مطالعات اسلام شناسی و شیعه شناسی در دانشگاه های استرالیا

دانشگاه ملبورن (ش س خژژحسخرت حرژس رح ذحب)

معرفی و آموزش

دانشکده هنر دانشگاه «ملبورن» یک برنامه مشترک در زمینه مطالعات اسلامی در مؤسسه «ملبورن» برای مطالعات زبان ها و جوامع آسیایی (ت بااب) ارائه کرده است. این برنامه به دانشجویان اجازه می دهد گسترش اسلام را به عنوان یک دین و تمدن در طول حیات خود مورد مطالعه قرار دهند. این برنامه همچنین فرصتی فراهم می آورد که جامعه مسلمانان، بخصوص در عصر جدید، از دیدگاه و ابعاد گوناگون مورد مداقّه قرار گیرد: مردم شناسی، مطالعه زبان عربی، مطالعات فرهنگی، تاریخ، مطالعه اندونزی، مطالعات اسلامی، فلسفه و سیاست.

تأکید اصلی برنامه مزبور بر این است که علایق دانشجویان را نسبت به مطالعه علوم اسلامی در حوزه های گوناگون تقویت کرده، موضوعات متفاوت مربوط به اسلام و جامعه مسلمانان را نسبت به مهارت ها و علایق دانشجویان در جهت فهم جهان اسلام، نظام ارزشی و تجارب تاریخی مطرح سازد.

برنامه های اصلی و اطلاعات کلی مربوط به شرکت دانشجویان در برنامه مطالعات علوم اسلامی، از جمله ثبت نام، حضور، امتحان، پایان نامه، قبولی و مقرّرات در جزوه اصلی توضیح داده شده اند.

چرا مطالعه علوم اسلامی در دانشگاه ملبورن؟

دانشگاه «ملبورن» به عنوان یک دانشگاه بین المللی شناخته شده است و یکی از دانشگاه های برتر در جهان امروز، از حیث کیفیت بالای آموزش و پژوهش قلمداد می شود. مدرک و درجه آن در بالاترین سطوح قابل قبول هستند.

دانشگاه «ملبورن» از سال 1961 م برنامه «مطالعات علوم اسلامی» را آغاز کرده و شماری از دانشجویان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته علوم اسلامی از این دانشگاه فارغ التحصیل شده اند.

کتابخانه دانشگاه «ملبورن» مجموعه ای عالی از آثار برجسته و ارزشمند اسلامی از دوره های اولیه و جدید به زبان های انگلیسی و عربی در اختیار دارد. این مجموعه با آثاری به زبان اندونزیایی تکمیل می شود. این کتابخانه درصدد گسترش و بسط این مجموعه نیز هست.

دانشگاه «ملبورن» برنامه های زبان شناسی متعددی به زبان های عربی و اندونزیایی دارد که در جهت مطالعات علوم اسلامی نقشی بسزا دارند.

این دانشگاه برنامه های آموزشی فراوان در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا دارد که برای برنامه مطالعات علوم اسلامی نقش پیش نیاز و پشتیبان را ایفا می کنند. این برنامه ها عبارتند از: فرهنگ، زبان عربی، علوم سیاسی، مردم شناسی، فلسفه، جامعه شناسی، حقوق، دین یهود، زبان اندونزیایی، تاریخ، الهیّات، زنان و مانند آن.

اخیرا دانشگاه «ملبورن» تغییرات و تحوّلات بنیادینی در برنامه های خود، در زمینه های مطالعات علوم اسلامی، زبان عربی و اندونزیایی و تاریخ اسلام ایجاد کرده است.

از حیث زندگی اجتماعی، ملبورن یکی از بزرگ ترین شهرهای دنیا به حساب می آید و دارای مجموعه بزرگی از جمعیت مسلمان از سراسر دنیاست. تعداد زیادی مسجد و انجمن های اسلامی در ملبورن وجود دارند. گوشت حلال و سایر مایحتاج حلال اسلامی در دسترس می باشند. در خود دانشگاه، مراسم باشکوه و دایمی اسلامی از جمله نماز و نماز جمعه برگزار می شوند. دانشگاه همچنین دارای تعداد فراوانی از فارغ التحصیلان مسلمان، بخصوص در سطح کارشناسی ارشد و دکترا، از مسلمانان جنوب شرقی و جنوب آسیا می باشد.

