عباسیان

در صفحات پیش دیدیم که هدف متوکل از احضار یا دعوت امام(ع)

دیگر از نگرانیها و وحشت فرمانروایان،شورش علویان بود.ازین روبود که عباسیان در برابر آن، موضعی قاطعانه میگرفتند تا پیش از آنکه رشدیابد و گسترش پیدا کند،آنرا در نطفه خفه کنند و بقایای آنرا تعقیب نمایندتا از دست آن آشوبها رهائی یابند.بدیهی است که این چاره گری و جلوگیری،با همه وسایل قهر آمیز و سرکوبی وحشیانه صورت میگرفت.

مذهب معتزله در طول حیات خود تحولاتی را پشت سر گذاشته است که در این درس به اختصار آنها را بررسی می کنیم.

سال (هجری) /دستگاه خلافت/اندلس/رخدادها

نظر اجمالی دولت عباسیان 524 سال پا برجا بود. (1) در این دوره طولانی، جهان اسلام با تغییرات و تحولات بسیاری روبرو شد که از جمله آنها تجزیه قدرت و قلمرو خلافت بود.این امر دارای دلایلی بود که اساسا باید آنها را در دوره بنی عباس جستجو کرد.

از زمانی که پیامبر - ص - رحلت کرد، قریش تنها قبیله ای بود که قدرت سیاسی را در دست داشت. سایر قبائل قدرت قریش را به رسمیت شناختند و اگر امتیازی می خواستند، چیزی جز خلافت بود. تنها ابوبکر و عمر از دو طایفه ی کم جمعیت قریش یعنی تیم و عدی حکومت کردند. پس از آن عثمان از بنی امیه و امام علی(ع)از بنی هاشم بود. دولت اموی یکسره تا سال 132 هجری حکومت کرد.

وضع درآمدها در دوره عباسی، از نظر نوع منابع، تفاوت چندانی نداشت. زکات، خراج، جزیه و عشریه هم چنان از منابع مهم درآمد دولت به شمار می رفتند. افزون بر اینها، املاکی که عباسیان از امویان به ارث برده بودند، منبع مالی مهمی برای بیت المال عباسیان شد.

بدوران اول، خزائن عباسیان آباد بود و آن مال بی حساب که ببغداد میرسید بیدریغ خرج میشد مخارج شخصی مأمون روزانه ششهزار دینار یعنی بسال دو ملیون و یکصد و نود هزار دینار میشد .اما این وضع نماند و در قرن چهارم در آمد دولت عباسی چیزی معادل یک بیستم ایام هارون بود که جنگها و فتنه ها نیروی دولت و قوت کشور را برده بود.

منصور در دوران طولانی خلافت خود، عیسی بن موسی (1) را که قرار بود پس از وی به خلافت برسد، از ولایت عهدی خلع کرد و برای پسرش مهدی بیعت گرفت، مشروط بر آن که پس از مهدی به خلافت برسد. زمانی که مهدی در سال 159 سر کار آمد، از وی خواست تا خود را خلع کرده با پسرش موسی الهادی بیعت کند.

هادی عباسی دوامی نیاورد و پس از یکسال و اندی در سال 170 هجری درگذشت.پس از وی، هارون ملقب به رشید، فرزند دیگر مهدی عباسی که از مادری با نام خیزران زاده شده بود، به خلافت رسید.هارون، مقتدرترین خلیفه عباسی و عصر وی، دوران اقتدار این دولت است.در عین حال، این دوران، آغاز مرحله ای است که پس از آن به دلایل مختلف زوال نسبی عباسیان شروع می شود .