19 روش براى خوددرمانى
در سالهاى حدود 1900، دیورتیکولوز بیمارى نادرى بود که پزشکان به ندرت دربارهى آن مطلبى مىشنیدند. در کشورهاى جهان سوم نیز این بیمارى کم است. اما در ایالات متحده که مردم آن به آسانى به غذاهاى آماده دسترسى دارند، به وفور یافت مىشود.
پل ویلیام »جراح عمومى در مرکز پزشکى فلوریدا« مىگوید: دیورتیکولوز یک بیمارى اکتسابى است که در اثر زیاد شدن غذاهاى آماده به وجود آمده است؛ غذاهایى که فیبر آنها کم است )فیبر ماده مهمى است زیرا باعث کاهش کشش در روده مىشود و هنگام خروج مدفوع به حجیم شدن آن کمک مىکند(.
از سال 1990 تغییرات فراوانى صورت گرفته است. مطالعات امروزى نشان مىدهد که بیش از نیمى از افراد بالاى 60 سال دچار این بیمارىاند. این بیمارى با ساکها و کیسههاى کوچک و یا انگورى شکل در طول دیواره خارجى روده مشخص مىشود.
این کیسهها در عکس رادیولوژى دیده مىشوند. 10 درصد این افراد دچار التهاب دیورتیکول )دیورتیکولیت( مىشوند که بسیار دردناک است.
اینها مطالبى است که متخصصان ما پیشنهاد مىکنند:
حجم فیبر مصرفى را افزایش دهید.
ماروین شوستر »رئیس بخش بیمارىهاى گوارشى در مرکز پزشکى بالتیمور« مىگوید: میزان متوسط فیبر مصرفى آمریکایىها 16 گرم در روز است )فقط نیمى از آن چه که باید باشد(. به نظر مىرسد فیبر موجود در سبوس مؤثرتر باشد.
فیبر، آب را به درون مدفوع مىکشاند و حرکات آن را آسانتر مىکند. نام گندم کامل و غلات سبوسدار، بهترین منابع حاوى سبوس هستند. سبوس خام اضافه شده به غذاها نیز یک انتخاب دیگر است. سبزیجات و میوهها هم منابع دیگر حاوى فیبر هستند.
اگر شما به دنبال مصرف فیبر هستید، به جاى نوشیدن آب سیب، خود سیب را بخورید چرا که آب سیب هیچ فیبرى ندارد.
مصرف فیبر را به آرامى افزایش دهید.
این کار را به تدریج، ظرف شش تا هشت هفته انجام دهید. دستگاه گوارش براى سازگارى با شرایط جدید، به زمان نیاز دارد. در هفتههاى اول، ممکن است باد و گاز شکم به سراغ شما بیاید.
اگر نمىتوانید فیبر کافى در رژیم غذایىتان قرار دهید از مکمل استفاده کنید.
از قرصهاى مکمل پسیلیوم استفاده کنید.
مایعات فراوان بنوشید.
در روز شش تا هشت لیوان، آب بنوشید. آب به همراه فیبر یک مکمل مفید براى مقابله با یبوست دیورتیکولیت است.
اگر در هنگام تخلیه رودهها، فشار زیادى به شما مىآید به دلیل انبساط این دیورتیکولها است.
زمانى که باید مدفوع را تخلیه کنید، این کار را انجام دهید.
اگر تسلیم طبیعت نشوید، با مصرف فیبر و خوردن مایعات فراوان نیز شکست خواهید خورد، پس هنگام کار کردن شکم، آن را سرکوب نکنید.
ورزش کنید.
ورزش، تنها باعث کشیدگى پاها و باسنها نمىشود بلکه در عضلات روده نیز کشیدگى ایجاد مىکند و باعث حرکت و کارکرد بهتر رودهها مىشود؛ بنابراین دیگر به فشار زیاد، نیازى نیست.
از شیاف استفاده نکنید.
