14 نکته درمانى
جورجیا ماسمن داراى پنج خصلت مشترک با میلیونها فردى بود که به پسوریازیس مبتلا بودند:
1) پسوریازیس وى منحصر به فرد بود مثل خود وى، یکتا و متفاوت.
2) آنچه که در مورد بعضىها مؤثر بود، دربارهى وى مؤثر نبود.
3) آنچه که در مورد وى مؤثر بود، در مورد بعضىها ممکن بود مؤثر نباشد.
4) درمان دربار اول مؤثر بود، در بار دوم میزان آن کمتر و در بار سوم اصلا.
5) وى نمىدانست که چرا این بیمارى را گرفته است.
هنگامى که به پسوریازیس مىرسیم پزشکى مدرن امروز قطعا ناکافى به نظر مىرسد.
پسوریازیس بیمارىاى است که در آن سلولهاى پوست، دست به خودکشى مىزنند. در حالت عادى، سلولهاى پوست هر 30 روز یک بار خود را تجدید مىکنند. این زمانى است که سلول جدید خود را از داخلىترین لایه پوست به سطح پوست مىرساند. در پسوریازیس، این سلول سه روزه به سطح مىرسد گویى که بدن ما، ترمز بریده باشد و نتیجه آن ایجاد مناطق برجسته پوستى به نام پلاک است که اغلب قرمز و خارشدار است. وقتى که سلولها به سطح رسیدند مثل سلولهاى عادى مىمیرند؛ اما چون تعداد آنها زیاد است پلاک برجسته شروع به سفید شدن و پوستهریزى سلولهاى مرده مىکند. پسوریازیس اغلب در دورههاى عود و نشست قرار دارد و دوره عود آن، معمولا در زمستان است.
گاهى وقتها، در طول ماهها و سالها ناپدید مىشود و مىتواند با گذشت سن، بدتر با بهتر شود. درمانى براى آن وجود ندارد. اما کارهاى زیادى را مىتوانید براى خود انجام دهید. یادتان باشد درمانى که در مورد دیگران مؤثر است، ممکن است روى شما اثر بگذارد. شما باید نقشه جنگ خود را طراحى و تجربه کنید. در زیر روشهایى را که باید امتحان کنید، آمده است:
به زندگى نگاه جدیدى داشته باشید.
فیلیپ آندرسون «استاد و رئیس بخش پوست دانشگاه میسورى» مىگوید: مهمترین نکته پذیرش این بیمارى توسط فرد مبتلاست. شما باید توجه خود را بر اداره کردن آن متمرکز کنید و از وخیمتر شدن آن جلوگیرى کنید. انرژى خود را صرف جار و جنجال در مورد هر برآمدگى پوستى نکنید. این ایده خوبى نیست.
دکتر میلر مىگوید: من بعضى از بیمارانم را دوبار در سال مىبینم. هیچ قانونى وجود ندارد که بگوید هر شخص پسوریازیسى از تمام ضایعات بدنش خلاص مىشود. من دو دستم را در حدود سى سانتىمتر دور از هم نگه مىداشتم و به آنها مىگفتم: تلاش بیشترى لازم است تا شما به 80% بهبودى برسید. سپس بازوهایم را به بیرون کش مىدادم و مىگفتم: براى 20% باقى مانده این کارى است که باید انجام دهید: یاد بگیرید که با آن زندگى کنید. وقتى فکر کنید که درمانها به انتهاى خط رسیده و شما از الف تا ى را رفتهاید، دوباره از الف شروع مىکنید. پسوریازیس خفیف به وسیله درمانهاى زیر به طور کامل کنترل مىشود:
تنه خود را لغزنده کنید.
نرمکنندهها در صدر فهرست درمان هر متخصص پوست قرار دارد. پوست پسوریازیس خشک است و باعث بدتر شدن و پوسته ریزى و افزایش خارش مىشود. نرمکنندهها کمک مىکنند که پوست آب خود را نگه دارد. مادهى نرم کننده مىتواند روغن بدن غیر محرک مورد علاقهتان و یا چیز معمولىاى مثل چربى گیاهى یا وازلین باشد.
