وقتی تب هست اما عفونت نیست؛ بدن چه می‌گوید؟

عصر ایران - همه ما می دانیم که استرس بیش از حد، هرگز چیز خوبی نیست. استرس می تواند شب ها ما را بیدار نگه دارد، باعث شود احساس تخلیه انرژی کنیم و بر روابط ما با دوستان و خانواده تاثیر بگذارد. در واقع، استرس حتی می تواند منجر به تب شود. در ادامه، آنچه باید درباره تب روان زاد یا تب روانی (Psychogenic Fever) بدانید ارائه شده است.

درک تب روان زاد

تب روان زاد یک وضعیت سایکوسوماتیک (روان تنی) است که در آن فرد افزایش دمای بدن (تب) را بدون هیچ دلیل پزشکی زمینه ای تجربه می کند. در عوض، اعتقاد بر این است که این تب توسط عوامل روان شناختی مانند استرس، اضطراب یا پریشانی عاطفی تحریک می شود. این تنها یکی از راه های متعددی است که سلامت روانی و جسمی شما با هم در تعامل هستند.

یک مطالعه، توزیع سنی و تفاوت های جنسیتی تب روان زاد را در ژاپن بررسی کرد. این مطالعه نشان داد که بیشترین تعداد موارد در نوجوانان 13 ساله رخ داده است. همچنین مشخص شد که تب روان زاد در بین زنان شایع تر است. اگرچه نوجوانان بیشتر در معرض تجربه تب روان زاد هستند، اما این وضعیت در بین بزرگسالان نیز رخ می دهد.

دلایل و علائم تب روان زاد

به گفته آنی میلر، روان درمانگر و بنیان گذار مرکز خواب و روان درمانی دی سی مترو که آموزش های گسترده ای در زمینه علائم مغزی و روان شناختی دارد، تب روان زاد از ارتباط پیچیده میان ذهن و بدن ما سرچشمه می گیرد.

علائم روان زاد مواردی هستند که در آن استرس های روان شناختی به صورت علائم فیزیکی مانند خستگی، بی خوابی، حالت تهوع، سردرد، درد شکم و حتی تب غیرقابل توضیح ظاهر می شوند. اضطراب، تروما و پریشانی عاطفی همگی می توانند در شروع دوره های تب روان زاد نقش داشته باشند.

تفاوت بین تب روان زاد و تب های معمولی چیست؟

لیز هیوز، درمانگر و بنیان گذار مرکز مایند بادی تراپی، تفاوت های کلیدی را که تب روان زاد را از نظر دلایل و علائم متمایز می کند، به اشتراک گذاشت.

تب روان زاد معمولا ناشی از پریشانی عاطفی است، در حالی که تب های رایج اغلب با عفونت یا سایر شرایط سلامت جسمانی مرتبط هستند. افزون بر این، علائم تب روان زاد معمولا با سایر علائم معمول تب مانند دردهای عضلانی، تعریق و لرز همراه نیستند.

به گفته دکتر جولیا کوگان، روان شناس سلامت با سابقه در زمینه روان عصب شناسی و متخصص در استرس مزمن، خواب و رفتارهای سلامت، عامل اصلی تمایز تب روان زاد، عدم وجود عفونت یا سایر دلایل ارگانیک یا التهابی برای افزایش دمای بدن است.

تب معمولا با یک فرآیند التهابی در بدن مرتبط است که توسط سیستم ایمنی تنظیم می شود. این موضوع می تواند به عفونت ویروسی یا باکتریایی، برخی داروها، واکسن ها، شرایط التهابی خاص و سایر مسائل پزشکی مربوط باشد.

تب روان زاد تبی است که در آن دمای عمومی بدن بالاتر از حد انتظار است، اما هیچ عفونت، ویروس یا بیماری مرتبطی برای توضیح آن وجود ندارد و تصور می شود که با استرس در ارتباط است.

دکتر کوگان توضیح داد: "تمایز دهنده اصلی، وجود یک فرآیند التهابی در بدن است که باعث تب می شود. اگر آزمایش ها هرگونه بیماری، عفونت، دارو یا سایر منابع شایع تب را رد کرده باشند، احتمالا با یک تب روان زاد روبرو هستیم."

در نهایت، دکتر کوگان اشاره کرد که داروهای ضدالتهاب رایج (مانند مسکن ها) معمولا به کاهش بیشتر تب ها کمک می کنند. با این حال، تحقیقات نشان داده است که این داروها عموما به کاهش تب های روان زاد کمک نمی کنند، در حالی که داروهای روان پزشکی، درمان (تراپی) و سایر اشکال کاهش استرس می توانند موثر باشند.

استرس چگونه باعث تب می شود؟

دکتر کوگان توضیح داد که هنوز به طور کامل مشخص نیست استرس چگونه منجر به تب روان زاد می شود. هنوز به تحقیقات بیشتری در این زمینه روی انسان ها نیاز است؛ با این حال، مطالعات حیوانی نشان می دهد که در برخی افراد، پاسخ به استرس باعث می شود سیستم عصبی سمپاتیک، بافت چربی قهوه ای را فعال کند. یکی از وظایف بافت چربی قهوه ای (نوعی چربی بدن)، حفظ دمای ما در محیط های سرد است.

