به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از کتاب «کیمیای پارس» با موضوع نگاهی به برگزیدگان جوایز ادبی ملی ایران در حوزه داستان تالیف حمید نورشمسی که از سوی نشر تکا منتشر شده است عصر روز شنبه در خبرگزاری مهر برگزار شد.
در این مراسم، امیرمسعود شهرام نیا مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی در سخنانی با اشاره به اینکه این کتاب بر پایه نیاز ایران به معرفی سرآمدان ادبی خود به مخاطبان خارج از کشور در دست تالیف قرار گرفته است، عنوان داشت: در سال 1999 که ایران پس از ماجرای سلمان رشدی و حواشی ایجاد شده پیرامون آن برای نخستین بار حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت را تجربه می‌کرد، من هم از سوی انتشارات سروش و در غرفه‌ای چهارمتری در این نمایشگاه حاضر بودم. آن سال غرفه کشور ترکیه چیزی در حدود 20 متر بود. یادم هست که در آن سالها بضاعت ایران و ترکیه از منظر ارائه محتوا در این نمایشگاه چیزی با هم برابر بود ولی حضور ما در عرصه‌های جهانی معرفی کتاب کم‌رنگ و در مقابل ترکیه هر سال با تغییر شل غرفه در این رویداد حاضر شد تا در نهایت در سال 2006 به عنوان میهمان ویژه این نمایشگاه شد و از آن پس حضور آنها در این رویداد تغییر کرد. ما و ترکیه مانند دو دونده در یک مسیر بودیم و حالا بعد از بیست سال دویدن وقتی غرفه آنها در این نمایشگاه را نگاه کنی می‌بینید که آنها چظور رفتند و ما چطور. ما تازه موضوع گرنت را شروع کرده‌ایم در حالی که ترکیه آمار گرنت‌های اهدایی‌خود را به عنوان یک موفقیت در غرفه‌اش اعلام و مخاطبان تازه‌ای به خود جذب می‌کند. در چنین فضای رقابتی کتاب کیمیای پارس تلاشی است هرچند کوچک برای اینکه ما نیز داشته‌های ادبی خود را در معرض دید جهانیان قرار دهیم.
وی ادامه داد: حضور ما در فضای جهانی نشر این روزها تحت تاثیر عوامل مختلفی است. به نظر می‌رسد که ناشران ایرانی نیز علاقه چندانی به حضور بین‌المللی ندارند و ترجیحشان فعالیت پشت مرزهای ایران است. به همین خاطر است که کمتر موسسه نشری در ایران یک مشاور امور بین‌الملل دارد یا یک کاتالوگ انگلیسی از تولیداتش و یا سایت به زبان انگلیسی. در مقابل فضای دولتی نیز فضای چندان گرمی برای تشویق به این حضور نیست. البته حمایت‌ها کم نبوده اما مسیر آنطور که برخی فکر می‌کنند مسیر حرکت آهشته و پیوسته هم نیست. دولت به معنای حاکمیت هنوز با این مساله مواجهه دقیقی پیدا نکرده است و مباحث حقوقی که مانع جدی از این حضور هستند را رفع نکرده است.
مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران افزود: موضوع دیگری که مانع از حضور جدی ایران در آوردگاه‌های جهانی نشر است حرفه‌ای عمل نکردن ایران برای چنین حضورهایی است. ما به تجربه شاهد بوده‌ایم که جایی که کمی حرفه‌ای عمل می‌کنیم می‌توانیم زود نتیجه بگیریم. مثلا در دوره تازه حضورمان در نمایشگاه فرانکفورت در قالب غرفه ملی ایران، از فروش شش رایت در سه سال قبل به فروش نزدیک به 160 حق رایت کتاب در سال گذشته رسیدیم. ما بر این باوریم انتشار کتابی مانند کیمیای پارس در چنین فضایی، قدمی هرچند کوچک در راستای نگاه حرفه‌ای به بازارهای جهانی نشر و کتاب است. این کتاب نمونه‌های خوبی از نویسندگان ایرانی را با نگاهی حرفه‌ای معرفی کرده است. اهمیت آن وقتی بیشتر نمایان می‌شود که می‌بینم در فضای حرفه‌ای نشر ما معمولا اثر قابل عرضه‌ای در این زمینه تولید نکرده‌ایم. این کتاب با یک استاندارد و معیار مشخص آثار و نویسندگان برتر ایرانی که جوایز کتاب سال و جلال آل احمد در حوزه داستان‌نویسی را به دست آورده‌اند معرفی می‌کند و زمینه سرمایه‌گذاری جدی روی آنها را فراهم می‌سازد
شهرام نیا در بخش دیگری از سخنان خود گفت: من هم معتقدم اصل اینکه در بازار جهانی نشر صرفا دولت متولی باشد مساله اشتباهی است. من قائل به این هستم که بخش دولتی و خصوصی باید در این زمینه با هم تعامل و همکاری ویژه‌ای داشته باشند. ما در سال‌های اخیر تلاش کردیمدر همین راستا و به صورت گام به گام و پله به پله برای حاضر کردن نشر ایران در فضای جهانی زمینه‌سازی کنیم. اگر دولت مانند وضعیت فعلی بتواند که به ایجاد زمینه برای حضور در فضای جهانی نشر در خدمت بخش خصوصی باشد به نظرم کار خوبی انجام داده است هر چند که بودجه کم دولتی ما نیز امکان حضور پررنگ‌تر ایران در این رویدادها را میسر نساخته است.