سطوح مطالعات علوم اسلامی

1. دیپلم؛

2. کارشناسی؛

3. کارشناسی ارشد؛

4. دکترای فلسفه و (آ/خپ).

معرفی اجمالی مطالعات علوم اسلامی

مدیر برنامه: استاد عبداللّه سعید (حححچت خچذذس حح ا).

اسلام سریع ترین دین دنیا از حیث رشد و گسترش است و قریب یک پنجم جمعیت جهان را دربرمی گیرد. برنامه مزبور در دانشگاه «ملبورن» به دنبال ایجاد بستری برای یادگیری اسلام در ابعاد گوناگون است. یک گروه قوی از هیأت علمی با تخصص های ویژه در حوزه های گوناگون علوم اسلامی از قبیل هرمنوتیک، علوم سیاسی، اقتصاد و امور مالی در جوامع اسلامی عهده دار آموزش دانشجویان در دانشگاه هستند. دانشجویان علوم اسلامی در زمینه های گوناگون اسلام، دانش خود را در بوته آزمون قرار می دهند و می توانند درجه علمی خود را در حیطه گسترده ای که به صورت ضابطه مند در دانشگاه مشخص است، ارتقا دهند.

«علوم اسلامی» یکی از برنامه های مؤسسه آسیایی برای مطالعه جامعه شناسی و زبان شناسی دانشگاه ملبورن است. این مؤسسه از سال 1998 در دانشگاه به عنوان بنیاد پژوهش و آموزش برای ایفای نقشی بین المللی تأسیس شده و از همان زمان، تحصیل علوم اسلامی را در خود جای داده است.

مطالعات علوم اسلامی در دانشگاه «ملبورن» به پیش نیازهای درسی، معدل خاص، دروس عمده و ویژگی های خاصی نیاز دارد که در جزوه اصلی آمده اند. در اینجا، فقط به عناوین اصلی و برخی از دروس اشاره می کنیم:

1. درس اجباری

شناخت جهان اسلام.

2. علوم اسلامی

الف. اسلام و فعالیت های سیاسی؛

ب. فلسفه و اندیشه مسلمانان؛

ج. متون عمده اسلامی: قرآن و حدیث؛

د. روشن فکران مسلمان و مدرنیته.

3. تاریخ

الف. امپراتوری بزرگ تمدن اسلامی؛

ب. خاورمیانه نوین؛

ج. خدا در طول تاریخ.

4. مردم شناسی

تحوّلات فرهنگی و جنبش های اعتراضی.

5. مطالعات زبان عربی

عربی 1، 2، 3 و 4.

6. مطالعات فرهنگی

الف. مطالعات فرهنگی معاصر؛

ب. پست مدرنیسم (به زبان انگلیسی).

7. تاریخ

الف. امپراتوری، نژاد و حقوق بشر؛

ب. جنسیت، فرهنگ و سیاست هویّت؛

ج. تاریخ کشمکش اعراب و اسرائیل.

8. فلسفه

الف. آیا خدا وجود دارد؟

ب. فلسفه دوره میانه؛

ج. متافیزیک و ماهیت خدا؛

د. فلسفه های آسیایی.

9. جامعه شناسی

هویّت ها و کنش ها: جنبش های اجتماعی.

واحدها و دروس مهم

1. شناخت جهان اسلام، مدرّس: دکتر محمّد کمال (ذچذچب حچذذچخس ب) و استاد عبداللّه سعید (حححچت خچذذس حح ا)؛

2. اسلام و فعالیت های سیاسی، مدرّس: دکتر محمّد کمال و استاد عبداللّه سعید؛

3. فلسفه و اندیشه مسلمانان، مدرّس: دکتر محمّد کمال؛

4. متون بزرگ اسلام: قرآن و حدیث، مدرّس: استاد عبداللّه سعید؛

5. روشن فکران مسلمان و مدرنیته، مدرّس: استاد عبداللّه سعید؛

6. امپراتوری های بزرگ تمدن اسلامی، مدرّس: ریچارد پنل (ذذحررحپ حژچخح خت) و عبداللّه سعید؛

7. خاورمیانه نوین، مدرّس: ریچارد پنل؛

8. خدا در طول تاریخ، مدرّس: ریچارد پنل؛

9. عربی 3، مدرّس: استاد عبداللّه سعید.

