تاریخ خبر: 1393/07/26 – خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ میراث‌فرهنگی اصفهان سالهاست که به‌دلیل نگاه توسعه‌‌گرایانه مدیران شهری با چالش‌‌‌های جدی مواجه است. چالشی که گاه جهان‌نما می‌شود و شاخی برای نقش‌جهان و زمانی دیگر بدون توجه به موزاین میراث‌فرهنگی کشور به قامت ماری آهنی در می‌آید، تا لرزه بر پیکر چهارباغ اصفهان و میدان تاریخی نقش‌جهان بیفکند.
به‌گزارش CHN، توسعه سریع و تاثیرات مخرب پروژههای شهری در اصفهان بدون فعالیت‌های دقیق کارشناسی سبب شده که هم‌اکنون بسیاری از آثار و بناهای تاریخی مورد تهدید طرح‌های توسعه‌ای چون، مترو و احداث گذر‌ها و خیابان‌های شهری قرار بگیرند. طرح‌هایی که هر چند با حضور و دخالت به‌موقع کارشناسان و فعالان میراث‌فرهنگی اصفهان متوقف شده یا از تسریع روند آن کاسته شده اما سالهاست که در کمین آثار تاریخی اصفهان تشسته‌اند و زنگ خطرها را به‌حالت هشدار و آماده باش در آورده‌اند.
پروژه‌هایی که شهردار اصفهان نه‌تنها آن‌ها را خطرساز و تهدید‌کننده آثار تاریخی نمی‌داند که با رد این ادعا تاکید می‌کند که شهرداری حکم مادر آثار تاریخی اصفهان را دارد. او معتقد است، کاهش سطح حفاظت، سیاست‌زدگی که در سازمان میراث‌فرهنگی حاکم است و در نهایت مشکلات مفهومی که میان شهرداری و میراث‌فرهنگی وجود دارد، عامل اصلی تقابل پروژههای شهری با رویکرد‌های میراث‌فرهنگی است.
موزه لوور مگر مترو ندارد!
«سید مرتضی سقائیان نژاد» شهردار اصفهان در گفت و گو با خبرگزاری CHN، به مقایسه آثار تاریخی ایران و فرانسه می‌پردازد و در پاسخ به این پرسش که نتیجه نهایی مذاکرات میراث‌فرهنگی و شهرداری اصفهان برای احداث خط 2 مترو اصفهان و راه‌اندازی خط 1 در چه مرحله‌ای قرار دارد و نگرش مدیران شهری نسبت به ساخت و راه‌اندازی مترو در نزدیکی مهمترین آثار تاریخی اصفهان چیست، گفت: «ما باید بنشینیم راجع به این اتفاق خیلی علمی حرف بزنیم».
سقائیان‌نژاد گفت: «در شرایط فعلی لازم است که حفاظت‌ها نسبت به آثار تاریخی افزایش پیدا کند وگرنه مترو به‌تنهایی مشکلی ندارد».
به‌گفته او، مگر زیر موزه لوور فرانسه مترو نیست؟ یا اینکه در میدان گلادیاتورها مترو راه‌اندازی نشده است. بنابراین وقتی پروژههای شهری به آثار تاریخی برخورد می‌کنند خطوط مترو به جای 14 متر زیر اثر تاریخی باید 40 متر پایینتر جانمایی شوند.
شهردار اصفهان با بیان اینکه نباید نسبت به طرح‌های توسعه‌ای ناآگاهانه و چشم بسته قضاوت کرد ادامه داد: «اگر قرار باشد خیابان چهارباغ به روی خودرو بسته شود باید راه‌‌های دسترسی دیگر باز کرد. درحال‌حاضر اگر مترو راه‌اندازی شود بلافاصله خیابان چهارباغ بسته می‌شود اما هر زمان که خواستیم این اقدام را عملی کنیم فعالان میراث‌فرهنگی و برخی تشکل‌ها بدون آنکه مطالعه‌ای داشته باشند، جوسازی‌هایی انجام داده‌اند که به‌هیچ وجه علمی و منطقی نیست».
پشت مانع‌تراشی‌های میراث‌فرهنگی منطق علمی نیست
او همچنین در رابطه با گذر آقا نجفی و احداث آن توسط شهرداری گفت: «در طرح تفصیلی آمده است که گذر آقا نجفی با احداث خیابان و تعریض 12 تا 14 متر بلامانع است. این درحالی است که وزیر مسکن وقت حدود 6 سال قبل برای احداث این گذر بالغ بر یک و نیم میلیارد تومان کمک کرده است و شهرداری نیز اگر قرار باشد میدان امام را ببندد و یک راه دسترسی برای مردم ایجاد کند ناگزیر است که به احداث گذر آقا نجفی بپردازد».
