علت ایجاد عارضه اسکلرودرمی چیست؟ آیا قابل درمان است؟

درمان «اسکلرودرمی»

عوامل ایجاد کننده بیماری اسکلرودرمی کدام است؟

عوامل ایجاد کننده ی این بیماری در اغلب موارد مانند بقیه بیماری های روماتولوژی ناشناخته می باشند، ولی عوامل بسیاری را در ایجاد آن موثر دانسته اند از قبیل:

برخورد با یک سری مواد خاص، مصرف و قرار گیری ترکیبات سیلیکاتی روی بدن افراد مثلا در کسانی که پروتزهای سینه با ترکیبات سیلیکاتی دارند، مشاهده شده که در همان جا سفت شدگی پیدا می شود. هم چنین مصرف داروهایی مثل: پنتازوسین و یا پلی وینل کلراید و یا مصرف مواد رنگی از قبیل ترکیبات رزینی و داروهایی مانند بلئومایسین که همه این داروها می توانند در ایجاد بیماری دخالت داشته باشند ولی علت اصلی و اساسی این بیماری ناشناخته می باشد.

نقش ژنتیک در این بیماری مانند دیگر بیماری های روماتولوژی نیست یعنی نقش کم رنگ تری را نسبت به دیگر بیماری های روماتولوژیک ایفا می نماید.علل اسکلرودرمی در افراد مبتلا به این بیماری، ماده ای به نام کلاژن در پوست و دیگر اعضا ساخته وجمع می شود.این بیماری معمولا در سنین 30 تا 50 سالگی دیده می شود.زنان بیشتر در معرض این بیماری قرار می گیرند.

برخی از افراد مبتلا، سابقه تماس با گرد و غبار سیلیس و کلراید پولی ونیل را دارند.این بیماری توسط دیگر بیماری های خودایمنی دیگری مثل لوپوس، پخش و گسترش می یابد.

انواع اسکلرودرمی برخی انواع اسکلرودرمی فقط بر پوست اثر دارند، در حالی که برخی دیگر، بر تمام بدن تاثیر می گذارند.

1- اسکلرودرمی متمرکز، معمولا بر پوست دست ها و صورت اثر دارد.به آهستگی رشد می کند.به ندرت، ممکن است در تمام بدن پخش شود و موجب مشکلات جدی گردد.
2- اسکلرودرمی سیستمیک ممکن است بر مناطق بزرگی از پوست و یا دیگر اعضا اثر بگذارد.

3- اسکلرودرمی سیستمیک می تواند باعث آسیب قلب، کلیه، ریه و یا دستگاه گوارش و در نهایت مرگ شود.مشکلات ریوی یکی از مشکلات شایع در این بیماران است که موجب مرگ می شود.
4-اسکلرودرمی می تواند باعث التهاب و کوچک شدن عروق خونی (مثل عروق خونی کلیه ها) گردد.مشکلات کلیوی می تواند سبب افزایش فشار خون گردد .

علائم پوستی اسکرودرمی:

• در اثر سرما یا گرمای هوا، انگشتان دست ها و پاها، به رنگ آبی یا سفید درمی آیند.
• ریزش مو
• سفتی و خشکی پوست
• پوست به صورت غیرطبیعی به رنگ تیره و یا روشن در می آید.
• خشکی و سفتی انگشتان دست، دست ها و ساعد
• توده های سفید کوچک در زیر پوست.
• گاهی از اوقات این توده ها مواد سفید رنگی همانند خمیر دندان را تراوش می کنند.
• زخم در نوک انگشتان دست یا پا

علائم استخوانی و عضلانی اسکرودرمی:

• درد مفاصل
• بی حسی و درد پاها
• درد، سفتی و ورم انگشتان دست و مفاصل
• درد مچ دست

علائم تنفسی اسکرودرمی:

• زخم
• شدن ریه ها
• سرفه خشک
• تنگی نفس
• خس خس سینه

علائم گوارشی اسکلرودرمی:

• نفخ کردن بعداز غذا
• یبوست
• سهال
• سختی بلع غذا
• برگشت غذا از معده به مری (ترش کردن غذا)
• عدم کنترل مدفوع (بی اختیاری مدفوع)

اسکلرودرمی راه های تشخیص اسکلرودرمی پزشک در ابتدا معاینه بدنی انجام میدهد.فشار خون نیز سنجش می شود.