پژوهش

پژوهش توسط دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین اعضای هیأت علمی در مؤسسه آسیا برای مطالعات جامعه شناختی و زبان شناختی دانشگاه «ملبورن» دامنه گسترده ای دارد و تأکید آن در بخش مطالعات علوم اسلامی، بر اسلام، تاریخ اسلام، زبان عربی و سایر زبان های مرتبط با اسلام است.

در بخش پژوهش، برنامه های نرم افزاری و اطلاعات و داده های فراوانی وجود دارند که محققان از آن ها استفاده می کنند. کلیه تحقیقات به همراه جزئیات و سایر اطلاعات مورد نیاز در این برنامه ها وجود دارند.

برای نمونه، کلمه «اسلام» به عنوان کلمه پایه توسط مدیر بخش مطالعات علوم اسلامی، جناب استاد عبداللّه سعید، مورد تحقیق قرار گرفت و در دو عرصه زیر متمرکز گردید:

1. اسلام در آفریقای غربی؛

2. اندیشه اسلامی نوین.

همچنین از سال 1993 «اتحادیه تحقیقات بخش آسیا» در دانشگاه «ملبورن» راه اندازی شد که به منظور ارتقای امر تحقیق و پژوهش و ارتباطی نزدیک با کتابخانه های آسیاسی، نقش عمده ای ایفا کرده است. خدمات ارزنده ای در تعامل بین مؤسسات و بخصوص بخش اسلام شناسی صورت گرفته است که برای اطلاعات بیشتر، می توانید به این نشانی مراجعه کنید: .حذژچذ.ذژژچ.س چ/س حح/خژچررذ/ح خذ/سسس..:زس س خ

نام استادان و محققان و نشانی آن ها

1. عبداللّه سعید: س چ/س حح/ح ذحذخرس حححچت/چ؛

2. محمّد کمال: س چ/س حح/ح ذحذخرس ذچذچد/ذ؛

3. عبدالصمد عبداللّه

(خچذذس حح ا حچذچت-ذس حح ا): س چ/س حح/ح ذحذخرس/رچخژچ خچذذس حح چ/چ؛

4. عارف بودیمان (رچذخحس ا خ حخژا): س چ/س حح/ح ذحذخرس رچذخحس ح/چ؛

5. مرل ریکلفز (ژخ حذدح خت حذژحب): س چ/س حح/ح ذحذخرس ژخ حذدحخژ/ذ؛

6. چارلز کوپل (ذحززرآ ژحذژچخآ)؛

7. ریچارد پنل؛

8. تیموتی لیندزی (ش حژحرخب ش خس رذخت)؛

9. مایلا استیونس (ژرحسخس ت چذخچب).

همایش ها، سخنرانی ها و کارگاه های تحقیق

1. عجایب هنر اسلامی؛

2. روابط اسلام مسیحیت؛

3. پس از انفجار بمب در بالی.

نشانی پایگاه اینترنتی: .س چ/س حح/ح ذحذخرس/سسس..:زس س خ

نشانی پست الکترونیکی: س چ/س حح/ح ذحذخرس ژحخژخس زرح-ژذچخذ

دانشگاه ملّی استرالیا (ش س خژژحسخرت ذچررخس چپ رچخذچژس ژس ا)

معرفی و آموزش

دانشگاه ملّی استرالیا در مرکز کانبرا، پایتخت استرالیا، واقع شده و از هر طرف، به مراکز و شهرهای مهم از جمله سیدنی نزدیک بوده و در محلی بسیار مناسب، در زمینی قریب 130 هکتار قرار گرفته است. این دانشگاه به عنوان یک مرکز تحقیقاتی در سال 1946 تأسیس شده و بخش آموزش آن در سال 1960 راه اندازی گردیده است و هم اکنون در دو عرصه مرتبط به هم فعالیت می کند: یکی «مؤسسه مطالعات پیشرفته» (شامل هشت مؤسسه تحقیقاتی و تعدادی از مراکز پژوهشی تخصصی)؛ دیگری دانشکده ها (هنر، مطالعات آسیا، اقتصاد و تجارت، مهندسی و فناوری اطلاع رسانی، حقوق و علوم). در حال حاضر، دانشگاه ملّی استرالیا در هر دو زمینه پژوهش و آموزش با امکانات عالی در رده مراکز مهم جهانی قرار دارد و در سال 1995 به عنوان بهترین دانشگاه استرالیا شناخته شده است.