آنها بعد از استحمام، بیشترین اثر را دارند؛ زمانى که هنوز خیس هستید (براى احتیاط از حمام روغن اجتناب کنید که مىتواند وان حمام را مثل یخ لیز کند).
به دنبال خورشید باشید.
با قرار گرفتن منظم در برابر نور شدید خورشید 95% بیماران پسوریازیس بهبود مىیابند. به نظر مىرسد که بیمارى در زمستان بدتر مىشود و یا در آب و هواى متغیر و مرطوب که داراى هواى خشک و گرم است. اشعههاى ماوراء بنفش با پسوریازیس به مقابله مىپردازند و اشعه ماوراء بنفش نوع B سریعترین اثر را دارد. اما از طرف دیگر اشعههاى ماوراء بنفش نوع B منجر به آفتاب سوختگى مىشود و خطر سرطان پوست را بالا مىبرد و ممکن است منجر به ایجاد ضایعات جدید در مناطق غیر درگیر در بیماران پسوریازیس شود.
البته یک راه فرار وجود دارد؛ ضد آفتاب. منافع استفاده از سایبان مىتواند خطر سرطان پوست و گسترش پسوریازیس را کاهش دهد. از ضدآفتاب در مناطقى از پوست استفاده کنید که پسوریازیس ندارند و به طور کامل در معرض نور خورشید قرار دارند.
لامپ را روشن کنید.
یک لامپ اشعههاى ماوراء بنفش نوع B کوچک براى درمان پلاکهاى پسوریازیس بخرید. نیاز هر شخص فرق مىکند. بنابراین با پزشک خود مشورت کنید. شاید لامپهاى اشعههاى ماوراء بنفش نوع B را که در مؤسسات برنزه کردن پوست به کار مىرود، ترجیح دهید؛ اما این ضعیفتر است و نیاز به وقت بیشترى براى اثردهى دارد.
از تار استفاده کنید.
قطران زغال سنگ، معمولا ضعیفتر از موارد معمول تجویزى مىباشد اما مىتواند در درمان پسوریازیس مؤثر باشد. شما مىتوانید مستقیما تار )TAR( را روى پلاکها بمالید و یا خود را داخل روغن حمام تار قرار دهید و یا سرتان را با شامپو تار بشویید. از آنجا که تار تجویزى باعث ایجاد رنگ و بو مىشود. بعد از مدتى باید آنها را از روى بدن شست، اما بعضى از انواع آن مىتواند براى افزایش اثر درمان اشعههاى ماوراء بنفش نوع B یا نور خورشید روى بدن باقى بماند.
تار، حساسیت پوست را به خورشید افزایش مىدهد. دکتر میلر مىگوید: بعضى از انواع جدید محصولات تار ظریفتر و از نظر زیبایى قابل قبولتر هستند. این نوع، به صورت ژل عرضه مىشود. آنها مثل تار بو نمىدهند و مىتوان آنها را روزانه به کار برد و به آسانى شسته مىشوند. وى این احتیاط را تذکر مىدهد: اگر هر گونه محصول تارى، ایجاد سوختگى یا حساسیت کرد، استفاده از آن را متوقف کنید. تار هرگز نباید روى پوست باز و خراشیده به کار رود.
حمام گرم و مرطوب بگیرید.
حمامها و استخرهاى شناى آب، براى پسوریازیس عالى هستند. این حمام باعث صاف شدن و از بین رفتن پوستهها مىشود. اما آب داغ خارش را افزایش مىدهد.
و یا حمام سرد و مرطوب بگیرید.
حمام آب سرد همراه با یک فنجان سرکه سیب، براى خارش بسیار عالى است. روش مؤثر دیگر، استفاده از یخ است. فقط چند قطعه یخ را به داخل کیسه پلاستیک کوچک بیندازید و آن را روى پوست ضایعهدار بگذارید.
از کورتیزون براى ضایعات کوچک و محدود استفاده کنید.
کرمهاى معمولى کورتیزوندار از نوع تجویزى آن ضعیفترند اما ارزش امتحان کردن را دارند و در مناطق تناسلى و صورت استفاده از آنها ایمنتر است. اما اگر شما همیشه از این دارو در این مناطق استفاده کنید تأثیر آن کاهش مىیابد و هنگامى که استعمال آن را قطع کنید پسوریازیس دوباره عود مىکند. تا وقتى از این کرم استفاده کنید که بهبودى دیده شود و کمکم استعمال آن را قطع کنید.
