فرادید؛ از هر 9 نفر 1 نفر دارای
سرطان پروستات چه از نوع خوش خیم و چه از نوع بد خیم، تشخیص داده شده اند. کسانی که از این بیماری نجات پیدا کرده اند معتقدند که خیلی سریع تحت درمان قرار گرفته اند.
سرطان پروستات در بعضی از آقایان به‌صورت پنهان پیشرفت می‌کند و زمانی علائم خود را نشان می‌دهد که بیماری وارد مراحل پیشرفته شده است؛ بنابراین شناخت این بیماری و نشانه‌های آن و انجام تست‌های سرطان در تشخیص به‌موقع بیماری اهمیت دارد.
سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌های مردان است که آمار‌ها نشان می‌دهد از هر 7 مرد، یکی از آن‌ها به خصوص پس از 60 سالگی مبتلا به این بیماری میشود و محققان زمینه ژنتیک را در این باره بسیار تاثیرگذار می‌دانند.
بیشتر بخوانید:
اثر ایمنی‌درمانی بر سرطان پروستات
پروستات یکی از غدد دستگاه تولید مثل مردانه است که درست زیر مثانه قرار گرفته و مانند حلقه ای، میزراه؛ مجرای خروج ادرار و منی از بدن را دربر می‌گیرد. نقش این غده تولید مایع شیری رنگ قلیایی است که همراه با اسپرم در کیسه‌های منی ذخیره میشود و پس از انزال همراه با منی ترشح خواهد شد.
سرطان پروستات شایع ترین بیماری (خوش خیم و بدخیم) در میان مردان
این مایع طی رابطه جنسی، روند حمل و تغذیه اسپرم را بر عهده دارد و حالت قلیایی آن اسپرم را در محیط اسیدی حفاظت می‌کند. این غده از زمان تولد کوچک است و پس از سن بلوغ به دلیل ترشح هورمون تستوسترون رشد می‌کند تا اینکه حدود 20 سالگی به وزن تقریبا ثابتی می‌رسد و تا سنین 40 تا 50 سالگی باقی می‌ماند.
شایع‌ترین سرطان مردانهسرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌های مردان است که آمار‌ها نشان می‌دهد از هر 7 مرد، یکی از آن‌ها به خصوص پس از 60 سالگی مبتلا به این بیماری میشود و محققان زمینه ژنتیک را در این باره بسیار تاثیرگذار می‌دانند. در بیشتر موارد، سرطان پروستات بسیار آرام پیشرفت می‌کند و بیشتر آقایانی که مبتلا به این بیماری هستند به دلایل دیگری فوت می‌کنند.
معمولا تومور در سطح غده باقی می‌ماند و تاثیرات محدودی بر سلامت دارد که اغلب با مشکلات مجاری ادراری یا آمیزش همراه است، البته در بعضی موارد نیز سرطان به سرعت پیشرفت می‌کند. وخامت بیماری به وضعیت تومور سرطانی، محل قرار گرفتن و متاستاز (دست اندازی) آن بستگی دارد.
ارتباط بین بزرگی پروستات و فعالیت جنسی مردان
برخلاف تصور عمومی که فکر می‌کنند انجام فعالیت‌های جنسی باعث بزرگی پروستات و بیماری آن میشود، این تفکر کاملاً غلط است و بر اساس تحقیقات ثابت شده انجام فعالیت‌های جنسی و مقاربت مداوم و منظم باعث شادابی غده پروستات میشود و برعکس عدم مقاربت و یا فاصله زیاد بین رابطه جنسی باعث تورم پروستات می‌گردد.
علائم ابتلا به سرطان پروستات
وزن طبیعی پروستات در مردان جوان بین 20 تا 30 گرم می‌باشد. پروستات در زیر مثانه قرار گرفته است و مجرای خلفی که راه خروج ادرار از مثانه به خارج می‌باشد را در بر می‌گیرد. با افزایش سن وزن پروستات افزایش می‌یابد و این بزرگی در پروستات خوش خیم یا سرطان اتفاق می‌افتد.
