معرفی فیلم «مهتاب»: لطیف و اندوهناک

«مهتاب»(Moonlight) داستانی لطیف و اندوهناکی از تقلا و کشمکشِ مردی است برای یافتن خود. این داستان در سه دوره زمانی تعریف می‌شود؛ کودکی، نوجوانی و بزرگ‌سالی. این فیلم زندگی آمریکاییِ سیاه‌پوستی به نام شایرون (آلکس هلبرت، اَشتون سندرز و تروانت رودز) Alex Hibbert، Ashton Sanders، Trevante Rhodes را دنبال می‌کند؛ در ابتدای فیلم او کودکی است که به خاطر جثه ریزش به او “جِقِلِه ” لقب داده‌اند و مورد آزار و قلدری بچه‌های دیگر قرار می‌گیرد، او علاوه بر ریز جثه بودن از جهات دیگر هم با بچه‌های دیگر فرق می‌کند؛ تمایلات او متفاوت است و خودش نیز هنوز درک درستی از آن ندارد. مادر مجردش پائولا (نائومی هریس) Naomie Harrisدچار وسواس فکری است و کراک مصرف می‌کند. در این میان او با خوان (ماهرشالا علی) Mahershala Ali که یک قاچاقچی مواد است آشنا می‌شود که برای او نقش پدر دوم را ایفا می‌کند و خانه او و دوست‌دخترش ترزا (جانِل مونِی) Janelle Monáe پناهگاهی برای کایرون می‌شود. او با پسری به اسم کوین (آندره هولند، جارول جروم و جیدِن پاینر) Jaden Piner، Jharrel Jerome، André Holland دوست می‌شود…

«مهتاب»(Moonlight) دومین فیلم بلند کارگردان 37 ساله سیاه‌پوست آمریکای، بَری جِنکینز (Barry Jenkins) است. این فیلم که از روی نمایش‌نامه‌‌ی نیمه اتوبیوگرافیک به نام “در نور مهتاب پسران سیاه‌پوست آبی می‌نماید “ نوشته‌ی نمایشنامه‌نویس 36 ساله آمریکایی تارِل آلوین مَکرِینی Tarell Alvin McCraney است، شباهت‌های زیادی به زندگی کارگردانش بری جنکیز دارد. او به‌عنوان پسری فقیر در شهر لیبرتی در میامی بزرگ شد؛ جایی که مادرش با مشکلات اعتیاد و مواد مخدر دست‌به‌گریبان بود، پدرش آن‌ها را ترک کرده بود (چون فکر می‌کرد بَری پسر واقعی او نیست) و او عملاً توسط زن دیگری در همسایگی‌شان بزرگ شد. او کمی در فیلم‌سازی دیر شکوفا شد؛ در واقع در سال آخر تحصیلش در دانشگاه ایالتی فلوریدا بود که بالاخره توانست راه خود را به این رسانه باز کند. اولین فیلم بلند او «دارویی برای سودازدگی» Medicine for Melancholy ساخته سال 2008 فیلمی کم‌خرج و مستقل بود (بودجه ساخت آن تنها پانزده هزار دلار بود که از دوستی آن را قرض گرفته بود) و داستان عاشقانه دو جوان را در طول یک بیست‌وچهار ساعت تعریف می‌کند. این فیلم در فستیوال‌های مختلفی به نمایش درآمد و بسیار موردتوجه و تحسین منتقدان قرار گرفت.

بعد از موفقیت فیلم اول خود جنکینز دو فیلم‌نامه دیگر نوشت که هیچ‌کدام به مرحله تولید نرسید. پس‌ازآن او به‌عنوان نجار شروع به کار کرد و یک شرکت تبلیغاتی را به‌صورت شراکتی تأسیس کرد. او دومین فیلم بلند خود «مهتاب»(Moonlight) را پس از هشت سال در سال 2016 ساخت. در سال 2013 تهیه‌کننده آدل رومانسکی  Adele Romanski  بری جنکینز را تشویق کرد تا فیلم دوم خود را بسازد؛ فیلمی مستقل و کم‌هزینه که هم سینمایی باشد، هم شخصی. جنکینز پس از آشنایی با نمایش‌نامه مَکرِینی و صحبت با او فیلم‌نامه اولیه را می‌نویسد و تصمیم می‌گیرید متن اورجینال را تغییر داده و به سه بخش تقسیم کند درحالی‌که جنبه‌های هم‌جنس‌خواهانه داستان را به احترام دیدگاه مکرِینی حفظ می‌کند. نتیجه فیلم‌نامه‌ای شد که ترکیبی از تشابهات دوران کودکی و رشد جنکینز و مکرِینی بود. شاید جنکیز هرگز فکر نمی‌کرد که تبدیل به اولین کارگردان جوان سیاه‌پوستی شود که هم برای بهترین کارگردانی، هم برای بهترین فیلم‌نامه و هم برای بهترین فیلم نامزد دریافت جایزه اسکار شود؛ اما امروز فیلم «مهتاب» جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم درام را به همراه جوایز و نامزدی‌های بسیار در جشنواره‌های دیگر در کارنامه خود دارد. فیلم در هشت بخش نامزد دریافت جایزه اسکار است؛ بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه اقتباسی، بهترین هنرپیشه نقش مکمل مرد (ماهرشالا علی)، بهترین هنرپیشه نقش مکمل زن (نائومی هریس)، بهترین موسیقی اورجینال (نیکلاس بریتل) Nicholas Britell، بهترین فیلم‌برداری (جیمز لکستون)James Laxton و بهترین تدوین (جوی مک میلان و نَت سَندرز).
فیلم از همان اولین اکران خود در “فستیوال فیلم تلوراید” و همچنین پس از اکران عمومی‌اش در نوامبر 2016 به‌شدت مورد استقبال و تحسین منتقدین و همین‌طور مخاطبان عمومی قرار گرفت. جنکینز در پاسخ به این سؤال که آیا این استقبال در سطح انتظارات او بوده می‌گوید:

