جایگاه درمانی زالو در طب سنتی(۲, پایان)

مکانیسم و خواص درمانی زالو:

زالو هنگام مکیدن خون ، مواد متنوعی ترشح می کند که خواص درمانی دارند. معروف ترین ماده مترشحه از زالو هیرودین است. خواص مواد ترشح شده در خون توسط زالو به شرح زیر می باشد :
* خاصیت بی حس کنندگی : باعث کاهش درد موضعی هنگام نیش زدن می شود که عمدتاً به دلیل وجود ماده هیرودین( Hirudin ) است.
* خاصیت گشادکنندگی عروق : به دلیل وجود ماده هیستامین است.
* خاصیت ضدانعقادی : به دلیل وجود آنزیم هیالورونیداز موجود در بزاق زالو است. این آنزیم خاصیت آنتی بیوتیکی و حل کردن موکوس بسیار قوی دارد به طوری که در درمان گلوکوم هم بسیار موثر است.
* خاصیت آنتی بیوتیکی : این خاصیت اخیراً مورد توجه بسیاری قرار گرفته و بر بیماری های ناشی از استاف طلایی و میکروب سل و اسهال خونی و دیفتری موثر است.
* خاصیت ضدالتهابی و ضدلخته ای

آب دهان زالو  :

آب دهان زالو ( بزاق ) حاوی بیش از یکصد نوع ماده حیاتی مفید است که موجب درمان بیماریهای مختلفی می شود. این انگل کوچک و شگفت آور به علت توانایی فوق العاده ای که در درمان بیماری ها دارد جایگاه ویژه ای در طب دارد. کشور ما نیز دارای ذخایر بسیار زیادی از این جانور است.
عمده خواص درمان زالو در بزاق درمان است ، به طوری که شاید بیشتر از وزن بدنش قادر به تولید بزاق باشد.
عصاره ی آب دهان زالو شامل دو دسته از مواد هستند که گروهی بر روی پایانه های عصبی عمل می کنند و موجب تحریک عمومی روی نقاط طب سوزنی می شوند و دسته دیگر که بر روی گردش خون عمومی و مویر گها عمل کرده و به عنوان ضد انعقاد ، ضد تورم و ضد درد ایفای نقش می کنند.

مهمترین آنزیم ها و ترکیبات موجود در بزاق زالو :

1) هیرودین:
در بزاق زالو ی پزشکی ترکیبی وجود دارد به نام هیرودین که از انعقاد خون جلوگیری می کند. ترکیبات بزاق زالو به عنوان ماده فیبرینولیتیک عمل کرده ، از عمل فیبرین جلوگیری می کند ؛ ضد پلاکت است و از بهم چسبیدن پلاکت ها جلوگیری می نماید.
2) آپیراز:
یک آنزیم قوی ضد تجمع پلاکت ها با اثرات روان سازی جریان خون است.
3) دستابیلاز:
این آنزیم یک فاکتور ضد تجمع پلاکتی بسیار قدرتمند است ، و منجر به حل شدن لخته های خونی تشکیل شده می شود.
4) هیالورونیداز:
این ماده هم به عنوان فاکتور پخش کننده و هم به عنوان یک آنتی بیوتیک عمل می کند. این آنزیم زمینه پخش بزاق زالو را در بافت ها فراهم می کند و با این کار زالو توانایی مییابد بافت های دور دست را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
5) یک ماده بی حس کننده:
وقتی زالو پوست را نیش می زند ، ایجاد یک زخم به شکل Y می کند ، که کاملاً بدون درد می باشد و به دلیل وجود ماده قوی بی حس کنندگی ، به سادگی ، احساس خنکی ایجاد می نماید. و بعد از حدود 5 دقیقه پس از چسبیدن زالو به محل ، بیمار دیگر احساس درد و سوزش ندارد و تا آخرین مرحله زالو درمانی ، موجود زالو روی بدن به راحتی تحمل می شود.
6) منوکسید نیتروژن سنتتاز:
این فاکتور موجود در بزاق زالو شبیه به نوع انسانی است که سبب ترمیم اعصاب صدمه دیده می شود.
7) اورگلاز:
دارای اثرات درمانی در بیماری آرتروز است. بسیار دیده شده است که افراد مبتلا به آرتروز زانو که از درد زانو و محدودیت حرکتی زانوها رنج می برند با چند جلسه زالو درمانی بهبودی بسیار می یابند. و ما این را به کرات تجربه کرده ایم.

نکاتی در مورد درمان با زالو :

بر اساس تحقیقات انجام شده در این پژوهش ،نتایج نشان می دهد که 3-5 روز پس از زالو اندازی عروق جدیدی در اطراف و حاشیه ی محل نیش زالو به وجود می آیند که برای تخلیه عروقی این ناحیه مفیدند. بنابراین از نظر درمانی بسیار مهم است که درمان به زودی قطع نشود ؛ بلکه در دفعات بعدی نیز ادامه یابد تا بیماری و آسیب مرتفع شود.

منبع :
همایش ملی گیاهان دارویی
جایگاه درمانی زالو در طب سنتی
عادل حقیقی (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران)
سید نیما شریعت پناهی (عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)