سرطان پروستات در مراحل اولیه بیماری هیچ علامت بارزی ندارد و مشکلاتی از جمله موارد زیر میتواند به عنوان هشدار تلقی شود:
- مشکل در دفع ادرار: ممکن است فرد برای رفع ادرار یا نگه داشتن آن دچار ناراحتی باشد، نیاز مکرر برای رفتن به دستشویی به خصوص طی شب احساس کند، حجم ادرار کاهش یابد و دفع ادرار با سوزش و درد همراه باشد.
- وجود خون در ادرار یا منی
- درد و احساس کشیدگی و ناراحتی در قسمت کمر، ران‌ها و بالای باسن
- ناراحتی در زمان رابطه جنسی؛ احساس درد و ناراحتی در زمان انزال
عوامل خطرساز بیماری
گرچه بسیاری از افرادی که جزو گروه‌های پرخطر محسوب می‌شوند هرگز مبتلا به این بیماری نخواهند شد، اما شناخت عوامل زمینه ساز بیماری در روند تشخیص و کنترل وضعیت بیماری بسیار موثر خواهد بود.
افزایش سن: سرطان پروستات عموما در آقایان بالای 60 سال تشخیص داده میشود و زمینه تشخیص بیماری پیش از 50 سالگی تنها 0.5 درصد است که البته در سنین 55 تا 64 سال به 22 درصد نیز می‌رسد.
بیشتر بخوانید:
تشخیص 10 نوع سرطان با آزمایش خون
زمینه خانوادگی: زمانی که پدر یا برادر مبتلا به سرطان پروستات باشند، احتمال بروز سرطان افزایش می‌یابد که در واقع ناشی از زمینه ژنتیک است. تشخیص نقش ژن‌ها در ابتلا به سرطان پروستات این فرضیه را تایید می‌کند.
چاقی: مردانی که دچار افزایش وزن قابل توجه هستند با خطر بالاتر سرطان پروستات در مراحل پیشرفته روبرو خواهند شد.
تغذیه سرشار از چربی‌ها (گوشت‌های فراوری شده و گوشت قرمز): تحقیقات مختلفی طی سال‌های گذشته از تاثیر بالای مواد غذایی پرچرب در افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات حکایت دارد. چربی‌های اشباع موجود در گوشت قرمز اولین مورد است که البته مصرف گوشت‌های فراوری شده مانند سوسیس و کالباس نیز بسیار خطرآفرین خواهد بود.
التهاب: اگر التهاب یا عفونت پروستات مدت طولانی وجود داشته باشد و مزمن شود، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
هیکل: مردان با جثه بزرگ و قد بلند
آفت کش: تماس طولانی مدت با آفت کش‌ها به خصوص در مردانی که زمینه وراثتی این بیماری را نیز دارند.
کادمیوم: قرار گرفتن در معرض مشتقات کادمیوم یا لاستیک
استعمال دخانیات: گرچه هنوز تاثیر مستقیم سیگار کشیدن در بروز سرطان پروستات کاملا تایید نشده، اما بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد احتمال وخامت بیماری و فوت ناشی از آن، در بیماران سیگاری بسیار بیشتر است.
مکانیسم اثر داروها در درمان پروستات چگونه است؟
داروهایی که امروزه برای درمان بزرگی پروستات استفاده می شوند عبارتند از: شل کننده های عضلات صاف (مثل امنیک ، تامسولوسین، پرازوسین، ترازوسین) این داروها باعث مهار کردن گیرنده های آلفا که در پروستات و کپسول آن قرار دارد باعث شل شدن گردن مثانه و لذا باز شدن خروجی مثانه و باعث احساس راحتی در تخلیه ادرار می شوند. این داروها را با عنوان خط اول درمانی برای پروستات های بزرگ شده با علائم خفیف تا متوسط پیشنهاد می کنیم و به بیمار توصیه می کنیم.