اگر چه به عنوان درمان فورى در یبوست از شیاف استفاده مىشود، ولى اینها بهترین انتخاب براى تحریک حرکات روده نیستند. ممکن است رودههاى شما به آن معتاد شود و این فرآیند به یک چرخهى ناقص تبدیل مىشود؛ یعنى هر بار به شیافهاى بیشترى نیاز پیدا خواهید کرد.
از غذاهاى طبیعى استفاده کنید.
آلو خشک، آب آلو خشک و چاى گیاهى مسهلهاى طبیعى بسیار مؤثرى هستند. چاىهاى مخصوص در اکثر مغازههاى غذاى بهداشتى یافت مىشود.
سیگار نکشید.
همان طور که بسیارى از اعمال، مضر هستند، سیگار کشیدن نیز دیورتیکولوز را بدتر مىکند.
غذاهاى آماده مصرف نکنید.
این یک توصیه خوب بهداشتى است که براى درمان دیورتیکولیت نیز کاربرد دارد. اگر بیش از حد از غذاهاى آماده کم فیبر مصرف کنید، جاى کافى براى خوردن غذاهاى پر فیبر نخواهید داشت.
دانهها را به خوبى بجوید.
غذاهایى نظیر میوههاى مغزدار )پسته و گردو( و ذرت بو داده را که حاوى دانه و یا تکههاى سخت هستند و مىتوانند در دیورتیکول قرار بگیرند، خوب بجوید. اگر دچار عفونت حاد دیورتیکول شدید، باید از خوردن غذاهاى دانهدار خوددارى کنید.
از مصرف کافئین اجتناب کنید.
قهوه، شکلات، چاى و کولا باعث حساسیت و آزردگى مىشوند.
به دنبال یک الگو باشید.
غذاهاى خاصى ممکن است عادات شکمى شما را مختل کند و یا باعث شل شدن مدفوع شود، این غذاها را بشناسید و از خوردن آنها اجتناب کنید.
چگونه فیبر بیشترى در رژیم خود قرار دهید؟
حتما مىدانید که مصرف فیبر در حدود 35 - 30 گرم به صورت روزانه، مهمترین کارى است که مىتوانید براى درمان و جلوگیرى از دیورتیکولیت انجام دهید. شاید ندانید که چقدر فیبر در غذاهاى پر فیبر وجود دارد و یا چگونه مىتوانیم بدون اینکه جلوى یک کاسه سبوس خام بنشینیم، فیبر مصرفى را بالا ببریم.
هشدار پزشکى
از خوش خیمى به طرف بدخیمى
تب و درد شدید در قسمتهاى پائینى و چپ ناحیه شکم نشانهى عفونت دیورتیکولیت است، بنابراین نباید از این تغییرات سرسرى گذشت.
دکتر البرت لارو مىگوید: ممکن است دچار پارگى روده یا خونریزى شوید. اگر چه اغلب اوقات این اتفاق نمىافتد اما انسان مىتواند از عفونت دیورتیکول بمیرد. بنابراین به محض ظاهر شدن علایم هشدار دهنده، سریعا به پزشک مراجعه و آرامش خود را حفظ کنید. اگر فقط یک عفونت باشد، اغلب با استراحت، تغذیه و آنتىبیوتیک درمان مىشود.
در این جا نکاتى دربارهى رژیم پر فیبر آمده است:
- عادت کنید که نان گندم کامل به جاى نان سفید بخورید.
- ولع خود را با دسرهاى میوهاى اغناء کنید؛ توت، موز و هلو.
- غذاهاى گیاهى بیشترى بخورید.
- هنگام پختن میوههاى سیب، گلابى و هلو پوست آنها را نکنید.
- میوههاى خشک نظیر کشمش و زردآلو به غذاهاى خود اضافه کنید.
منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا
پی‌نوشت‌ها:
* انتشارات سپهر اندیشه - 1387
