حساسیت به گوجه فرنگی: علائم، آزمایش و درمان

آیا پس از مصرف گوجه فرنگی درد شکم، تهوع، اسهال و یا مشکلات پوستی مانند اگزما، را تجربه کرده‌اید؟ خوب، تمامی این علائم، نشان دهنده‌ی حساسیت به گوجه فرنگی است که می تواند دلیلی برای نگرانی باشد. مقاله‌ی زیر را بخوانید تا از علائم، آزمایش و درمان حساسیت به گوجه فرنگی اطلاع یابید.

آیا می‌دانستید؟

گوجه فرنگی یک گیاه تاجریزی است. بنابراین، افرادی که حساسیت به گوجه فرنگی دارند همچنین ممکن است نسبت به دیگر اعضای خانواده تاجریزی مانند سیب زمینی، فلفل، و بادنجان حساسیت نشان دهند.
گوجه فرنگی، یکی از سالم‌ترین مواد غذایی به حساب می‌آید که متاسفانه، بدن تعدادی از افراد قادر به تحمل آن نیست. به این دلیل که از حساسیت نسبت به گوجه فرنگی رنج می‌برند که مانع مصرف این گیاه حتی در مقادیر کم می‌شود. مشخص شده که پروتئین‌های خاص شناخته شده‌ای تحت عنوان پروفیلین profilins که در گوجه فرنگی وجود دارند، مقصر اصلی ایجاد واکنش آلرژیک می‌باشند.
مشاهده گردیده نوع حساسیت به گوجه فرنگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به عنوان مثال، ممکن است فردی به گوجه فرنگی خام حساسیت داشته باشد اما هیچ گونه عوارض جانبی در مصرف کچاپ، سس و سوپی که حاوی این ماده‌ی غذایی دردسرساز است، تجربه نکند. در برخی موارد، واکنش بعد از چند دقیقه یا شاید چند ساعت پس از مصرف گوجه فرنگی نشان داده می‌شود. در حالی که در دیگر افراد این علائم 2 تا 3 روز پس از مصرف غذای آلرژی‌زا دیده می‌شود. بنابراین شروع، شدت و طول مدت علائم پیش آمده در هر فرد متفاوت خواهد بود.

علائم

پاسخ آلرژیک به غذاهایی که یک فرد نسبت به آنها حساسیت دارد، منجر به رها شدن هیستامین‌ها می‌گردد ـ مواد شیمیایی درون بدن که موجب ایجاد دامنه‌ی وسیعی از علائم حساسیت‌زا می‌شوند. برخی از این موارد در زیر مورد بحث قرار گرفته‌اند.

مشکلات دستگاه گوارش

هنگامی که گوجه فرنگی مصرف می‌شود، قرار گرفتن در معرض ترکیبات حساسیت‌زای درون آن موجب ایجاد واکنش غیر طبیعی می‌شود که به تولید هیستامین منجر می‌گردد. هنگامی که این مواد شیمیایی از طریق دستگاه گوارش عبور می‌کنند، باعث درد شکم و سوء هاضمه می‌شوند. هیستامین همچنین می‌تواند اجابت مزاج را بر هم زده و باعث اسهال شود. هیستامین زمان عبور مواد از روده را کاهش داده که در نتیجه مدفوع شل و آبکی دفع می‌شود.

مشکلات پوستی

افرادی که به گوجه فرنگی حساسیت دارند، همچنین ممکن است کمی پس از مصرف آن دچار مشکلات پوستی مانند اگزما و کهیر ‌شوند. منتشر شدن هیستامین در پوست باعث تحریک، التهاب و خارش می‌گردد. در برخی موارد، حتی دست زدن به گوجه فرنگی نیز براحتی می‌تواند موجب ایجاد دانه‌هایی روی پوست، تورم، قرمزی و خارش شود. بسته به شدت واکنش‌های آلرژیک، این مشکلات پوستی ممکن است موضعی یا گسترده باشند.