با محدودیت مصرف مایعات شبانه قبل از خواب یکی از این کپسول ها را استفاده نمایند که باعث روان شدن جریان ادرار صبحگاهی می شود.
سرطان پروستات در جواناناز نظر تئوری تمام مردان شانس ابتلا به سرطان پروستات را دارند شیوع سرطان با افزایش سن بیشتر می شود. با افزایش سن ریسک و شانس
سرطان پروستات بالا می رود . در افراد زیر 39 سال شانس ابتلا به سرطان پروستات 1 نفر در 10000 نفر می باشد. در افراد بین 40-59 سال 1 نفر در 100 نفر و در سنین 40-79 سال 1 نفر در 8 نفر می باشد.
هر 10 سال بعد از 40 سالگی شانس سرطان پروستات دو برابر می شود. شانس ابتلا به سرطان در 50 سالگی 10 درصد می باشد و در 80 سالگی شانس ابتلا 40 درصد است. در افرادی که سابقه فامیلی سرطان دارند شانس ابتلا 5 برابر می شود.
تشخیص سرطان پروستاتسرطان پروستات از طریق آزمایش خون و اندازه گیری آنتی ژن‌های خاص پروستات (PSA) میتواند در روند تشخیص کمک کننده باشد. این آنتی ژن نوعی پروتئین است که توسط پروستات تولید میشود و افزایش آن در سطح خون گرچه الزاما به معنای سرطان پروستات نیست، اما حدود 25 درصد موارد نشان دهنده سرطان پروستات و در بقیه موارد ناراحتی دیگری از غده پروستات مانند التهاب یا عفونت خواهد بود. از طرفی در 15 درصد موارد سرطان پروستات هیچ نشانه‌ای از افزایش این ماده در آزمایش دیده نمی‌شود.
نمونه برداری از پروستات نیز برای تشخیص دقیق بیماری معمولا تجویز میشود که عوارض خاصی ندارد و تنها در مدت کوتاهی موجب وجود خون در ادرار، منی یا مدفوع، تب و التهاب غده پروستات میشود. البته ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند معاینات بالینی، سونوگرافی داخلی و نیز توسط پزشک متخصص لازم باشد.
همچنین در کشور‌های پیشرفته مانند کانادا روش‌های جایگزین نمونه برداری مانند تشخیص ژنتیک سرطان پروستات از روی نمونه ادرار و تست‌های تشخیصی خاص نیز کاربرد دارد که حتی در چنین جوامعی نیز به دلیل هزینه بالا و عدم پوشش بیمه‌ای هنوز برای همه قابلیت تجویز ندارد.
تحقیقات وسیعی در دنیا در حال انجام است که ثابت کند علت اصلی
سرطان پروستات ژنیتیکی است و تا حدودی در این زمینه به سرنخ‌هایی رسیده اند و آنچه امروزه به دلایل شناخته شده‌ای اعتقاد وجود دارد موارد زیر می‌باشد:
چاقی یا سندرمم متابولیک یا سندرم x.
بی حرکتی و ورزش نکردن
مصرف بیش از حد لبنیات لبنیات
مصرف بیش از حد مواد پروتئینی
عمل جنسی بیش از حد
سابقه فامیلی سرطان در خانواده ابتلای پدر یا برادر و یا فامیل درجه 2
کهولت سن
اقدمات پیشگیرانه
کنار توجه به علائم هشداردهنده و مراجعه زودهنگام به پزشک برای پیشگیری از وخامت بیماری، توجه به برخی اصول شیوه زندگی سالم مانند مصرف کافی میوه‌ها و سبزیجات، دریافت متعادل چربی ها، پرهیز از پرخوری و کالری اضافی، گنجاندن ورزش و تحرک در برنامه روزمره و دوری از دخانیات میتواند زمینه خطر بیماری را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.
