یخچال طبیعی سیاچن؛ مرتفع ترین میدان جنگی که در جهان وجود دارد

یخچال سیاچن (Siachen glacier) در قسمت شرقی رشته کوه قره قروم (Karakoram range) و در کوه های هیمالیا واقع شده است و یکی از پنج یخچال طبیعی بزرگ منطقه ی قره قروم به شمار می آید که در ارتفاع 18٫000 پایی از سطح دریا قرار دارد. این یخچال طبیعی بیش از 78 کیلومتر طول داشته و از لحاظ بزرگی دومین یخچال طبیعی جهان در مناطق غیر قطبی به شمار می آید. بخش اعظمی از این یخچال در منطقه ای قرار گرفته که به آن «خط کنترل» (Line of Control) گفته می شود و کشورهای پاکستان و هند بر سر مالکیت آن با هم مناقشه دارند. از سال 1984 تاکنون این دو کشور به طور دائم برای اثبات حاکمیت خود بر این منطقه با هم جنگیده اند به همین دلیل یخچال طبیعی سیاچن را مرتفع ترین میدان جنگ جهان می نامند.

مناقشه بر سر سیاچن از مشخص نشدن کامل مرز دو کشور در این منطقه نشأت می گیرد. بعد از جنگ هند و پاکستان در سال 1971 یک معاهده ی صلح در سال بعد از آن توسط دو کشور امضا شد که به آن توافقنامه ی شیملا (Shimla Agreement) گفته می شود اما در این معاهده مالک یخچال سیاچن مشخص نشده است. کارشناسان سازمان ملل فکر نمی کردند که این دو کشور بر سر مالکیت این منطقه ی سرد و خشک با هم مناقشه ای داشته باشند اما در واقع کاملاً اشتباه فکر می کردند.

در دهه ی 1970 و اوایل دهه ی 1980 دولت پاکستان به بهانه ی کوهنوردی و صعود به قله های این منطقه گروه هایی را به این منطقه می فرستاد. اما در واقع هدف اصلی دولت پاکستان از این کار تثبیت مالکیت خود بر این منطقه بود زیرا این گروه های اعزامی در واقع با اجازه و دستور ارتش پاکستان به این مناطق اعزام می شدند.

در سال 1984 وقتی که ارتش پاکستان سعی کرد نیروهای خود را در این منطقه مستقر کند، نیروهای ارتش هند وارد عمل شده و پس از بیرون راندن نیروهای پاکستانی کنترل تمامی منطقه ی سیاچن و اطراف آن را در دست گرفتند. بین سال های 1984 تا 1999 درگیری های مختصری بین ارتش دو کشور در این منطقه به وقوع پیوست با این وجود تعداد سربازانی که از طرفین به دلیل سرما و شرایط بد جوی در این منطقه جان خود را از دست داده اند بسیار بیشتر از تلفات این درگیری های گاه و بیگاه بوده است. هر دو کشور از آن زمان تاکنون نیروهای خود را در اطراف این منطقه و در ارتفاع بیش از 20٫000 پایی مستقر کرده اند و هر ساله بر تعداد این نظامیان افزوده می شود.

اگرچه در سال 2003 بین طرفین صلح برقرار شد اما از آن زمان تاکنون بیش از 2٫000 نفر از طرفین به خاطر سرمازدگی، بهمن یا دیگر مشکلات ناشی از شرایط جوی و جغرافیای منطقه جان خود را از دست داده اند. روی هم رفته دو کشور بیش از 150 پست نگهبانی و مراقبت در این منطقه احداث کرده و هر کدام بیش از 3٫000 نظامی را در طول این یخچال طبیعی بزرگ مستقر نموده اند. برآوردها نشان می دهد که هزینه ی سالانه ی این پست ها و پاسگاه ها برای پاکستان 200 میلیون دلار و برای هند 300 میلیون دلار خواهد بود.

در این منطقه و در ارتفاع 21٫000 پایی از سطح دریا در نقطه ی به نام «قله ی سونام» (Point Sonam) دولت هند یک باند فرود هلیکوپتر احداث کرده که مرتفع ترین باند فرود هلیکوپتر در جهان به شمار می آید و نظامیان هندی از آن برای جابجایی نفرات و رساندن آذوقه به دست سربازان مستقر در ارتفاعات سیاچن استفاده می کنند. همچنین یک ایستگاه تلفن در این ارتفاع احداث شده که از آن برای برقراری ارتباط بین سربازان و خانواده هایشان استفاده می شود.

جدای از نیروهای نظامی دو کشور هیچ غیر نظامی در این منطقه ی سرد و خشک زندگی نمی کند. نزدیک ترین محل مسکونی نزدیک به این منطقه روستایی به نام وارشی (Warshi) است که در 16 کیلومتری پایگاه اصلی نظامیان هندی و در پایین دست رودخانه ی جاری شده از این یخچال قرار دارد. دسترسی به این منطقه بسیار دشوار بوده و هیچ جاده ای تاکنون برای رسیدن به آن احداث نشده است. در قسمت تحت کنترل هند تنها تا مقر اصلی نیروهای هند در منطقه ای به نام دزینگرولما (Dzingrulma) جاده وجود دارد که خود از یخچال سیاچن 72 کیلومتر فاصله دارد.