آبریزش بینی

عطسه‌های مکرر، آب آمدن از چشم، آبریزش بینی و سرفه پس از خوردن گوجه فرنگی نیز علائم قابل تشخیص حساسیت به گوجه فرنگی می‌باشد. هیستامین منتشر شده در بدن موجب گشاد شدن رگ‌های خونی و همچنین افزایش نفوذپذیری عروقی می‌شود. در نتیجه، به از دست دادن تدریجی مایع درون بافتهای مختلف و عروق خونی کوچک، به خصوص رگهای واقع در بینی منجر می‌شود. ترشح مایع از عروق خونی چیزی است که موجب آبریزش بینی و آب آمدن از چشم در افراد دارای حساسیت به گوجه فرنگی می‌گردد.
در موارد بسیار نادر، برخی از افراد دارای حساسیت ممکن است دچار واکنش کشنده‌ی آلرژیک، آنافیلاکسی شوند، که در آن علائم تقریباً چند ثانیه پس از مصرف گوجه فرنگی به سرعت رو به وخامت می‌روند. این شکل شدید واکنش آلرژیک تمام بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اشکال در تنفس، تنگی در گلو، تورم صورت، لبها و زبان، برخی علائم شایع این واکنش حساسیتی فاجعه بار است.

آزمایش حساسیت

آزمایش خون

آزمایش خون یکی از قابل اطمینان‌ترین روش‌های تشخیص حساسیت به گوجه فرنگی است. مشاهده شده بدن آنتی بادی ایمونوگلوبولین E (IgE) را پس از قرار گرفتن در معرض ماده‌ی حساسیت‌زا آزاد می‌سازد. آزمایش خون شامل گرفتن نمونه‌ای از خون و سپس بررسی آن جهت وجود IgE می‌باشد. چنانچه جواب آزمایش مثبت باشد، نشان دهنده‌ی آن است که فرد نسبت به آن غذا حساسیت دارد.

تست پَچ Patch Test

آزمون پچ نیز می‌تواند مشخص نماید که آیا شما به گوجه فرنگی حساسیت دارید یا خیر. در این آزمون، پچ یا چسب را با مواد غذایی متخلف آغشته و سپس به مدت یک یا دو روز به پوست پشت بدن می‌چسبانند. در صورتیکه مناطقی از پوست که در معرض مواد حساسیت‌زا قرار دارند، دچار بثورات پوستی شوند، نشانه‌ی آن است که به گوجه فرنگی حساسیت وجود دارد.

تست خراش پوستی

در این آزمایش، مقدار بسیار کمی از مواد غذایی حساسیت‌زا بر روی پوست قرار می‌گیرند. سپس با یک سوزن استریل آن ناحیه از پوست را خراش می‌دهند تا ماده‌ی مشکوک به حساسیت وارد پوست شود. این کار به ماده‌ی مشکوک به حساسیت اجازه می‌دهد تا وارد پوست شود. در صورتیکه آن ناحیه از پوست، برآمده شده و یا دانه و جوش ایجاد شود، به معنی وجود حساسیت است.

درمان

حذف گوجه فرنگی و محصولات مبتنی بر گوجه فرنگی از رژیم غذایی بهترین راه حل این مشکل است. هنگامی که گوجه فرنگی پخته می‌شود، ممکن است ماهیت پروتئین‌های موجود در آن عوض شود، به این معنی که ساختار پروتئین ممکن است تغییر نماید. این کار ممکن است به جلوگیری و یا کاهش علائم واکنش‌های آلرژیک کمک کند. تا آنجا که درمان علائم مد نظر باشد، ممکن است به فرد آنتی هیستامین خوراکی داده شود تا به خنثی کردن اثرات هیستامین کمک کند. این کار برای از بین بردن مؤثر علائم بکار می‌رود. استفاده از کرم‌های کورتیکواستروئیدی نیز می‌تواند به تسکین خارش و التهاب پوست کمک نماید.
راه دیگر کنترل حساسیت به گوجه فرنگی، افزایش ایمنی بدن است. خوردن غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان، ویتامین B کمپلکس، و کوئرستین (یک نوع فلاونوئید) سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌نمایند. فرد همچنین می‌تواند یکی از این مواد مغذی را به شکل مکمل مصرف کرده تا از مزایای آن برخوردار شود. ایمنی تقویت شده می‌تواند به جلوگیری از بروز اثرات هیستامین کمک کرده و به نوبه خود موجب کاهش و حتی ممانعت از ایجاد علائم حساسیت به گوجه فرنگی شود.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نباید به منظور جایگزین توصیه‌های یک متخصص امر پزشکی در نظر گرفته شود.