دکتر علیاصغر پیوندی؛ متخصص گوش و حلق و بینی
عواملی که در ناهنجاریهای صدا شرکت دارند شامل آلرژیها، ترشحات پشت بینی، استفاده نادرست و سوءاستفاده از صدا، در تماس با دود سیگار بودن (مستقیم یا غیرمستقیم) بیماری رفلاکس معدی – مروی و اختلالات تنفسی است. البته تومورهای حنجره از جمله عوامل نادر ولیکن بسیار خطرناک دیسفونی میباشد که به بررسیهای پارکلینیکی بیشتری احتیاج دارد.
علائم همراه مانند دیسفاژی، ادینوفاژی، خلط خونی با ایجاد صدا همراه با درد (ادینوفونی) میتوانند در طبقهبندی ضایعه کمک کنند. پرسشهایی که وابسته به اعمال جراحی پیشین است مانند لولهگذاری داخل نایی باید مطرح شود.
اعمال جراحی روی گردن، مهرههای گردنی، سینه یا تیروئید ممکن است منجر به آسیب عصب راجعه حنجرهای شوند. وجود بیماریهای سیستمیک و مصرف داروهایی که روی چینهای صوتی اثر خشککنندگی دارند مانند آنتیهیستامینها و داروهای آنتی کولینرژیک باید ارزیابی شوند.
اکثر ناهنجاریهای صوتی بهراحتی از راه گوش کردن به صدا، تهیه شرح حال و انجام لارنگوسکوپی در مطب قابل تشخیص است. لارنگوسکوپی فیبراپتیک، معاینه حنجره را بسیار تسهیل کرده است. معاینهکننده باید با آناتومی طبیعی حنجره در هنگام استراحت، تنفس آرام و تکلم آشنا باشد.
ویدیواستروبوسکوپی حنجره، معاینه موج مخاطی چین صوتی در حال ارتعاش را ممکن میسازد و میتواند در تشخیص ناهنجاریهای صوتی مفید باشد. چینهای صوتی تقریبا به میزان 125 هرتز در مردها و 185 هرتز در خانمها مرتعش میشوند. استروبوسکوپی با استفاده از منبع نوری که به صورت دورهای قطع یا وصل میشود برای مطالعه مراحل حرکت چینهای صوتی مورد استفاده قرار میگیرد.
از میان یک رشته تصاویر به سرعت در حال تغییر تصویر حرکات آهسته و آشکار چینهای صوتی ساخته میشود. عواملی مانند قرینگی، دوره موج طناب صوتی، دامنه حرکت و درجه بسته شدن گلوت ارزیابی میشوند.
پولیپهای طناب صوتی
پولیپها با پاره شدن مویرگ در فضای زیر اپیتلیالی در حین خروج شدید صدا پدیدار میشوند و تاول کوچکی درست میکنند. تاول معمولا خود به خود برطرف میشود با این حال چنانچه به تارهای صوتی استراحت لازم داده نشود ممکن است پولیپ تشکیل شود. پولیپها معمولا یک طرفه هستند و در 3/1 قدامی تا میانی طناب صوتی حقیقی ایجاد میگردند.
ممکن است پولیپهای طناب صوتی دوکیشکل، پایهدار، هموراژیک یا ادمائو باشند. ادم راینکه یا پولیپهای منتشره بیشتر در مردان مسنتر با سابقه سیگار کشیدن و استفاده نامناسب از صدا دیده میشود. ارائه بهداشت صوتی و اجتناب از سیگار کشیدن ضروری است. از آنجا که پولیپها در مردان مسنتر شایعترند برداشت جراحی پولیپ برای رد سرطان اغلب الزامی است.
پاپیلوماتوز عودکننده تنفسی
پاپیلوماتوز عودکننده تنفسی شایعترین نئوپلاسم خوشخیم حنجره است و در هر گروه سنی میتواند رخ دهد. پاپیلوماتوز عودکننده تنفسی کودکان معمولا در شیرخوارگی و کودکی پدیدار میشود و با علائمی نظیر گریه ضعیف، خشونت صدا و استریدور همراه است. این وضعیت با ویروس پاپیلوماتوز انسانی ایجاد میشود.
