دکتر لادن سیفی؛ متخصص زنان و زایمان
تعریف
سرماخوردگی بیماری ویروسی است با مجموعه علائمی که پس از گذشت 10-3 روز خودبه‌خود خوب می‌شود.
از آنجائی که یک فرد بالغ به طور متوسط 3-2 بار در سال به این عفونت مبتلا می‌شود، پس در 9 ماه حاملگی شانس ابتلا دارد و نیز از نظر تئوری حاملگی تغییراتی در ایمنی سلولی می‌دهد و ممکن است شانس عفونت و شدت آن را بالا ببرد.
بطور کلی سرماخوردگی و ویروس‌هایی که دستگاه تنفسی را درگیر می‌کنند در حاملگی برای مادر و جنین خطر‌آفرینی بیشتری دارد.
سرماخوردگی بار مالی زیادی را به دولت و جامعه تحمیل می‌کند، چه مستقیماً که هزینه درمانی آن است و چه غیر مستقیم به دلیل عدم حضور در کار و از آنجائی که این بیماری مسری است به صلاح اجتماع است که فرد سرما‌خورده به ویژه در 3 روز اول جداسازی شود و در تماس با افراد زیادی نباشد، مرتبا دست‌هایش را بشوید که شانس انتقال را کم کند استفاده از ماسک توسط افراد سالم ثابت نشده که شانس ابتلای افراد سالم را کمتر کند.
تشخیص افتراقی
آنفلوانزا، فارنژیت (گلودرد) باکتریایی، برونشیت حاد، سینوزیت حاد باکتریایی، رینت آلرژیک و سیاه سرفه می‌باشد.
از آنجائی که بیش از دویست گونه و زیر گونه ویروس سرماخوردگی وجود دارد ممکن است یک نفر هر بار با ویروس جدید سرما بخورد حتی ابتلای مجدد به یک نوع ویروس هم وجود دارد.
یعنی برخلاف سرخجه یا آبله‌مرغان که ویروس‌شان با یک بار ابتلا ایمنی می‌دهد در مورد سرماخوردگی الزاماً اینطور نیست چون ویروس‌های مختلفی دارد.
معمولا در عود مجدد به همان ویروس در سرماخوردگی شدت کمتر است. این بیماری خودبخود خوب می‌شود.
گاه منجر به سینوزیت، بدتر شدن آسم، عفونت تنفسی تحتانی مثل برونشیولیت و یا عفونت گوش میانی می‌شود که نیاز به درمان جداگانه‌ای دارند. این ویروس الگوی فصلی دارد.
بعضی از انواع آن در پائیز و اواخر بهار نیز دیده می‌شود مثل رینو ویروس و پاراآنفلوانزا و بعضی از انواع در تابستان مثل ویروس سن سی تیال تنفسی و بعضی از انواع ویروس سرماخوردگی مثل آدنو ویروس‌ها بیشتر در محیط‌های عمومی مثل مهد کودک‌ها، سرباز خانه‌‌ها و بیمارستان‌ها عامل سرماخوردگی هستند.
راه انتقال سرماخوردگی
1- تماس مستقیم دستی
2- تماس فرد مبتلا با سطوح محیطی که در نتیجه باعث آلودگی می‌شود.
3- قطرات درشت که در این حالت تماس خیلی نزدیک با فرد مبتلا لازم است.
ویروس مولد سرماخوردگی تا 2 ساعت در روی پوست فرد زنده می‌ماند و براساس زمانی که با فرد مبتلا در تماس نزدیک باشیم شانس ابتلا متغیر است. بزاق عامل موثر در انتقال این ویروس نیست.
90 درصد مبتلایان در بزاق‌شان ویروس پیدا نشده است. مدت عفونی بودن معمولا در 3 روز اول است.
روز 2 و 3 بیماری در شدت خود است و ریزش و انتشار ویروس بیشتر است و تا 2 هفته درجات کمتری انتشار ویروس وجود دارد.
افرادی که در مهدکودک‌ها در تماس با بچه‌ها هستند، کسانی که استرس روانی دارند و افرادی که بدخوابی و کم‌‌خوابی دارند، بیشتر مستعد به سرماخوردگی‌اند و افرادی که ورزش در حد متوسط می‌کنند کمتر مبتلا می‌شوند.
همچنین در افراد سن بالا و سوء‌تغذیه‌ای و افراد سیگاری و کسانی که بیماری مزمن دارند شدت سرماخوردگی بیشتر است.
دوره نهفته بیماری معمولا 3-2 روز است ولی حتی ده ساعت پس از تماس با فرد مبتلا هم ابتلا به سرماخوردگی دیده شده است. تشخیص سرماخوردگی
تشخیص سرماخوردگی کلینیکی است و نیاز به کار دیگری ندارد.
درمان در خانم حامله در موارد متوسط و شدید: ضد درد برای سردرد و درد عضلانی و گوش درد که استامینوفن است و در حاملگی از بروفن بهتر است.
اسپری یا قطره نرمال سالین برای رنیت حاد و یا رینوسینوزیت در حاملگی توصیه می‌شود.
اسپری بینی آنتی‌هیستامین مثل کرومولین سدیم برای درد حلق و کم کردن عطسه، دکونژسان خوراکی مثل سودوافدرین تا 3-2 روز برای التهاب بینی می‌توان استفاده کرد. بخور گرم مفید است.
آنتی‌بیوتیک، آنتی‌ویرال، توصیه نمی‌شود. داروی ویتامین C، داروهای گیاهی در مطالعات مختلف اثر مفیدی نداشته‌اند.
کلا سرماخوردگی نیاز به درمان دارویی ندارد. اگر علائم خیلی اذیت کننده بودند در حاملگی از داروهای فوق مجازیم استفاده کنیم.
