تحریریه زندگی آنلاین- گروه سلامت
سرطان پروستات بیماریی است که بر اثر آن، سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت پروستات تشکیل می‌شوند.
سرطان پروستات دومین سرطان شایع مردان در ایران است.
پروستات چیست؟
پروستات غده ای در دستگاه تناسلی مردان است که در زیر مثانه قرار گرفته و پیشابراه را احاطه می‌کند. پروستات بخشی از مایع منی را می‌سازد و اندازه‌ای در حدود گردو دارد.
هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون باعث رشد پروستات می‌شوند. تومور پروستات می‌تواند خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشد.
اگر پروستات خیلی بزرگ شود به پیشابراه فشار می‌آورد و جریان ادرار را کند یا متوقف می‌کند.
رشد خوش خیم پروستات معمولاَ خطرناک نیست، با برداشتن پروستات عود نمی کند، به بافت های اطراف و دیگر قسمت های بدن گسترش نمی یابد.
اما رشد بدخیم پروستات ممکن است تهدید کننده حیات باشد، بعد از برداشتن دوباره عود کند و به بافت های اطراف و سایر قسمت ها گسترش یابد.
چه عواملی احتمال خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهند؟
سن، قوی‌ترین عامل خطر زای سرطان پروستات است. احتمال ابتلا به سرطان پروستات بعد از 50 سالگی افزایش می‌یابد. 3/4 موارد سرطان پروستات بعد از 65 سالگی رخ می دهد.
سابقه خانوادگی ،سرطان پروستات در بعضی خانواده‌ها، شایع‌تر است.
در مردانی که خویشاوندان درجه اول (پدر و برادر و پسر) مبتلا به سرطان پروستات دارند، احتمال ابتلا در آن ها، به‌ویژه اگر خویشاوندان در سنین پایین به این بیماری دچار شده باشند، افزایش می یابد.
عوامل ژنتیکی، ژن‌های وراثتی متعددی شناسایی شده اند که خطر سرطان پروستات را افزایش می‌دهند. ولی این ژن ها مسئول تعداد کمی از موارد ابتلا می‌باشند.
علائم هشداردهنده کدامند؟
فرد مبتلا به سرطان پروستات ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد. در صورت وجود علائم، علائم رایج عبارتند از:
1- مشکلات ادراری
عدم توانایی دفع ادرار
مشکل در شروع یا در توقف جریان ادرار
نیاز مکرر به دفع ادرار، به‌ویژه در شب
جریان ادرار ضعیف
قطع و وصل جریان ادرار
سوزش یا درد در هنگام ادرار کردن
2- دشواری در نعوظ
3- خون در ادرار یا منی
4- درد مکرر در قسمت پایینی کمر، مفصل ران، یا قسمت فوقانی ران‌ها
اغلب، این علائم ناشی از سرطان نیست و ممکن است ناشی از بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) یا عفونت باشد، اما آگاهی از علائم جهت مراجعه به پزشک اهمیت دارد.
تشخیص زود هنگام بیماری، وقتی که بیماری محدود به پروستات است احتمال بهبودی کامل را افزایش می دهد.
ردیابی و تشخیص بیماری سرطان پروستات
سرطان پروستات پیش از آنکه علائمی مشاهده شود، قابل ردیابی است. روش های تشخیص عبارتند از:
معاینه: پزشک پروستات را از نظر نواحی سخت و برآمده از طریق دیواره راست‌روده بررسی می‌کند.
آزمایش خون: یک بررسی آزمایشگاهی سطح آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) را در نمونه خون شما بررسی می‌کند. پروستات PSA را می‌سازد.
سطح بالای PSA معمولاً به دلیل بزرگی خوش خیم پروستات یا التهاب پروستات و یا سرطان پروستات می باشد.
تشخیص قطعی نیازمند آزمایشات تکمیلی مثل نمونه برداری است و انجام اقدامات بعدی با تشخیص و صلاحدید پزشک است.
بسیاری از سرطان های پروستات به آهستگی رشد می کنند و ممکن است مشکلی ایجاد نکنند اما بعضی رشد سریع دارند و نیازمند درمان سریع هستند.
روش های درمان سرطان پروستات چیست؟
گزینه‌های متعددی برای درمان سرطان پروستات وجود دارد. درمان مناسب هر فردی با دیگری متفاوت است.
درمان ها شامل پیگیری و تحت نظر قرار دادن دقیق، جراحی، پرتودرمانی، هورمون درمانی و شیمی درمانی می باشد.
ممکن است نیاز به ترکیبی از این درمان ها باشد. درمان مناسب هر فردی وابسته به سن، مرحلۀ بیماری، وضعیت سلامت عمومی فرد، درجۀ بدخیمی تومور و علائم بالینی فرد است.
توجه شود بعد از تکمیل درمان های اولیه مراجعات پیگیری منظم جهت ردیابی سریع عود بیماری و کنترل عوارض درمان اهمیت دارد.
تشخیص زود هنگام وقتی که بیماری محدود به پروستات است احتمال بهبودی کامل را افزایش می دهد.
چه مواردی به پیشگیری از سرطان پروستات کمک می کند؟
اثر رژیم غذایی بر سرطان پروستات به طور قطع مشخص نشده است.
در برخی مطالعات انجام شده رژیم های غذایی پرچرب و دارای گوشت قرمز زیاد و رژیم های دارای میوه
و سبزی کم و سبک زندگی با تحرک پایین موجب افزایش خطر ابتلا بوده اند.
در این میان اثر حفاظتی آنتی اکسیدان ها یی مثل سلنیوم ، ویتامین E و لیکوپن (موجود در محصولات گوجه فرنگی، هندوانه و گریپ فروت قرمز) در برخی مطالعات نشان داده شده است.
اما مطالعات تکمیلی جهت شناخت عوامل خطرزا و پیشگیری کننده مورد نیاز است.