به نظر میرسد که پاپیلوماتوز وابسته به تغییرات هورمونی است و اغلب در دوران بلوغ پسروی میکند. درمان با لیزر دیاکسیدکربن، روش سودمندی برای برقراری راه هوایی است. از تراکئوستومی باید اجتناب کرد چرا که پاپیلوم میتواند در نای کاشته شود.
نئوپلاسمها
شایعترین نئوپلاسمهای حنجره، از نوع اسکواموس سل کارسینوماست. ارتباط قابل توجهی بین نئوپلاسم و استفاده از سیگار و الکل وجود دارد. سرطانهای حنجره در دهه 6-4 و در مردان شایعتر است. شایعترین محل سرطانهای حنجره ناحیه گلوتیک و پس از آن ناحیه سوپراگلوت و سابگلوت است. خشونت صدا، شایعترین علامت اولیه ضایعه طناب صوتی حقیقی است. طیف بیماری نئوپلاستیک طناب صوتی محدودهای از هیپرکراتوز همراه اپیتلیوم غیرطبیعی تا رشد بدخیم مهاجم گستردگی دارد.
در ابتدا ضخیمشدگی تکهای و تقریبا سفیدرنگ در طول لبههای آزاد یک یا هر دو طناب صوتی وجود دارد که ممکن است برآمده شود. ممکن است به همراه پیشرفت دیسپلازی به سوی رشد بدخیم مهاجم ظاهر تومور تغییر یابد و زخم شدن و از دست دادن ساختمان طبیعی طناب صوتی رخ دهد.
تمایز هیپرکراتوز ساده از رشد بدخیم اولیه مشکل است در نتیجه انجام لارنگوسکوپی مستقیم به همراه نمونهبرداری ضروری است. تومورهای اپیگلوت، طنابهای کاذب یا سایر قسمتهای حنجره به ندرت میتوانند سبب خشونت صدا شوند مگر به طنابهای صوتی حقیقی برسند یا به علت توسعه تومور موجب فلج طناب صوتی شوند. دیسفونی در سرطانهای سوپراگلوت شبیه حالتی است که سیبزمینی داغ در دهان فرد باشد.
هموپتزی بیشتر در درگیری سابگلوتیک و دیسفاژی بیشتر در نوع سوپراگلوتیک دیده میشود. تنگی نفس علامتی دیررس است. درد در سرطانهای گلوتیک و ساب گلوتیک نادر است. درد سرطان سوپراگلوت بیشتر به صورت سوزش یکطرفه گلو پس از مصرف مایعات بروز میکند. ادینوفاژی، سرفه و بوی بد دهان از علائم دیگری است که گاه وجود دارد.
دیفرانسیاسیون سرطانهای گلوتیک بهتر از دو نوع دیگر است. سرطانهای گلوتیک معمولا انفیلتراتیو هستند در صورتی که سرطانهای سوپراگلوتیک معمولا قارچی شکل و برآمده هستند.
در مراحل اولیه سرطان طنابهای صوتی حقیقی نتیجه جراحی و پرتودرمانی تقریبا برابر است. اما در مراحل پیشرفتهتر جراحی ارجح است. جراحی به صورت لارنژکتومی کامل یا ناقص انجام میشود. در لارنژکتومی کامل تمام حنجره برداشته و نای به پوست متصل میشود. در این حالت بیمار با پروتز مخصوص که بین مری و نای گذاشته میشود یا به کمک حنجره الکتریکی قادر به صحبت خواهد بود. در لارنژکتومی ناقص، فقط بخشی از حنجره برداشته میشود و بیمار میتواند حرف بزند اما با صدای خشن و آسپیراسیون نیز شایعترین عارضه لارنژکتومی ناقص است.
برای بیمارانی که در وضعیت پیش بدخیمی قرار دارند قطع سیگار و مراقبت و پیگیری دقیق ضروری است. یک نمونه از این ضایعات پیش بدخیم لکوپلاکی است که به صورت لکههای سفید روی یک یا دو طناب صوتی بهویژه در قدام ظاهر میشود و در مردان سیگاری نیز بیشتر است.