دیگر آزمایشات شامل موارد زیر است:

• عکسبرداری از قفسه سینه
• سی تی اسکن ریه
• اکوکاردیوگرافی
• آزمایش ادرار
• بررسی عملکرد ریه ها و دستگاه گوارش
• نمونه برداری از پوست درمان اسکلرودرمی پزشک متخصص، داروها ودرمان هایی را برای کنترل علائم و پیشگیری از عوارض تجویز می کند.

داروهای مورد استفاده عبارتند از:

• داروهای ضد التهاب قوی به نام کورتیکواستروئید
• داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی مانند
• متوتروکسات
• داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی
• دارو برای سوزش سردل یا مشکلات بلع غذا
• داروهای کنترل فشار خون

و یا مشکلات کلیوی سایر روش های درمانی عبارتند از :

• درمان با نور برای از بین بردن ضخامت پوست
• داروهایی برای بهبود تنفس
• داروهایی برای درمان پدیده رینود
• درمان معمولا همراه فیزیوتراپی می باشد.
• بیشترین علت مرگ این بیماران به علت زخم شدن ریه هاست

درمان خانگی اسکلرودرمی

1- سیگار را ترک کنید.
نیکوتین موجود در سیگار، موجب چسبیدن رگ های خونی می شود و عروق خونی باریک می شوند.
2- سوزش سردل (ترش کردن غذا) خود را کنترل کنید.
سر موقع غذا بخورید و از خوردن غذا در دیروقت جدا بپرهیزید.
از مصرف غذاهایی که باعث سوزش سر دل می شوند، خودداری کنید و از رژیم غذایی‌تان حذف کنید.
فورا بعد از غذاخوردن دراز نکشید.
اگر مجبور بودید که دراز بکشید، سر خود را بالا بیاورید تا اسید معده وارد مری نشود.
مصرف داروهای آنتی‌اسید تحت نظر پزشک نیز مفیدند.
3- فعال باشید.
ورزش یکی از راه های مقابله با اسکلرودرمی می باشد.
ورزش باعث بهبود گردش خون می شود و سفتی پوست و عضلات را تسکین می دهد و شما را انعطاف
پذیر می سازد.
4- از مصرف کافئین خودداری کنید.
5- ماهی های چرب حاوی امگا 3 می باشند که برای این بیماری مفید می باشد.
6- از غذاهای محتوی فیبر بالا استفاده کنید.از سرما خود را حفظ کنید.صورت، دستان و انگشتان خود را در سرما بپوشانید.حتی اگر درب فریزر را می خواهید باز کنید، دستکش بپوشید.
7- تحقیقات نشان داده است که مصرف روزانه ویتامین D تحت نظر پزشک، در درمان این بیماری مهم است.
8- از ژل ویتامین E تحت نظر پزشک استفاده کنید.
این ژل مخصوصا در افراد مبتلا به اسکلرودرمی سیستمیک مهم است.
تحقیقات نشان داده است که این ویتامین مانع از ایجاد بافت اضافی می گردد.

همچنین بخوانید:

علائم و درمان بیماری «اسکلرودرمی» بیماری پیشرونده روماتیسمی

این بیماری بیش تر در چه افرادی دیده می شود؟

این بیماری بیش تر در دهه های دوم و سوم زندگی و در بین خانم ها (سنین باروری) دیده می شود اما در اطفال و در افراد مُسن هم مشاهده می شود. شیوع این بیماری در خانم ها بیشتر از آقایان می باشد و کسانی که در آن ها بیماری پیشرفت سریع تری داشته باشد، بیشتر دچار عوارض می شوند و در واقع از شروع حالت فنومن رینود با سفیدی و یا کبودی پوست (در اثر برخورد با سرما) تا سفتی پوست، هر چه زمان کوتاه تر باشد نشان دهنده ی این است که بیماری سریع تر پیشرفت می کند و این افراد بیشتر دچار عوارض خواهند شد.

راه های درمان این بیماری کدام است؟

به این افراد توصیه می شود، به دلیل عدم خون رسانی از طریق عروق شان، و ایجاد اسپاسم؛ بهتر است در یک محیط گرم بوده و همه قسمت های بدن شان به خصوص انتهای اندام ها را گرم نگه دارند.علاوه بر این که بهتر است جوراب و دستکش ضخیم بپوشند باید کل بدن را نیز گرم نگه دارند، چون پدیده انقباضی عروق علاوه بر انتهای عروق، ممکن است همه قسمت های بدن مانند کلیه و ریه را نیز درگیر سازد.