سقائیان‌نژاد با تاکید بر اینکه مردم باید در کنار آثار تاریخی به زندگی ادامه دهند و میراث‌فرهنگی نمی‌تواند با مانع تراشی طرح‌های توسعه‌ای جلوی زندگی مردم را بگیرد ادامه داد: «میراث‌فرهنگی متعلق به تمام مردم است، مردم سالهاست که با میراث‌فرهنگی زندگی می‌کنند و برای آثار خود ارج می‌گذارند. اما رویکرد میراث‌فرهنگی به‌گونه‌ای است که گویی هیچ منطق علمی پشت قضایا نیست».
به گفته شهردار اصفهان، اگر قرار باشد در رابطه با یک امر میراثی مصوبه‌ای گرفته شود، میراث‌فرهنگی به‌راحتی این مصوبه را می‌گیرد اما اگر شهرداری بخواهد اقدام به دریافت این مجوز کند هزار سد جلوی پایش گذاشته می‌شود».
مصوباتی که وقتی خبرنگار CHN از شهردار اصفهان می‌پرسد از پاسخگویی طفره می‌رود و تنها به این جمله بسنده می‌کند.« نمی‌توانم این موضوعات را باز کنم اما نمونه‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد».
شهردار اصفهان درحالی پرسش همیشگی و موارد دیگری از تخلف در حریم آثار تاریخی را که سالها قبل در خصوص موضوع جهان‌نما مطرح کرده بود را دوباره طرح و از خبرنگار CHN پرسید: «چرا روی ساختمان مخابرات که در 240 متری میدان نقش جهان است کسی صحبت نمی‌کند. چرا هیچ کسی نسبت به ساختمان استانداری که در حریم این اثر تاریخی ساخته شده اعتراضی نمی‌کند؟ اما طرح‌های شهرداری و موضوع جهان‌نما را که دو رییس جمهور کلنگ آن را بر زمین زدند اطلاع‌رسانی گسترده‌ای انجام می‌گیرد؟
میراث‌فرهنگی نباید سیاسی شود
شهردار اصفهان اما با تاکید بر اینکه میراث‌فرهنگی نباید سیاسی شود، علت تخریب‌ها و مشکلات موجود میان شهرداری و میراث‌فرهنگی را در پیشبرد طرح‌های توسعه‌ای به سیاست‌زدگی سازمان میراث‌فرهنگی مرتبط دانست.
او گفت: «در حال‌حاضر 13 هزار خانه در طرح میراث‌فرهنگی اصفهان قرار گرفته است، اما میراث‌فرهنگی هیچ اقدامی برای حفاظت از این بناهای تاریخی انجام نداده است. با نگاهی به بافت‌های تاریخی متوجه خواهید شد که شهرداری چه اقداماتی در حفاظت از بافت‌های تاریخی داشته و میراث‌فرهنگی چه فعالیتی انجام داده است».
سقائیان‌نژاد اما عامل ضعف مدیریت میراث‌فرهنگی در حفاظت از آثار و بافت‌های تاریخی را حیات خلوت شدن سازمان میراث‌فرهنگی و سیاست‌زدگی آن دانست. به‌گفته او، میراث‌فرهنگی برای حفاظت از بناها و آثار خود بودجه‌ای ندارد بنابراین بهتر است با حل مشکلات سیاسی، میان مردم و آثار تاریخی آشتی ایجاد کنند. چراکه در غیر اینصورت این مردم هستند که با بستن آب زیر پی خانه‌ها سبب تخریب بناهای تاریخی می‌شوند.
اگر میدان نقش‌جهان تحت نظارت شهرداری بود تخریب نمی‌شد!
شهردار اصفهان با بیان اینکه 35 سال است که در اصفهان مسئولیت‌های مختلفی بر‌عهده دارد و عملکرد و نگاه او ضد میراث‌فرهنگی نیست به وضعیت نابسامان میدان نقش‌جهان، مسجد امام، بنای عالی قاپو و چهلستون اشاره کرد و گفت:« میراث‌فرهنگی بودجه‌ای برای حفاظت از آثار تاریخی اصفهان ندارد به همین دلیل است که مهمترین آثار تاریخی اصفهان وضعیتی نابسامان دارند».
سقائیان‌نژاد تاکید کرد: «اگر میدان نقش‌جهان در اختیار شهرداری بود نمی‌گذاشتم عالی قاپو در این وضعیت نابسامان به سر ببرد و نصف بیشتر مسجد امام دچار نم و رطوبت شود».
او به خبرنگار CHN گفت، بسیاری از تخصص‌های شهرداری را میراث‌فرهنگی ندارد. در غیراینصورت طبقه دوم چهلستون را موریانه نمی‌خورد.
با این وجود شهردار اصفهان با اینکه مسائل میان شهرداری و میراث‌فرهنگی را مفهومی می‌داند اما تاکید می‌کند که با تمامی مشکلات پیش رو، شهرداری با نظارت کارشناسان میراث‌فرهنگی هیچ مشکلی ندارد چراکه این ارگان شهری در سال میلیاردها تومان برای اصفهان و آثار تاریخی‌اش هزینه می‌کند و برای میراث‌اش حکم مادر را دارد.
گفتگو از مریم جلیلوند