روى ضایعات پسوریازیس را بپوشانید.
تحقیقات نشان داده که پوشاندن ضایعات با نوار یا پوشش پلاستیکى در طول روزها و هفتهها مىتواند ضایعات را پاک کند. مخصوصا اگر کرم کورتیزون اول به کار رود؛ اگرچه این درمان براى مناطق کوچک و محدود که بیشتر از یک سکه نباشد مؤثر است. شما باید مراقب باشید چرا که ممکن است پوست عفونى و چسبناک و پسوریازیس وخیمتر شود.
به پوست آسیب نرسانید.
ضایعات جدید معمولا روى پوست آسیب دیده ظاهر مىشوند. محققان اعتقاد دارند که تروما و ضربه به پوست، بدن را در حالت غیرکنترل قرار مىدهد.
اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید.
اضافه وزن یکى از مهمترین عوامل مرتبط به پسوریازیس مىباشد. کم کردن وزن در بیماران پسوریازیسى مىتواند مفید باشد. اگر اضافه وزن خود را کاهش دهید و در وزن طبیعى خود باقى بمانید، پسوریازیس معمولا بهتر مىشود.
استرس را از خود دور کنید.
دکتر میلر گزارش مىدهد که من دخترى را دیدم که پس از مرگ پدرش از نوک سر تا انگشتهاى پایش دچار ضایعات پسوریازیسى شد. مدارک غیر قابل انکارى وجود دارد که نشان مىدهد استرس، پسوریازیس را تحریک مىکند. اگر شما در ساحل دریا دراز کشیده باشید، احساس بهترى خواهید داشت. حتى رفتن به بیمارستان براى جراحى پسوریازیس شما را بهتر مىکند. اگر چه استرسزا است ولى آرامش دهنده است و از شما مراقبت مىشود. دورى از استرسهاى روزانه مفید است.
به ماهىگیرى بروید.
نه؛ این استرسزا نیست. این راهى است که شما کپسولهاى روغن ماهى حاوى اسید چرب را به رژیم غذایى خود اضافه کنید. دکتر ونیشازیبوه »استاد پوست و بیوشیمى دانشگاه کالیفرنیا« مىگوید: این کپسولها روى 60 % افراد مطالعه شده، مؤثر بوده است. ضخامت ضایعات همراه با خارش و قرمزى آن کاهش پیدا کرده است.
اما نکات هشدار دهندهاى نیز وجود دارد. در بعضى از افراد هیچ بهبودىاى حاصل نمىشود و در بعضىها حتى وضعیت بدتر نیز مىشود و هیچگونه ضمانتى وجود ندارد. مطالعات اولیه، کوتاه مدت و کوچک بوده است. بنابراین نتایج به دست آمده زیا قاطع نیست. ما هیچ گونه عارضه منفى ندیدیم اما در مدت طولانىتر مصرف ممکن است عوارضى دیده شود. به طور مثال روغن ماهى مىتواند اثر بعضى از داروهایى را که مىخورید کاهش دهد. اگر از این کپسولها مصرف مىکنید با پزشک خود مشورت کنید از طرفى همه روغنهاى ماهى مشابه هم نیستند.
اگرچه افراد مورد مطالعه 11 تا 14 گرم در روز مصرف مىکردند، اما شما مىتوانید با نصف این مقدار نیز به نتیجه مطلوب برسید اما حتما با پزشک خود هماهنگ کنید.
عفونتها را درمان کنید.
بین عفونتها و شروع پسوریازیس ارتباط ثابت شدهاى وجود دارد. در شروع عفونت، پسوریازیس موجود وخیمتر هم مىشود. ما بچههایى را دیدهایم که بعد از ابتلا به عفونت گلویى استرپتوکوکى، در عرض دو هفته دچار پسوریازیس در تمام بدنشان شدهاند. راهحل، درمان سریع و درست هر گونه عفونت ایجاد شده و توجه کافى به پسوریازیس در صورت ایجاد هر گونه عفونت است.
منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا
پی‌نوشت‌ها:
* انتشارات سپهر اندیشه - 1387