انواع سرطان پروستات
1. سرطان پروستات خوش خیم
با افزایش سن ،غده پروستات شروع به بزرگ شدن می کند که به آن هیپر پلازی خوش خیم پروستات یا bph می گویند و باعث تغییرات بدخیمی در سلولهای غده پروستات می شود که به آن سرطان پروستات گفته می شود بنابراین هیچ گونه سرطان خوش خیم در پروستات وجود ندارد.
2.سرطان بدخیم پروستات
دو نوع سرطان بدخیم پروستات وجود دارد: سرطان بدخیم نوع اول اگر چه در آزمایش psa بسیار بالا می باشد و سرطان بیشتر غده پروستات را گرفتار کرده و سلول ها بسیار بدخیم هستند ولی هنوز سرطان محدود به پروستات است و از پروستات خارج نشده و با درمان جراحی یا رادیوتراپی طول عمر طبیعی خواهند داشت. نوع دوم سرطان بدخیم تر زمانی است که سرطان پیشرفته بوده و از غده پروستات خارج و غدد لنفاوی ، کبد ،ریه و استخوان ها را گرفتار می کند.
آیا سرطان پروستات کشنده است ؟
اگر سرطان پروستات در مراحل اولیه که سرطان محدود به پروستات می باشد تشخصی داده شود کشنده نیست و با درمان جراحی یا رادیوتراپی طول عمر 95 درصد یا طول عمر طبیعی خواهند داشت ولی در مراحل دیررس که سرطان از پروستات خارج شده و غدد لنفاوی ، استخوان ها، کبد، ریه را گرفتار کرده باشد، طول عمر با درمان هورمون تراپی 2 سال می باشد.
درمان جدید و بسیار موثر سرطان پروستات
از سال‌های پیش درمان این بیماری مبتنی بر تجویز دارو‌های به خصوص هورمون درمانی، عمل جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی بوده است، در این باره طی سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه درمان و کنترل سرطان پروستات انجام گرفته که توانسته تا حد زیادی کیفیت زندگی بیماران را بهبود ببخشد و امید به زندگی را در آن‌ها افزایش دهد.
تحقیقات گسترده‌ای که سال گذشته میلادی در کنگره‌های مختلف علمی جهان تایید شد از تاثیر مثبت نوعی داروی جدید با نام تجاری Zytiga حکایت دارد که کنار درمان‌های هورمونی تاثیر مثبتی در سرطان‌های پروستات متاستاز دهنده دارد. در واقع درمان‌های هورمونی مرسوم قادر به نابودی کامل سلولهای سرطانی نیستند و چنین مولکول‌هایی به عنوان درمان تکمیلی در آغاز روند درمان بیماری میتواند خطر فوت ناشی از سرطان پروستات را تا حدود 40 درصد کاهش دهد
و احتمال عود بیماری طی 2.5 سال پس از روند درمان را نیز بیش از 50 درصد کاهش دهد. سلولهای سرطانی پروستات برای رشد و تکثیر به هورمون‌های مردانه موسوم به آندروژن‌ها مانند تستوسترون نیاز دارند. آندروژن‌ها تحت تاثیر هورمون درمانی دیگر عملکرد معمول خود را ندارند و نمی‌توانند به سلولهای سرطانی پروستات کمک کنند تا تکثیر یابند.
بیشتر بخوانید:
علت درد بیضه در مردان چیست؟
دیگر تاثیر هورمون درمانی مبنی بر این است که مانع تولید آندروژن‌های لازم برای رشد سلولهای سرطانی میشود. Zityga دارویی است که مجاری بیولوژیک تولید آندروژن‌ها را مسدود کرده و بدن را برای تولید این هورمون‌ها ناتوان می‌کند. در حال حاضر، این دارو در موارد سرطان پیشرفته و مقاوم نسبت به درمان‌های آنتی آندروژنیک تجویز میشود، اما نتایج تحقیقات حاکی از آن است که میتواند خیلی زود و در مراحل نخست درمان هورمونی مصرف شود.