در بخشی از این نشست مجید جعفری‌اقدم رئیس آژانس ادبی پلدر سخنانی عنوان کرد: از مجموع کارهای مکتوب انجام شده در مسیر معرفی ادبیات و نویسندگان ایرانی به مخاطبان خارج از کشور که با حمایت بخش دولتی انجام پذیرفته است، کتاب کیمیای پارس اثری منسجم‌تر است. البته این نکته را باید بگویم که این اثر به روی نخستین برگزیده‌های جایزه جلال و کتاب سال هم متمرکز شده و به معرفی برخی از آنها پرداخته که شاید این آثار مناسب ارائه در بازار جهانی نباشند.
وی در ادامه با بیان این مطلب که انتشار این کتاب اتفاق بسیار خوبی است گفت: شیوه معرفی کتابها در این کتاب می‌توانست به آنچه که در این زمینه معیار است، نزدیک‌تر شود مثلا از نکاه فعلی به صورتی دیگر و با معرفی متفاوت‌تر نویسنده و آثارش همراه شود تا مخاطبی که نمی‌خواهد همه متن را بخواند طبق این تقسیم بندی اطلاعات لازم را بدست بیاورد.
جعفری اقدم همچنین افزود: به نظر می‌رسد در تولید این دست آثار می‌شود به مولفه‌های بهتری از جایزه کتاب سال یا جلال هم اشاره کنیم برای نمونه کتابهایی که در عرصه بین الملل توفیقات بسیاری پیدا کردند. برخی از کتابها بیش از 13 رایت در خارج کشور فروخته‌اند، به نظرم باید ملاک این باشد که کدام کتابها در عرصه بین الملل بیشتر درخشیدند.
محسن عموشاهی مشاور مدیر عامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی نیز در این مراسم در سخنانی گفت: وقتی این ایده مطرح شد بحثی جدی درباره معیارهای انتخاب کتاب وجود داشت. روال منتطقی این بود که وقتی دولت از انتشار اثری حمایت می‌کند و کتابی را معرفی می‌کند این مساله که به چه دلیل این کتابها مورد حمایت قرار گرفتند و ملاک انتخاب چه بوده است را روشن مشخص کنیم به همین خاطر نیز ما به سراغ برگزیده‌های جایزه کتاب سال و جلال در این کتاب رفتیم.
وی ادامه داد: شاید برخی از نکاتی که آقای جعفری اقدم به آن اشاره کردند به این موضوع برمی‌گردد که برخی از کتابهای معرفی شده در کیمیای پارس امروز وجود ندارند. چاپشان تمام شده و دیگر چاپ نشده‌اند. این مساله هم در نوع خود موضوعی است که چرا ما با برگزیدگان جوایز ادبی‌مان چنین رفتاری کرده‌ایم. جالب است بدانید که در جریان معرفی پیش آمد که ما یک سال منتظر بدست آوردن تصویری از نویسنده یک کتاب باشیم ماه ها طول کشید تا نسخه‌ای از کتاب را پیدا کنیم.
وی ادامه داد: از بعد محتوا و شکل نیز نگاه این نبود که کتاب دقیقا رایت کاتالوگ باشد اما اطلاعات مفید و درستی در آن وجود داشت و موضوع مشخصی را جلو می‌برد. در مورد محتوا دقت زیادی شد تا کمترین اشکال وجود داشته باشد.
احمد شاکری مشاور مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی نیز در این مراسم در سخنانی با اشاره به حضور ایران در حوزه نشر بین‌الملل آن را قصه پرغصه‌ای دانست و گفت: زمانی که دانشجو بودم به عنوان یک ایرانی وقتی از مقابل غرفه ایران در نمایشگاه فرانکفورت 2012 و 2013 رد می‌شدم خجالت می‌کشیدم. برای همین وقتی از سال 2014 خودم در جریان کار اجرایی برای حضور در این نمایشگاه قرار گرفتم، سعی کردم این حضور بین‌المللی را با تغییر شکل ساختار و شیوه همراه کنم . مساله این بود که زمانی که خودمان وارد میدان شدیم دیدیم اصلا ماجرای مشکلات ما در بازار جهانی کتاب دولت نیست، بحث این است که خود ما یعنی بدنه نشر ایران نمی‌خواهد پیشرفت کنیم.
ما تقریبا دو سال است فضا را در اختیار کلیه مجموعه‌ها و افراد قرار داده‌هایم و از آنها طلب همکاری کرده‌ایم. این کتاب نیز در چنین فضایی و با هدف معرفی نویسندگان ایرانی و کتابهای آنها و فضلی قلم زدنشان برای مخاطبان خارج از کشور در دست تالیف قرار گرفت و سعی کرد به جهان از فضای ادبیات ایران و البته از زاویه نگاه خودش آشنایی تازه‌ای ببخشد.
شاکری با بیان اینکه کشورهای اروپایی به ویژه آلمان در حال سرمایه‌گذاری جدی به روی مساله ادبیات ایران هستند، گفت: در ماه‌های اخیر شاهد بودم که بورس‌هایی که آنها به دانشجویانشان برای بررسی ادبیات معاصر آلمان می‌دهند معادل یکسال حق التالیف یک نویسنده خوب ایرانی است و آن وقت خود ما چنین امکاناتی را نداریم. به نظر من بخش مهمی از این ناکامی‌ها به خود ما و اتفاق نظر نداشتنمان باز می‌گردد. ما در داخل و از همدیگر بیشتر کتک می‌خوریم تا از رقبای خارج از کشور. تاوقتی این حس وجود نداشته باشد که ما منافع مشترکی در بازار جهانی کتاب داریم و نزاع‌ها را کنار نگذاریم وضع به همین منوال خواهد بود