در ضمن توصیه می شود که از داروهایی که باعث اسپاسم بیشتر عروق می شود، مانند داروهای آنتی هیستامین، آرگوتامین، پروپرانولول اصلا استفاده نکنند و برعکس از داروهایی که بیشتر باعث گشاد شدن رگ ها می شوند استفاده کنند.کنترل و درمان سفتی پوست نیز در سه مرحله انجام می شود؛ در مرحله اول که هنوز پوست سفت نشده و دور پوست ادم و ورم دارد، یک سری داروهایی مانند: دی پنی سیلامین یا پردنیزولون با دوز پایین و یا داروهای دیگری مثل آزاتیوپرین، متوتروکساید را در مرحله اول درمان می توانیم استفاده کنیم. در درمان مساله ای که مهم می باشد این است که درگیری ارگان های حیاتی را تشخیص بدهیم و به علائم، دقت زیادی داشته باشیم.

به طور مثال اگر در مرحله اول درگیری ریوی داشته باشند، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند و با اقدامات تشخیصی و آزمایشگاهی مثل CTscan پی گیری لازم را انجام دهند، تا معلوم شود که این فرد در مرحله حاد ریوی می باشند یا مزمن و اگر در مرحله حاد می باشند درمان های سنگین مثل داروهایی که سیستم ایمنی را ضعیف می کنند سریعا تجویز شود تا از سفت شدن و یا فیبروز بعدی جلوگیری کند. اگر درمان به موقع انجام نشود، ممکن است این بیماران دچار سفتی و یا فیبروز بینابینی ریه باشند و برای همیشه تنگی نفس برای آن ها باقی بماند.

بنابراین توصیه می شود که این گونه بیماران علائم را جدی تلقی کنند و سریعا به پزشک مراجعه نمایند. اگر بیمار فشار خون بالایی دارد، باید این علامت را به عنوان یکی از علائم هشدار دهنده تلقی کرده و به پزشک مراجعه کند و با معاینه مشخص شود که آیا این بیمار درگیری کلیه دارد یا نه؟ و اگر درگیری کلیه داشته باشند، بلافاصله درمان شوند تا از پیشرفت این بیماری جلوگیری به عمل آید.

عدم درمان به موقع این بیماری چه عواقبی ممکن است داشته باشد؟

در صورت عدم درمان به موقع ممکن است؛ تنگی نفس دائمی؛ نارسایی عملکرد کلیه ها؛ شدت یافتن زخم پوست تا جایی که سبب آسیب به انتهای اندام ها و یا حتی منجر به قطع آن اندام ها شود، اتفاق بیفتد.

آیا بعد از درمان، این بیماری دوباره شدت می یابد؟

به طور کلی مبتلایان به این بیماری، درمان قطعی ندارند و فقط باید آن را کنترل کنند و مرتب تحت درمان و مراقبت باشند؛ هم از نظر عوارض داروهایی که استفاده می کنند و هم از نظر درگیری احشای دیگر.در واقع، پس از درمان نمی توانیم ادعایی مبنی بر رفع کامل بیماری و عدم عود مجدد آن داشته باشیم، بلکه این بیماری باید به طور مرتب کنترل و مراقبت شده و اقدامات به موقع جهت درمان آن می تواند بیماری را به سوی خاموشی حرکت دهد اما کنترل همیشگی، لازم و ضروری است.

آیا راهی برای پیش گیری از این بیماری وجود دارد؟

راهی برای پیش گیری قطعی این بیماری وجود ندارد، ولی با گرم نگه داشتن اندام ها (به خصوص انتهای اندام ها) می توان از تشدید آن جلوگیری کرد.ولی در صورت بروز بیماری، بهتر است از داروهایی استفاده کنیم یا اقداماتی را انجام دهیم که از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.

عوارض اسکلرودرمی

• زخم ریه: بیشترین علت مرگ این بیماران به علت زخم شدن ریه هاست که به آن فیبروزی شدن ریه ها می گویند.
• سرطان - نارسایی قلب – افزایش فشار خون در ریه ها – نارسایی کلیه – مشکل در جذب مواد مغذی (سوء تغذیه) جلوگیری از اسکلرودرمی هیچ روش جلوگیری وجود ندارد.
• پرهیز از گرد و غبار سیلیس و کلراید پلی ونیل ممکن است خطر بروز این بیماری را کاهش دهد.