مرکز مطالعات اسلامی و زبان و ادبیات عرب (خاورمیانه و آسیای دور)

مقدّمه

این مرکز در دو بخش آموزش و پژوهش تأسیس شده و در رابطه با موضوعات علوم سیاسی خاورمیانه و آسیای مرکزی، تاریخ، فرهنگ، اقتصاد و ارتباط این مناطق با نظم نوین جهانی، مطالعات گسترده ای دارد. این مرکز در رابطه با نقش ادیان، بخصوص اسلام، و زبان های عربی و فارسی از سال 2003 و نیز زبان ترکی مطالعاتی دارد. همچنین تأکید فراوانی بر منافع استرالیا، بخصوص پیوندهای تجاری، علمی و صنعتی، با این منطقه دارد.

مرکز به نحوی مطالعات خود را استوار کرده است که هر فرد استرالیایی بتواند در رابطه با این حوزه، بینش، دانش و تخصص لازم را کسب نموده، پژوهش کاملی ارائه کند تا به شیوه های گوناگون در رابطه با خدمات عمومی، آکادمیک، دیپلماسی، ژورنالیسم و مانند آن در این حوزه فعالیت نماید.

اهداف

اهداف اولیه تأسیس این مرکز عبارتند از:

الف. ارتقای مطالعات زبان و ادبیات عرب، اسلام، خاورمیانه و آسیای مرکزی در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در یک سطح ملّی؛

ب. همکاری تنگاتنگ تحقیقاتی متخصصان آکادمیک بین المللی و استرالیایی؛

ج. فراهم آوردن زمینه تخصصی برای بخش های خصوصی و عمومی؛

د. تقویت ارتباط استرالیا با خاورمیانه و آسیای مرکزی.

مقاطع

این مرکز در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به امور پژوهش، و در مقطع کارشناسی به امر آموزش می پردازد.

برنامه ها

مرکز ارائه دهنده یک دوره کارشناسی ارشد هنر و مطالعات خاورمیانه و آسیای مرکزی است که شامل دو بخش آموزش و پژوهش می باشد. بخش آموزش شامل 6 نیم سال تحصیلی و یک رساله 25 تا 30 هزار کلمه ای است.

همچنین در مقطع کارشناسی، یک دوره کامل از زبان و تاریخ و فرهنگ ایران و فارسی ارائه می شود. همچنین از سال 2003، واحدهای درسی زبان و تمدن ترک ارائه شده اند.

زبان و ادبیات عرب و دروس اسلامی نیز از طریق دانشکده مطالعات آسیا، که با مرکز ارتباطی تنگاتنگ دارد، ارائه می گردند.

دروس

الف. نفت، مذهب، سیاست و کشمکش در خاورمیانه؛

ب. مداخله ابرقدرت ها در آسیا و خاورمیانه، مدرّس: پرفسور امین سایکال ژرژژحخ رژپ) (ذچدخچت رخذا؛

ج. رادیکالیسم اسلامی و غرب، مدرّس: دکتر کریل نورژانوف ذذخژخب ژآ) (سررچخشژس رپ؛

د. آسیای مرکزی از دیدگاه جهانی و منطقه ای؛

ه. دولت و جامعه در جهان عرب؛

و. حقوق مسلمانان و دولت جدید ملّی در خاورمیانه، مدرّس: پرفسور باری هوکر (ژحدررا ش ژژچا ژرژژحخ رژپ)؛

ز. مسائل توسعه در خاورمیانه؛

ح. تاریخ و فرهنگ ایران، مدرّس: دکتر سیدمحمّد ترابی حچذذچخرب ححش حت ژآ) (خح چژرت؛

ط. انرژی و امنیت در آسیای مرکزی و قزاقستان؛

ی. زبان فارسی؛

ک. زبان و ادبیات عرب؛

ل. زبان ترکی.

این دروس به صورت تمام وقت و با برنامه ریزی استاندارد دانشگاه ارائه می شوند. حوزه های مطالعاتی این مرکز عبارتند از: جهان عرب (حتی کشورهای آفریقای شمالی)، ایران، ترکیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و پاکستان.

پژوهش

همان گونه که در بخش قبلی نیز به آن اشاره شد، پژوهش در این مرکز به طور کامل و وسیع، به شاخه های گوناگونی می پردازد و در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکترا فعّال است. حوزه های مورد تحقیق شامل علوم سیاسی، اقتصاد سیاسی، تاریخ و روابط بین الملل در خاورمیانه و آسیای مرکزی هستند.

