز قرار دارد و تا امروز میزان تولید در قیاس با مدت مشابه سال گذشته کاهش 9 درصدی  داشته است. تاجدار گفت: در حوزه لجستیک نیز به واسطه تحریم‌ها به میزان 50 سنت به ازای هر کیلومتر هزینه‌ مازاد پرداخت می‌شود و بخش زیادی از بازار مصرف کشور در اختیار سیگارهای قاچاقی است که از امارت متحده وارد می‌شود. وی تصریح کرد: متاسفانه بازار تنباکوی کشور وضعیت بسیار بدی دارد در سال 1402 حدود 1915 تن، در سال 1403 حدود 741 تن و در سال جاری حدودا 527 تن تنباکو در کشور تولید شده که نشان می‌دهد به ترتیب کاهش 61 درصدی در سال گذشته و کاهش 29درصدی برای سال‌جاری را نشان می‌دهد که سبد بازار تنباکو کشور در حال حاضر به سمت قاچاق حرکت کرده و حجم بسیاری از بازار محصولات تنباکوی کشور را محصولات قاچاق تشکیل می‌دهند. 

این در حالی است که به راحتی توان تولید و تامین نیازهای داخلی وجود دارد اما به واسطه عوارض بالای مالیاتی امروز هم کم اظهاری در تولید صورت گرفته و هم به علت عدم صرفه اقتصادی تولید متوقف شد و تمام بازار تنباکو را محصولات قاچاق گرفته است و تولید داخل به 527 تن تقلیل یافته است. وی درباره افزایش قیمت محصولات داخلی در بخش فروش خرد گفت: کاهش میزان تولید به واسطه قوانین بالادستی و افزایش محصولات قاچاق و کمبود توزیع در قیاس با نیاز و تقاضا یکی از عواملی است که به افزایش قیمت دامن زده و این در حالی است که تولیدکنندگان طبق قانون می‌توانند تا 50 درصد از تولید خود را به صورت خرد توزیع کنند و این موضوع خود به تعدیل جلوگیری از گرانی و کمبود عرضه منجر شده و حتی از احتکار نیز تا حد زیادی جلوگیری می‌کند.

وی در رابطه با فراگیر شدن استفاده سیگارهای الکترونیک و موضوع غیر قانونی بودن آن در کشور گفت: تولیدکنندگان بخشی هستند که اختیاراتی در زمینه مبارزه با قاچاق برای آنها تعریف نشده است اما با وجود این یک تفاهم نامه با مجموعه پلیس منعقد کردیم و حتی اعلام کردیم که حاضریم پاداش آنی در جهت کشفیات این بخش پرداخت کنیم با این حال مبارزه با قاچاق نیز یک موضوع کاملا انتظامی نیست بلکه به حوزه تصمیم‌گیری و قانونگذاری مربوط می‌شود. تاجدار گفت: بر این اساس باید زمانی که عوارض مالیاتی تعریف می‌شود به شکلی باشد که برای تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان صرفه اقتصادی داشته باشد و منطق فعالیت‌های قانونی به تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان اجازه ندهد که به سمت فعالیت‌های قاچاق حرکت کنند این در حالی است که امروز انواع سیگارهای الکترونیکی در حال ورود به کشور از مبادی غیر رسمی یا قاچاق هستند و هیچ بخشی از سیگارهای الکترونیکی و حرارتی نه در کشور تولید می‌شود و نه قانونی است. 

وی خاطرنشان کرد: اگر جست‌وجوی کوتاهی در فضای مجازی داشته باشیم مشاهده می‌کنیم که سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی بسیاری هستند که انواع و اقسام سیگارهای الکترونیکی و حرارتی را در کشور عرضه می‌کنند درحالی‌که حتی یک نخ از این نوع سیگارها در کشور تولید نمی‌شود و متاسفانه وزارت بهداشت اجازه تولید نمی‌دهد درحالی‌که سیگارهای حرارتی بر اساس مطالعات و تحقیقات آسیب بسیار کمتری نسبت به سیگارهای کاغذی دارند. در سیگارهای سنتی و کاغذی به واسطه اینکه کاغذ سیگار همراه با توتون می‌سوزد بیش از 4 هزار نوع ماده سمی تولید می‌کند و آسیبی که به واسطه سیگارهای الکترونیکی و حرارتی به مصرف کننده می‌رسد به مراتب کمتر از سیگارهای سنتی و کاغذی است و در تمام دنیا نیز در حال فراگیر شدن است.