عوامل روان شناختی مانند اضطراب، ترس یا پریشانی عاطفی ممکن است در ایجاد تب روان زاد نقش داشته باشند.

میلر می گوید مکانیسم های زمینه ای تب روان زاد شامل تعاملات پیچیده بین مغز و بدن است.

میلر توضیح می دهد: "هنگامی که تحت استرس روان شناختی شدید قرار می گیریم، مغز سیستم عصبی سمپاتیک را فعال می کند که منجر به ترشح هورمون های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین می شود. این هورمون ها می توانند بر هیپوتالاموس که تنظیم کننده دمای بدن است تاثیر بگذارند و منجر به افزایش دما شوند که مشخصه تب روان زاد است."

چگونه از شر تب روان زاد خلاص شویم؟

دشوار است که بدانیم تب روان زاد چه مدت طول می کشد. برخی افراد پس از یک رویداد استرس زا، تب بالایی تا 41 درجه سانتی گراد را تجربه می کنند. برخی دیگر که دچار استرس مزمن هستند، ممکن است دچار تب خفیف و مداوم بین 37 تا 38 درجه سانتی گراد شوند که می تواند ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد.

رسیدگی به عوامل زمینه ای

بهترین راه برای خلاص شدن از شر تب روان زاد، رسیدگی به دلیل اصلی آن است.

مطالعه ای در سال 2015، پرونده دختر 15 ساله ای را بررسی کرد که فقط در روزهای مدرسه دچار تب روان زاد بالایی تا 41 درجه سانتی گراد می شد. به محض بازگشت به خانه، تب او ناپدید می شد. هیچ نشانه ای از التهاب در او وجود نداشت. در طول مصاحبه، این دانش آموز فاش کرد که به دلیل قلدری همکلاسی هایش نسبت به دوست او، دوران سختی را در مدرسه می گذراند. پس از اینکه مدرسه اش را تغییر داد، تب روان زاد او کاملا از بین رفت.

اتخاذ راهبردهای مقابله ای و تمرین های مراقبت از خود

میلر اشاره کرد که پرداختن به عوامل استرس زای روان شناختی زمینه ای و تمرین «شفقت با خود» ضروری است. تمرین های ذهن آگاهی مانند مدیتیشن و تمرینات تنفس عمیق می توانند به شما کمک کنند تا با بدن خود هماهنگ شوید و سیستم عصبی را آرام کنید.

میلر توصیه می کند: "شما می توانید به خود آموزش دهید که به جای ترس یا ناراحتی، با حسی از آرامش به علائم خود توجه کنید. به عنوان نمونه، به خود یادآوری کنید که این تب خطرناک نیست و می توانید استراحت کنید؛ همین کار باعث کاهش استرس ناشی از خود علائم می شود."

استفاده از رویکرد جامع

ذهن و بدن ما به طرز جدایی ناپذیری به هم متصل هستند. مراقبت درست از ذهن می تواند تثیر مثبتی بر بدن ما داشته باشد و بالعکس. دکتر کوگان تاکید کرد که یک رویکرد جامع و همه جانبه برای مدیریت استرس های حاد و مزمن، نه تنها برای کاهش تب روان زاد در افراد مستعد مهم است، بلکه برای کاهش سایر اثرات منفی استرس بر بدن نیز ضرورت دارد.

به گفته دکتر کوگان، یک رویکرد جامع شامل موارد زیر است:

• تمرین آرام سازی عمیق
• رسیدگی به افکار اضطراب آور و غیرمفیدی که منجر به استرس بالا می شوند
• اصلاح عوامل سبک زندگی که در استرس نقش دارند، از جمله خواب باکیفیت، تغذیه متعادل، ورزش و داشتن راهکارهایی برای تخلیه استرس

از متخصصان سلامت کمک بگیرید

برای افرادی که دچار تب های مکرر یا مداوم بدون دلیل هستند، بسیار مهم است که برای ارزیابی و مدیریت صحیح با یک پزشک مشورت کنند.

هیوز توصیه می کند: "اگر هر نوع تبی را تجربه می کنید، پیشنهاد اول من این است که به پزشک خانواده خود مراجعه کنید تا دلایل ارگانیک (جسمی) تب رد شود. پس از اینکه دلیل جسمی رد شد، پزشک می تواند به شما کمک کند تا بهترین منابع درمانی مثل تکنیک های آرام سازی، درمان شناختی رفتاری و تکنیک های مدیریت استرس را انتخاب کنید."

نکات کلیدی

• عامل تب روان زاد استرس است، نه عفونت یا بیماری.
• تکنیک هایی مانند ذهن آگاهی، مدیتیشن و تنفس عمیق می توانند به کاهش این نوع تب کمک کنند.
• در صورت تجربه تب های مداوم و غیرقابل توضیح، همیشه با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

اطلاعات موجود در این مطلب تنها برای افزایش آگاهی ارائه شده اند و جایگزین مشاوره یا درمان پزشکی نیستند. حتما قبل از هرگونه اقدامی با پزشک مشورت کنید، به ویژه اگر بیماری خاصی دارید یا دارو مصرف می کنید.