درمان سرطان پروستات بدخیم
سرطان پروستات قابل درمان است، اما هرچه بیماری بیشتر پیشرفت کرده باشد روند درمان سخت‌تر خواهد شد. درمان سرطان پروستات بدخیم به دو صورت درمان نقطه‌ای و سیستمی است. هر دو درمان در بیشتر آقایان به صورت هم زمان استفاده می‌شوند.
1. هورمون تراپی
هورمون تراپی با سرکوب هورمون‌های مردانه مانع رشد سلولهای سرطانی پروستات میشود. موارد زیر انواع مختلفی از هورمون تراپی هستند:
بیضه برداری
در این روش بیضه‌ها که محل تولید هورمون‌های جنسی مردانه هستند، از طریق عمل جراحی برداشته می‌شوند.
لوتانیزه
در این روش تولید تستوسترون درون بیضه، از طریق تزریق داروهایی کاهش میابد.
آنتیگونیست LHRH
داروهایی هستند که به‌سرعت موجب پایین آمدن سطح تستوسترون می‌شوند. این داروها به‌صورت ماهانه و به شکل تزریق زیر جلدی مورد استفاده قرار میگیرند.
کنترل‌کننده‌های CYP17
همانند آنچه بیان شد موجب پایین آمدن سطح تستوسترون می‌شوند و به‌صورت روزانه و به شکل قرص مصرف می‌گردند. حساسیت، اختلالات جنسی و کم‌خونی، از عوارض مصرف این داروها هستند.
آزمایش سرطان پروستات
2. پرتودرمانی
پرتودرمانی خارجی برای غده پروستات و دیگر قسمت‌های بدن زمانی به کار می رود که بیماری تا استخوان‌ها پیشرفت کرده باشد. خستگی از عوارض این روش درمانی است.
در پرتودرمانی داخلی دانه‌های رادیواکتیو توسط پزشک درون پروستات جای گذاری می‌شوند. این دانه قابلیت تولید اشعه با دوز کم و زیاد را دارد. از عوارض این روش نیز اختلالات جنسی، مشکل در دفع ادرار و مشکلات روده ای است.
3. شیمی‌درمانی
سلولهای سرطانی بدن با روش شیمی‌درمانی کشته می‌شوند. شیمی‌درمانی باعث کوچک شدن تومورهای موجود میشود و از رشد تومورهای جدید جلوگیری می کند. از عوارض جانبی این روش حالت تهوع، کاهش اشتها و کاهش وزن است.
4. ایمن درمانى
واکسن Sipuleucel-T به‌منظور درمان سرطان پروستات پیشرفته ، به‌خصوص زمانی که هورمون تراپی مؤثر واقع نشود، تجویز میشود. این واکسن باعث تقویت و تولید گلبول‌های سفید میشود. واکسن در 3 دوز جداگانه و به فاصله زمانی دو هفته تزریق میشود. از عوارض این واکسن می توان به حالت تهوع،سردرد، کمردرد و درد مفاصل اشاره کرد.
موسسه بین المللی مبارزه با سرطان پروستات
5.عمل جراحی
اگرچه عمل جراحی گزینه‌ای برای برداشتن تومور است، اما به‌ندرت توسط پزشک تجویز می‌گردد، زیرا سرطان پروستات میتواند در قسمت‌های مختلف بدن پیشرفت کند.
کلام آخر
هیچ درمانی برای سرطان پروستات بدخیم یا سطح 4 وجود ندارد. تمام تلاش گروه پزشکی در روند درمان، به منظور کنترل بیماری است. نتیجه این درمان بستگی به‌سرعت رشد سرطان و پاسخ مثبت بدن به درمان دارد. فرد میتواند سال‌ها با سرطان پروستات به زندگی خود ادامه داد.