موضوعات مور تحقیق پژوهشگران در حال حاضر عبارتند از:

الف. شورای همکاری خلیج (فارس)؛

ب. عملکرد سیاسی سعودی ها در رابطه با ایران، تجزیه و تحلیل روابط ایران و سعودی پس از عقب نشینی بریتانیا از منطقه خلیج (فارس)؛

ج. تأثیر ماهواره بر جامعه سعودی؛

د. اسطوره شناسی و حافظه: چالش روابط بین فرهنگی در روند صلح خاورمیانه؛

ه . عربستان سعودی و شتاب اصلاحات؛

و. پاسخ حکومت ها به اسلام گرایی در مصر و ترکیه؛

ز. ارتباط مسلمین و هندوها در شبه جزیره هند؛

ح. ظهور بنیادگرایی اسلامی در آسیای غربی؛

ط. راج در عربستان و فرانک هولمز، پدر نفت؛

ی. رقص و موسیقی سنّتی در مناطق شمالی افغانستان؛

ک. گذر اقتصادی در آسیای مرکزی؛

ل. فلسطین؛

م. جهانی با یک ابرقدرت: کاربرد امنیتی در خاورمیانه؛

ن. اقتصاد سیاسی و روابط اجتماعی شیخ عبدالقرنه و درابونگا: مصر؛

س. انشعاب و حقوق اقلّیت: کشمیر؛

ع. نزاع اعراب اسرائیل و پناهندگان فلسطینی؛

ف. نزاع سیاسی الجزایر و آزادی مطبوعات 1989 1999؛

ص. سیاست های نفت دریای خزر؛

ق. منازعات منطقه ای بین ایران و امارات متحده عربی؛

ر. رابطه ایران و انگلستان از سال 1979؛

ش. شناخت بحران های کشمیر؛

ت. نقش پراکندگی لبنان در بازسازی پس از جنگ؛

انتشارات دانشگاه نیز کتب متعددی را منتشر کرده است؛ از جمله: کتاب اسلام، گفتگو و جامعه مدنی، اثر سیدمحمّد خاتمی.

استادان و محققان

1. پرفسور امین سایکال؛

2. دکتر کیریل نورژانوف؛

3. دکتر سیدمحمّد ترابی؛

4. دکتر نجمه هاجر (ژچددچا خحذدخپ /ژآ)؛

5. جفری جوکز (ژحدس ب ش حژخ خ رحا /ژب)؛

6. پرفسور باری هوکر؛

7. دکتر ویلیام مالای (ش حذچب ذچخذذخث /ژآ)؛

8. دکتر کیوین ویندل (حذحرخث رخسحب /ژآ).

همایش، سخنرانی و کارگاه تحقیق

مرکز مطالعات اسلامی و زبان و ادبیات عرب (خاورمیانه و آسیای مرکزی) دانشگاه ملّی استرالیا، برگزارکننده همایش ها و سخنرانی های منظمی با سخنرانان و متخصصان برجسته منطقه است. این همایش ها موضوعات متفاوتی را در رابطه با خاورمیانه و آسیای مرکزی دربرمی گیرند و بستر مناسب و ارزشمندی در اختیار محققان و دانشجویان دانشگاه ملّی استرالیا در ارتباط با این حوزه فراهم می آورند. همچنین سالانه یک سخنرانی در ارتباط با تمدن اسلامی در این مرکز برگزار می شود.

سخنرانی های بین المللی برگزار شده از سال 1994 تا 2000 در دانشگاه ملّی استرالیا و «مرکز مطالعات اسلامی و زبان و ادبیات عرب» به شرح ذیل می باشند:

الف. خاورمیانه: نمادی از استقرار و استحکام (1994)؛

ب. لبنان تا سال 2000 (1995)؛

ج. مصر تحت ریاست مبارک: سیاست و اقتصاد و امور خارجی (1998)؛

د. خاورمیانه: پنجاه سال آینده (1999)؛

ه . روابط ایران و استرالیا (2000).

نشانی پایگاه اینترنتی: س چ/س حح/س رچ/سسس..:زس س خ

نشانی پست الکترونیکی: س چ/س حح/س رچ رخ رخ

 

1. کارشناس مترجمی زبان انگلیسی.