 این قطعاً فراتر از انتظارات من بود. البته این به این معنی نیست که توقع کمی از این فیلم داشتم. بلکه جنبه‌های خاصی از فیلم هستند که چالش‌برانگیزند؛ هیچ ستاره مشهوری در فیلم بازی نمی‌کند. از لحاظ ساختاری، کمی بی‌پروا است، از لحاظ بصری بی‌پرواست. درنتیجه فیلم طوری ساخته نشده که قابلیت تجاری و تبلیغاتی داشته باشد بااین‌حال مردم به سینما می‌آیند و کار را برای آنچه هست می‌بینند و آن را قدر می‌نهند. به همچنین راهی پیدا می‌کنند که خودشان را در آن ببینند، مهم نیست که چه کسی هستند و از کجا آمده‌اند

تقریباً تمام منتقدان متفق‌القول فیلم را از جنبه‌های مختلف آن ستوده‌اند؛ از لحاظ اجراهای بازیگران آن، کارگردانی، فیلم‌نامه، جنبه‌های بصری، موسیقی و موضوعاتی که فیلم به آن پرداخته. نائومی هریس (بازیگر بریتانیایی فیلم‌های چون «دزدان دریایی کارائیب» «اسکای فال جیمز باند» و «اکسپکتر جیمز باند») بازیگر نقش پائولا مادر کایرون که تنها هنرپیشه فیلم است که در هر سه بخش آن حضور دارد و برای ایفای این نقش نامزد دریافت اسکار نیز هست در ابتدا تمایلی برای بازی در نقش یک معتاد به کرک را نداشته. او از همان ابتدای دوره کاری‌اش قصد را بر این گذاشته بود که نقش زنان را در جنبه‌های مثبت نشان دهد و بازی کند. بااین‌حال وقتی جنکیز به او اطمینان می‌دهد که نقشی را بازی خواهد کرد که بر اساس شخصیت مادر واقعی خودش است، هریس موافقت می‌کند و نقش را می‌پذیرد. او برای آمادگی ایفای این نقش یک ماه به تحقیق و بررسی و تماشای زندگی معتادان می‌پردازد. از دیگر بازیگرانی که اجرایش در فیلم «مهتاب» بسیار مورد تحسین قرار گرفته ماهرشالا علی است او نیز برای ایفای نقش خوان نامزد دریافت جایزه اسکار شده است. بازی ماهرشالا علی هنرپیشه مسلمان آمریکای را پیش‌ازاین در فیلم‌های چون «مورد عجیب بنجامین باتن»، «مکانی آن‌سوی کاج‌ها» و «هانگِر گِیمز» و سریال‌های چون «خانه پوشالی» و «لوک کیج» دیده‌ایم.
فیلم «مهتاب» در “روتن تومیتو” رتبه 98 از صد را بر اساس دویست و هشت ری‌ویو و امتیاز میانگین 8٫9 از ده را کسب کرده. در سایت “متا کریتیک” فیلم رتبه 99 از صد را بر اساس چهل‌وهشت نقد (همه آن‌ها مثبت هستند) کسب کرده. برایان تالریکو منتقد “راجر ایبرت” به فیلم چهار ستاره کامل داده می‌گوید:

 فیلم‌های دراماتیک مدت بسیار طولانی است که مجذوب مسئله هویت هستند اما به‌ندرت دیده‌شده که فیلمی به اندازه ساخته‌ استادانه بری جنکینز «مهتاب»، با این درجه از فصاحت و زیبایِ اندوهناک آن را به تصویر بکشد

رابی کالین منتقد مجله “تلگراف” نیز به فیلم پنج ستاره کامل داده می‌نویسد:

مهتاب، فیلم جدید بری جنکینز اندوهی با قدرت یک شکافت هسته‌ای ایجاد می‌کند. این فیلم از لحظاتی چنان خفیف و اتفاقی ساخته‌شده که زیر مولکولی محسوب می‌شوند اما به میزانی گرما و نور تولید می‌کنند که می‌توانند کل شهر را در یک‌ضرب ببلعند

دانا استیونز منتقد مجله “اسلِیت” در ستایش فیلم چنین می‌نویسد:

مهتاب از آن فیلم‌های است که مخاطبان خود را با بارانی از برکت می‌شوید؛ اجرا‌های خام درعین‌حال کامل از بازیگرانی یکدست، فیلم‌برداری‌ای تغزلی و خودمانی و موسیقی متنی به صراحت عاشقانه 

دیوید رونی از “هالیوود ریپورتر” «مهتاب» را در ری‌ویوی مثبتی بعد از اولین اکران آن در جشنواره فیلم تِلوراید بررسی کرده است. او اجراهای بازیگران و فیلم‌برداری جیمز لکستون را موردستایش قرار داده و آن را “سیال و اغواکننده، به نحو فریبنده‌ای دلپذیر و فیلم‌برداری شده با شفقتی سوزان ” توصیف کرده.